Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Չիկանա ֆեմինիզմ, քաղաքական, սոցիալական և մշակութային շարժում, տեսություն և պրակտիկա, որը ձգտում է պայքարել խտրականության բազմաթիվ ձևերի դեմ, որոնք կրում են չիկանա կանայք, այսինքն՝ Միացյալ Նահանգներում ապրող մեքսիկական ծագում ունեցող կանայք։

Ներառում է տարբեր կարգապահական ոլորտներ, ինչպիսիք են սոցիոլոգիան, տնտեսագիտությունը, փիլիսոփայությունը, գրականությունը և արվեստը: Մանրամասն ուսումնասիրում է պատմական, մշակութային, հոգևոր, կրթական և տնտեսական ազդեցությունները չիկանայի և Միացյալ Նահանգների չիկանա/օ էթնիկական խմբի վրա: Չիկանա ֆեմինիզմը կանանց հնարավորություն է տալիս մարտահրավեր նետել ինստիտուցիոնալացված սոցիալական նորմերին, և յուրաքանչյուր ոք, ով պայքարում է համայնքում կանանց ճնշմանը վերջ տալու համար, ֆեմինիստ է համարում:

Չիկանա ֆեմինիզմը սկիզբ առնելով 1960-ականներին և մինչև 1970-ական թվականները (Չիկանո շարժման և երկրորդ ալիքի ֆեմինիստական շարժումների միջև ժամանակաշրջանում) խրախուսել է կանանց վերականգնել իրենց գոյությունը: Չիկանա ֆեմինիստները կանանց հզորացնելու միջոցով ձգտել են ուժեղացնել Չիկանա/օ համայնքին, սակայն սովորաբար դիմադրության են հանդիպել: Ոլորտի քննադատական զարգացումները, այդ թվում՝ Չիկանա լեսբուհի ֆեմինիստները, ընդլայնել են Չիկանայի մասին սահմանափակ պատկերացումները:

1994 թվականին Անա Կաստիլյոն ներմուծել է Քսիկանիզմա (Xicanisma) հասկացությունը` որպես կարևոր միջամտություն, որը վերստին կենսունակություն է հաղորդել չիկանա ֆեմինիզմին: Այն ցույց է տալիս Չիկանո շարժումից ի վեր տեղի ունեցած գիտակցության փոփոխությունը, և ներկայանում է որպես Չիկանիզմոյի (Chicanismo) ընդլայնում և զարգացում: Քսիկանիզմայից մասամբ ոգեշնչվելով ձևավորումը է նաև Քսիկանս (Xicanx) ինքնությունը։ Չիկանայի մշակութային ձևերը, ներառյալ չիկանա արվեստը, գրականությունը, պոեզիան, երաժշտությունը և կինոն, շարունակում են ձևավորել չիկանա ֆեմինիզմը նոր ուղղություններով: Չիկանա ֆեմինիզմը հաճախ հավասարեցվում է գաղութատիրական ֆեմինիզմին:

Որոշ մեքսիկացի ամերիկացի կանայք ներգրավվել են վաղ կանանց ընտրական իրավունքի շարժման մեջ: Քսաներորդ դարի սկզբին նրանց թվում էին Ադելինա Օտերո-Ուարենը և Մարիա դե Ջ.Է. Լոպեսը: Օտերո-Ուորենը ծնվել է էլիտար իսպանացիների ընտանիքում: Մեքսիկացի ամերիկացիների մեծամասնությունը, հատկապես ցածր եկամուտ ունեցող և ոչ սպիտակ գույնի երանգով, ովքեր չեն մեծացել էլիտար ընտանիքներում, եղել են շատ տարբեր... Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

մարտի 28-ին Մյանմայում և Թաիլանդում տեղի է ունեցել 7,7 մագնիտուդով երկրաշարժ, որի հետևանքով զոհվել է ավելի քան 2600 մարդ։
մարտի 20-ին Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի 144-րդ նստաշրջանում կազմակերպության 10-րդ նախագահ է ընտրվել Քիրսթի Քովենթրին (լուսանկարում), որն այդ պաշտոնը կստանձնի 2025 թվականի հունիսի 24-ին՝ դառնալով ՄՕԿ-ի առաջին կին և առաջին աֆրիկացի նախագահը։
մարտի 19-ին Թուրքիայում հակակառավարական ցույցեր են սկսվել (լուսանկարում) ազգային ոստիկանության կողմից Ստամբուլի քաղաքապետ Էքրեմ Իմամօղլուի ձերբակալությունից հետո։
մարտի 16-ին Հյուսիսային Մակեդոնիայի Կոչանի քաղաքի «Pulse» գիշերային ակումբում բռնկված հրդեհի հետևանքով զոհվել է առնվազն 59 մարդ։

Վերջերս մահացածներ՝ Վել Քիլմեր • Ռիչարդ Չեմբերլեն • Արայիկ Օհանյան • Լարիսա Գոլուբկինա • Ջորջ Ֆորման • Արա Դեղտրիկյան • Բեդրոս Կիրկորով • Բուվայսար Սայտիև

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

...բազմաթիվ մարդիկ հավատացել են (լուսանկարում), որ սպագետտին աճում է ծառի վրա։
...այս չվերթի ընթացքում ուղևորներին սնունդ չեն տալիս․ պարզապես չեն հասցնում։
...աշխարհի խոշորագույն պետության վերջին ղեկավարը գովազդել է պիցցան։
...խաղալիքների գյուտարար այս կինը ստեղծել է թղթե բջջային հեռախոս, որը խաղալիք չէ:
...իտալական Բոլոնիա քաղաքի այս շքեղ շատրվանում (լուսանկարում) մարդիկ լվացել են իրենց բանջարեղենն ու սպիտակեղենը, ինչպես նաև այն օգտագործել են բնական կարիքները հոգալու նպատակով։
...խաղողը մահացու վտանգ է ներկայացնում շների համար:

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
318 276 հոդված	601 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

մ.թ.ա. 47 թ. - Հուլիոս Կեսարը հաղթանակ տարավ Պոնտոսի արքա Փառնակ II-ի նկատմամբ՝ մեկնաբանելով իր հաղթանակաը «եկա, տեսա, հաղթեցի» խոսքերով, որը հետագայում դարձավ թևավոր արտահայտություն։
742 թ. - ծնվել է Կառլոս Մեծը, Ֆրանկական կայսրության հիմնադիրը (մահ. 814 թ.)։
1453 թ. - Մեհմեդ II-ը սկսում է Կոստանդնուպոլիսի պաշարումը. քաղաքը գրավում է մայիսի 29-ին։
1805 թ. - ծնվել է Հանս Քրիստիան Անդերսենը, դանիացի գրող և բանաստեղծ (մահ. 1875 թ.)։
1896 թ. - ծնվել է Սողոմոն Թեհլիրյանը, հայ վրիժառու, ով Նեմեսիս գործողության շրջանակներում 1921 թվականին գնդակահարել է երիտթուրքերի ներքին գործերի նախարար և Մեծ Եղեռնի գլխավոր կազմակերպիչներից մեկին՝ Թալեաթ փաշային (մահ. 1960 թ.)։
1982 թ. - սկսվեց Ֆոլկլենդյան պատերազմը. Արգենտինան ներխուժում է Ֆոլկլենդյան կղզիներ։
1990 թ. - Երևանում գումարած ժողովում հիմնադրվեց Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը։
2005 թ. - մահացել է Հովհաննես Պողոս II-ը, 264-րդ Հռոմի Պապը (ծնվ. 1920 թ.)։
2016 թ. - սկսվեց Քառօրյա պատերազմը. հայ-ադրբեջանական շփման գծի ամբողջ երկայնքով կիրառվեց ռազմական օդուժ, ծանր հրետանի, հեռահար հրթիռներ, երկուստեք զոհվեցին հարյուրավոր զինծառայողներ։