Աթենասի հին տաճար

Աթենասի հին տաճար;
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	հին հունական տաճար, հնագիտական հուշարձան և տաճար
Երկիր	Հունաստան
Տեղագրություն	Աթենքի մունիցիպալիտետ
Հիմնական ամսաթվերը	մոտ մ. թ. ա. 500
Մասն է	Աթենյան Ակրոպոլիս
Ժառանգության կարգավիճակ	գրանցված հնագիտական տարածք Հունաստանում
Նվիրված	Աթենաս
Ճարտարապետ	անհայտ
Հիմնադրված	մոտ մ. թ. ա. 500
Փակված է	մ. թ. ա. 480
	ACMA Triple-Bodied Monster Վիքիպահեստում

Աթենասի հին տաճար կամ Հեկատամպեդոն (հին հունարեն՝ Εκατόμπεδος), Հունաստանի մայրաքաղաք Աթենքի հին միջնաբերդի՝ Ակրոպոլիսի գլխավոր հուշարձաններից մեկն է եղել։ Նվիրված էր Աթենք քաղաքի հովանավոր Աթենաս Պալլաս աստվածուհուն։ Գտնվել է Պարթենոն և Էրեքթեոն տաճարների միջև (ըստ այլ աղբյուրների՝ եղել է Պարթենոնի հնագույն նախորդողը)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տաճարը կառուցվել է մ. թ. ա. 6-րդ դարի կեսերին, Պիսիստրատոսի իշխանության օրոք, շատ ավելի վաղ՝ դեռևս մ. թ. ա. 14-րդ դարում կառուցված և հետագայում ավերված միկենյան արքունական պալատի տեղում։ Հեկատամպեդոն, այսինքն՝ հարյուրոտնաչափանոց պայմանական անվանումն ստացել է այն պատճառով, որ բագինի (սրբատան) երկարությունը կազմել է ուղիղ հարյուր ոտնաչափ (32,8 մ), լայնությունը՝ ճիշտ դրա կեսը՝ հիսուն ոտնաչափ (16,4 մ)։ Ավերվել է պարսիկների կողմից, մ. թ. ա. 480 թվականին, ապա վերակառուցվել^[1], սակայն մի քանի տասնամյակ անց՝ մ. թ. ա. 406 թվականին հրո ճարակ է դարձել։

Տաճարի ավերակները բացվել են 19-րդ դարում գերմանացի հնագետ Վիլհելմ Դերպֆելդի իրականացրած պեղումների արդյունքում (այդ ժամանակ հայտնաբերվեցին մեգարոնի (շինության) սյուներից երկուսի հիմքերը)։ 19-րդ դարի վերջում բացահայտվեցին նաև ժամանակին տաճարի ճակտոնը զարդարած կոմպոզիցիայի քանդակները, որոնց դիպաշարերը վերցված էին հին հունական առասպելներից։ Քանդակները պորոսյան փափուկ կրաքարից են, որի վրա շատ լավ պահպանվել են վառ գույները (գլուխների ու մորուքների մազերը ներկված են կապույտ, աչքերը՝ կանաչ, ականջները, շուրթերը, այտերը՝ կարմիր, մարմինները՝ բաց-վարդագույն, օձերի պոչերը՝ կարմիրի ու կապույտի գոտևորումով)։ Ի դեպ, այդ քանդակներից երեքգլխանի օձի գլուխներից մեկի պատկերը արվեստի պատմության մեջ է մտել «Կապույտ մորուք» պայմանական անվանումով։

Հեկատամպեդոն տաճարի մետոպները (դորիական ճարտարապետական օրդերի ծոփորի՝ ֆրիզի տարրերը) ներկայումս ցուցադրվում են Ակրոպոլիսի նոր թանգարանում։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարթենոն
Ակրոպոլիս

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Xénophon, Hellenika 1, 6, 1.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Wilhelm Dörpfeld: Der alte Athenatempel auf der Akropolis. In: Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Institus, Abteilung Athen. Vol. 11, 1886, p. 337–51.
Wilhelm Dörpfeld: Der alte Athenatempel auf der Akropolis II. In: Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Institus, Abteilung Athen. Vol. 12 (1887), 25–61. 190–211
Wilhelm Dörpfeld: Das Hekatompedon in Athen. In: Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Institus. Vol. 34, 1919, p. 1–40.
William B. Dinsmoor: The Hekatompedon on the Athenian Acropolis. In: American Journal of Archeology. Vol. 51, 1947, p. 109–51
I. Beyer: Die Datierung der großen Reliefgiebel des Alten Athenatempels der Akropolis. In: Archäologischer Anzeiger. 1977, p. 44–74.
William A. P. Childs: The Date of the Old Temple of Athena on the Athenian Acropolis. In: William D. E. Coulson et al. (eds.): The Archaeology of Athens and Attica under the Democracy. Proceedings of an International Conference celebrating 2500 years since the birth of democracy in Greece, held at the American School of Classical Studies at Athens, December 4–6, 1992. Oxford 1994, p. 1–6.
Manolis Korres: Die Athena-Tempel auf der Akropolis. In: Wolfram Hoepfner (ed.): Kult und Kultbauten auf der Akropolis. Internationales Symposion vom 7. bis 9. Juli 1995 in Berlin. Berlin 1997, p. 218–43.
Gloria Ferrari: The Ancient Temple on the Acropolis at Athens. In: American Journal of Archeology. Vol. 106, 2002, p. 11–35.
Stamatia Eleftheratou, Acropolis Museum, guide, Acropolis Museum Editions, Athens 2014

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աթենասի հին տաճար» հոդվածին։

[1] Xénophon, Hellenika 1, 6, 1.

[1]