Հարություն Շմավոնյան

Հարություն Շմավոնյան;
Ծնվել է	1750
Ծննդավայր	Շիրազ, Իրան
Մահացել է	փետրվարի 9 (21), 1824
Մահվան վայր	Չեննայ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Իրան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	հասարակական գործիչ և տպագրիչ
Աշխատավայր	Մադրասի հայկական տպագրություն և Ազդարար
	Harutyun Shmavonyan Վիքիպահեստում

Հարություն Շմավոնյան (1750^[1]^[2], Շիրազ, Իրան^[2] - փետրվարի 9 (21), 1824^[2], Չեննայ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն^[2]), հայ հասարակական գործիչ, տպագրիչ, հայ առաջին պարբերականի՝ «Ազդարարի» հիմնադիր^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է ծննդավայրում, քահանա ձեռնադրվել Ամենափրկիչ վանքում։ Մինչև 1777 թվականը պաշտոնավարել է Շիրազում։ 1777-1784 թթ. անցել է մենակեցության, ինքնուրույն ուսումնասիրել պարսկերեն և արաբերեն լեզուներ ու գրականություն, փիլիսոփայություն, աստվածաբանություն, սովորել արհեստներ։

1784 թվականին որպես ավագ քահանա ուղարկվել է Մադրաս։ Տեղի հայությանը ծանոթացրել է բրուտագործության, ձիթհանության և այլ արհեստների։ 1789 թվականին հիմնադրել է Մադրասի երկրորդ հայկական տպարանը, իսկ 1794 թվականին՝ «Ազդարարը»^[4]։

1809 թվականից տպարանը հանձնել է իր աշակերտներին, ամբողջապես նվիրվել գաղութի հասարակական-լուսավորական կյանքին։ Ունեցել է ընդգծված ռուսամետ կողմնորոշում, սերտ կապերի մեջ եղել Ռուսաստանի և Հայաստանի առաջադեմ շրջանների հետ, հանգանակություններ կազմակերպել ի նպաստ կրթական և մշակութային գործի։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարություն Շմավոնյանի հուշարձանը Երևանի Մամուլի շենքի առջև

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Faceted Application of Subject Terminology
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 525.
↑ Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները, 5-18-րդ դարեր։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն։ Երևան, 1976, էջ 553
↑ «Վիեննայի մենաստանի մամուլի շտեմարան- ԱԶԴԱՐԱՐ». Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարություն Շմավոնյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարություն Շմավոնյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 525)։

[_7770a317aa2fae3a-1] 1,0 ^1,1 Faceted Application of Subject Terminology

[_aabd4bf91d5d8169-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 525.

[3] Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները, 5-18-րդ դարեր։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն։ Երևան, 1976, էջ 553

[4] «Վիեննայի մենաստանի մամուլի շտեմարան- ԱԶԴԱՐԱՐ». Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]