Բաց բանկային գործունեություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Բաց բանկային գործունեությունը ֆինանսական ծառայություններում թույլ է տալիս ֆինանսական տվյալները կիսել բանկերի և երրորդ կողմի ծառայություններ մատուցողների միջև՝ կիրառելով ծրագրավորման միջերեսներ (API): Ավանդաբար, բանկերը հաճախորդների ֆինանսական տվյալները պահում են իրենց փակ համակարգերում։ Բաց բանկինգը թույլ է տալիս հաճախորդներին ապահով և էլեկտրոնային եղանակով կիսել իրենց ֆինանսական տեղեկատվությունը այլ բանկերի կամ այլ լիազորված ֆինանսական կազմակերպությունների հետ, ինչպիսիք են վճարումների մատակարարները, վարկատուները և ապահովագրական ընկերությունները։

Կողմնակիցները պնդում են, որ բաց բանկային գործունեությունը ապահովում է ավելի մեծ թափանցիկություն և տվյալների վերահսկում հաշիվների սեփականատերերի համար և կարող է թույլ տալ նոր ֆինանսական ծառայությունների մատուցում։ Կողմնակիցները նաև ասում են, որ այն նպատակ ունի խթանել մրցակցությունը, նորարարությունը և հաճախորդների հզորացումը բանկային և ֆինանսական հատվածներում[1][2][3]։ Ընդդիմախոսները պնդում են, որ բաց բանկինգը կարող է հանգեցնել ավելի մեծ անվտանգության ռիսկի և սպառողների շահագործման։

Առաջին բաց բանկային կանոնակարգերը ներդրվել են Եվրոպական Միության կողմից 2015 թվականին, և դրանից հետո շատ այլ երկրներ ներդրել են բաց բանկային գործունեության հետ կապված ֆինանսական կարգավորումներ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայեցակարգն առաջին անգամ ուսումնասիրվել է 2003 թվականին՝ որպես Հենրի Չեսբրոյի կողմից առաջ մղված բաց նորարարական շարժման մի մաս[4][5]։ Ինտերնետ-բանկային գործունեության ի հայտ գալը և առցանց տեխնոլոգիաների զարգացումը 2000-ականների սկզբին հանգեցրին տվյալների հասանելիության նկատմամբ հետաքրքրության, որն առաջին անգամ երևաց տեխնոլոգիական ընկերությունների կողմից հաշիվները համախմբելու փորձերում։

2010-ականների ընթացքում բաց բանկային գործունեությունը կապված էր նաև տվյալների սեփականության խնդրի նկատմամբ վերաբերմունքի փոփոխության հետ, որը ցույց է տրված այնպիսի կանոնակարգերով, ինչպիսիք են «GDPR»-ը և բաց տվյալների շարժումը։ Բաց բանկինգով բանկերը վերածվում են ֆինանսական սպասարկման հարթակների, որոնք տեխնիկապես իրականացվում են բանկային համակարգի միջոցով՝ որպես ծառայության հայեցակարգ[6]։

Առաջին իսկական կարգավորիչ քայլը բաց բանկային գործունեության համար եղավ 2015 թվականին, երբ Եվրախորհրդարանն ընդունեց վճարային ծառայությունների վերանայված հրահանգը, որը հայտնի է որպես «PSD2»[7]։ Նոր կանոններն ուղղված էին բաց բանկային համակարգի միջոցով նորարարական առցանց և բջջային վճարումների զարգացմանն ու օգտագործմանը խթանելուն[8][9]։ Սա շուկայի մասնակիցների համար ներկայացրեց մի շարք նոր ծառայություններ, սահմանումներ և պարտավորություններ։

Սա ողջունվեց ֆինտեխ ընկերությունների կողմից, սակայն բանկերը հիմնականում դանդաղ էին համաձայնում տվյալների փոխանակմանը տեխնիկական և անվտանգության նկատառումներից ելնելով, ինչպես նաև ելնելով նոր մրցակցության մտահոգություններից։ 2015-ից 2021 թվականներին մի շարք երկրներ ընդունել են օրենքներ և կանոնակարգեր, որոնք ստիպում են ավանդական բանկերին տրամադրել API հասանելիություն հաճախորդների տվյալներին։

Ռիսկեր և քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաց բանկային ծառայության միջոցով բանկերը բացում են իրենց API-ները երրորդ կողմի ֆինտեխ ընկերությունների համար, ինչը անվտանգության ռիսկեր է պարունակում։ Հաքերները կարող են հարձակվել երրորդ կողմի հավելվածների վրա, և աշխատակիցներին կարող են տրվել մուտքի չափազանց մեծ իրավունքներ։ Հարձակվողները կարող են խաբել բանկային հաճախորդներին և երրորդ կողմի ընկերություններին ֆիշինգի խարդախությունների միջոցով[10]։

Կան նաև գաղտնիության հետ կապված մտահոգություններ բաց բանկային գործունեությan հետ կապված[11]։ Գոյություն ունի ագրեսիվ շուկայական պրակտիկաների կամ գնորդին ավելի թանկ ապրանքներ առաջարկելու ռիսկ՝ հիմնվելով հանրությանը հասանելի ֆինանսական տվյալների վերլուծության վրա[11]։

Սպառողների համար բաց բանկային գործունեությունը ներկայացնում է «թվային և ֆինանսական բացառման» վտանգ[11]։ Բրիտանական «Financial Inclusion Centre» հետազոտական ընկերությունից Միք Մաքաթիրը ասում է, որ բաց բանկինգից կշահեն միայն տեխնոլոգիական գիտելիքներ ունեցողները, ինչը կհանգեցնի ցածր եկամուտ ունեցողների շրջանում ավելի շատ ֆինանսական կորուստների[12]։ Նա պնդում էր, որ սպառողները կարող են շահագործվել կա՛մ նոր տեսակի վարձատրվող վարկերի, կա՛մ տվյալների և անձնական տեղեկատվության չարաշահման միջոցով, որոնք մարդիկ բացահայտում են առցանց[12]։

Օգտագործում և կարգավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աֆրիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիգերիայում բաց բանկային գործունեությունը նախաձեռնել է «Open Banking Nigeria»-ն՝ որպես Նիգերիայի ֆինանսական ծառայությունների համար անկուսակցական և ոչ ֆինանսական API ստանդարտներ ստեղծելու նախաձեռնություն։ Այն ստեղծվել է 2017 թվականի հունիսին մի խումբ բանկիրների և ֆինտեխ փորձագետների կողմից, ովքեր համախմբվել են, որպեսզի երկրի համար ընդհանուր API ստանդարտների ընդունում առաջարկեն[13]։ Նիգերիայում բաց բանկային գործունեությունը հետագայում վերածվեց կարգավորող նախաձեռնության՝ 2021 թվականին Նիգերիայի Կենտրոնական բանկի կողմից[14] բաց բանկային կանոնակարգի հրապարակմամբ և Նիգերիայում բաց բանկային գործունեության հետագա գործառնական ուղեցույցներով[15]։

Ավստրալիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաց բանկային նախագիծը Ավստրալիայում մեկնարկեց 2019 թվականի հուլիսի 1-ին, որպես Սպառողների տվյալների իրավունքների (CDR) նախագծի մաս Գանձապետարանի և Ավստրալիայի մրցակցության և սպառողների հանձնաժողովի կողմից[16]։ CDR օրենսդրությունն ընդունվել է Ավստրալիայի խորհրդարանի կողմից 2019 թվականի օգոստոսին[17]։

2023 թվականի մայիսին «Payments NZ»-ը, որը վերահսկում է Նոր Զելանդիայի վճարային համակարգը, ասաց, որ խոշոր բանկերը պատրաստ կլինեն իրականացնել բաց բանկինգ մինչև 2024 թվականը[18]։

Եվրոպական Միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հոկտեմբերին Եվրախորհրդարանը ընդունել է վճարային ծառայությունների վերանայված հրահանգը, որը հայտնի է որպես «PSD2»[7]: Նոր կանոններն ուղղված էին բաց բանկային համակարգի միջոցով նորարարական առցանց և բջջային վճարումների զարգացմանն ու օգտագործմանը խթանելուն[8][19]։ Այն շուկայի մասնակիցների համար ներկայացրեց մի շարք նոր ծառայություններ, սահմանումներ և պարտավորություններ։

2019 թվականի սեպտեմբերի 13-ին «PSD2» դրույթների ուժի մեջ մտնելուց ավելի քան երկու տարի անց Եվրոպական հանձնաժողովը հայտարարեց Հրահանգի վերանայման ընթացակարգ սկսելու մասին[20]։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Եվրոպական հանձնաժողովը խորհրդատվություն է խնդրել Եվրոպական բանկային մարմնից (EBA)[21]: «EBA»-ն պատասխանել է 2022 թվականի հունիսի 23-ին[22][23]։ Հրահանգի փոփոխությունները նախատեսված էին 2022 թվականի չորրորդ եռամսյակում[20]։

SEPA (Single Euro Payments Area) API մուտքի սխեմայի նախաձեռնությունը մեկնարկել է Եվրոպական կենտրոնական բանկի ռազմավարական խորհրդատվական մարմնի՝ ERPB-ի (Euro Retail Payments Board) կողմից[24]։ Նախաձեռնությունը նկարագրվել է երկու զեկույցներում՝ առաջինը հրապարակվել է 2019 թվականի մայիսի 31-ին[25], իսկ երկրորդը՝ 2021 թվականի հունիսի 4-ին[26]։ Եվրոպական վճարումների խորհրդի կողմից նախաձեռնությունը հետագա աշխատանքի փոխանցման և SEPA API մուտքի սխեմայի իրականացման վերաբերյալ տեղեկատվությունը նույնպես հասանելի է հանրությանը[27]։

Առաջարկվող սխեման սահմանում է դրան մասնակցող սուբյեկտների համագործակցության սկզբունքները և սահմանում ընտրված ծառայությունների իրականացման ստանդարտ մեթոդներ՝ հիմնված API-ների, վճարային համակարգերի օգտագործման վրա։ Սխեմայի վրա աշխատանքի մեկնարկային կետը եվրոպական վարկային հաստատությունների կողմից տրամադրվող «PSD2» ծառայություններն էին, որոնք երրորդ անձանց համար կմնան անվճար։ Այլ ծառայություններ, որոնք կոչվում են ավելացված արժեքի ծառայություններ, պրեմիում ծառայություններ կամ ընդլայնված ծառայություններ, կարող են դրամայնացվել վարկային կազմակերպությունների կողմից՝ սխեմայում ընդունված կանոնների հիման վրա։ Այս կանոնները և սխեմայի ընդհանուր ենթադրությունները կքննարկվեն Եվրոպական հանձնաժողովի համապատասխան Գլխավոր տնօրինությունների հետ[26]:Կաղապար:Secondary source needed

2020 թվականի հոկտեմբերի 26-ին Բեռլինի խումբը ստեղծեց նոր աշխատանքային խումբ, որը կոչվում էր «The Berlin Group openFinance API Framework», որը փոխարինեց նախորդ աշխատանքային խմբին, որը պատասխանատու էր «NextGenPSD2» ստանդարտի ստեղծման համար[28]։ Նոր աշխատանքային խմբի աշխատանքը կենտրոնանում է ավելացված արժեքի ծառայությունների ստանդարտացման վրա, որոնք վարկային հաստատությունները կարող են հասանելի դարձնել իրավասու երրորդ կողմերին՝ հիմնվելով երկկողմանի համաձայնագրերի կամ հնարավոր նոր վճարումների սխեմաների վրա։

Ստանդարտացման նախաձեռնությունները ներառում են`

  • «NextGenPSD2» – Համաեվրոպական ստանդարտացման նախաձեռնություն, որն իրականացվում է Բեռլինի խմբի կողմից[29]։
  • «STET» ստանդարտ – մշակվել է Ֆրանսիայի քլիրինգային տան (STET) կողմից; Ստանդարտն իր ձևով հնարավորինս մոտ է եղել «The Berlin Group-ի NextGenPSD2» ստանդարտին՝ որպես կոնվերգենցիայի նախագծի մի մաս[30]։
  • «Slovak Banking API» – ստանդարտացման ծրագիր, որն ամբողջությամբ իրականացվում է Սլովակիայի բանկերի ասոցիացիայի կողմից՝ Սլովակիայի Ազգային բանկի հետ համագործակցությամբ, որը հասանելի է փաստաթղթերի տեսքով[31]։
  • «PolishAPI» – «PolishAPI» ստանդարտը սահմանում է ինտերֆեյս երրորդ անձանց կողմից մատուցվող ծառայությունների կարիքների համար՝ հիմնված վճարային հաշիվների հասանելիության վրա, այսինքն` ծառայություններ, որոնք ներդրվել են ներքին շուկայի վճարային ծառայությունների փոփոխված հրահանգով (PSD2): Մասնակիցների թվում են Լեհական բանկերի ասոցիացիան, առևտրային և կոոպերատիվ բանկերը, ինչպես նաև երրորդ կողմի մատակարարները[32]։

Լատինական Ամերիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարտադիր և կենտրոնացված էլեկտրոնային հաշիվ-ապրանքագրերը համեմատաբար վաղ ներդրվել են այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Մեքսիկան, Չիլին, Կոլումբիան և, ավելի քիչ, Բրազիլիան, ինչը հնարավորություն է տալիս ձեռք բերել բաց հավատարմագրեր, որոնք նման են բաց բանկային գործունեությանը[33]։

Բրազիլիայի Կենտրոնական բանկը կիրառել է իր բաց բանկային մոդելը, որը պարտավորեցնում է բանկերին և ֆինանսական հաստատություններին (ներառյալ ֆինտեխը) հասանելի դարձնել ավանդական ֆինանսական ծառայությունների և ապրանքների վերաբերյալ տեղեկատվություն[34]։ Բրազիլիայի իրականացումը պարտադիր է մեծ չափերի, նշանակալից միջազգային գործունեության և բարձր ռիսկային պրոֆիլներ ունեցող հաստատությունների համար, իսկ մյուս բոլոր հաստատությունների համար պարտադիր չէ։ Առաջին փուլի իրականացումը տեղի ունեցավ 2019 թվականի ապրիլին առաջին բաց բանկային շրջանակի հրապարակումից գրեթե երկու տարի անց, որում բացահայտվեցին օրենքի կիրառման հիմնարար պահանջները։ Բրազիլիայի Կենտրոնական բանկը նախանշել է իրականացման հետևյալ փուլերը.

  • Փուլ 2. Հաճախորդների մասին տեղեկատվություն (հուլիս 2021) – Սպառողները հնարավորություն ունեն իրենց ընտրությամբ ցանկացած պահի իրենց տվյալները (գրանցում, հաշվի գործարքներ, քարտ, տեղեկատվություն և վարկային գործարքներ) կիսել իրենց ընտրած հաստատությունների հետ։
  • Փուլ 3. Գործարքների մասին տեղեկատվություն և վճարումների մեկնարկ (օգոստոս 2021) – Սպառողներին հասանելի են ծառայությունները, ինչպիսիք են վճարման նոր տարբերակները և վարկային առաջարկները, ֆինանսական հաստատությունների համատեղ ուղիներով։
  • Փուլ 4. Լրացուցիչ տեղեկություններ (դեկտեմբեր 2021) – Հետևյալ փուլերը ներառում են լրացուցիչ ապրանքներ, ինչպիսիք են ապահովագրությունը, կենսաթոշակային ծրագրերը և ներդրումները։

2020 թվականի վերջին Չիլիի կառավարությունը հայտարարեց, որ աշխատում է ֆինանսական տեխնոլոգիաները կարգավորելու և բանկային բաց ստանդարտի ներդրման առաջարկի վրա։ Կառավարությունը խմբագրել է «Ֆինանսական տեղափոխելիության մասին» օրենքը՝ մի շարք կանոններ, որոնք նախատեսված են բանկերի և ֆինանսական ծառայություններ մատուցողների միջև անցումը հեշտացնելու համար[35][36]։ 2023 թվականի հունվարի 4-ին Չիլին ընդունեց օրենսդրություն՝ ֆինանսական տեխնոլոգիաների գործունեության համար կարգավորող դաշտ ստեղծելու և բաց ֆինանսական համակարգ ստեղծելու համար, որը թույլ է տալիս տվյալների անվտանգ փոխանակում։

Կոլումբիան ստեղծել է բաց բանկային գործունեության կամավոր մոդել[37], որի նպատակն է Ֆինանսական կարգավորման միավորի (URF) միջոցով նպաստել հանրային և մասնավոր հատվածների միջև քննարկումներին[38]։

Մեքսիկան առաջին լատինաամերիկյան երկիրն էր, որը կիրառեց բաց բանկային օրենսդրությունը[39]։ 2018 թվականի մարտի 9-ին Ֆինանսական տեխնոլոգիաների 2018 թվականի օրենքը (Ley para Regular las Instituciones de Tecnologia Financiera) հրապարակվել է Դաշնային պաշտոնական տեղեկագրում (DOF; Diario Official de la Federación)[40]։ Հոդված 76-ում ասվում է, որ ստանդարտացված API-ներ պետք է ստեղծվեն՝ այլ ինտերֆեյսների միացում և հասանելիություն ապահովելու համար։ Արդյունքում, ավելի քան 2300 հաստատություններից տեխնիկապես պահանջվեց տեղեկատվության փոխանակում[41]։ Հոդված 76-ը սահմանում է, որ որոշակի տեղեկատվություն կարող է փոխանցվել ֆինանսական հաստատությունների, դրամական փոխանցումների ընկերությունների, վարկային տեղեկատվական ընկերությունների (SIC; Sociedades de Información Crediticia), քլիրինգային տների և ֆինանսական տեխնոլոգիական հաստատությունների կողմից։ Տվյալների այդ տեսակներն են՝ բաց տվյալներ (կապված հանրությանը առաջարկվող ապրանքների և ծառայությունների հետ), ագրեգացված տվյալները (կապված ցանկացած տեսակի վիճակագրական տեղեկատվության հետ կապված գործառնությունների հետ) և գործարքների տվյալները (կապված արտադրանքի կամ ծառայության օգտագործման հետ)։

2020 թվականի մարտի 10-ին Մեքսիկայի Կենտրոնական բանկը (Banxico) հրապարակեց 2/2020 շրջաբերականը DOF-ում։ 2/2020 շրջաբերականը նախանշում էր օրենքի երկրորդական դրույթները, որոնք մասնավորապես վերաբերում են բաց բանկային գործունեությանը[42]։ Ֆինանսական շուկայի տարբեր սուբյեկտներից պահանջվում էր տեղեկատվության փոխանակում API-ների միջոցով։ Երկրորդական դրույթները վերաբերում են միայն SIC-ներին և քլիրինգային կազմակերպություններին. 2/2020 շրջաբերականում ասվում է, որ և՛ SIC-ները, և՛ քլիրինգային կազմակերպությունները պետք է թույլտվություն ստանան Banxico-ից՝ այլ հաստատությունների կողմից API-ների օգտագործման համար։ Իր հերթին, SIC-ները և քլիրինգային տները պետք է պայմանագրեր կնքեն Banxico-ի կողմից լիազորված այլ կազմակերպությունների հետ տեղեկատվության փոխանակման համար։ Բացի այդ, սահմանվում է նաև տեղեկատվություն փոխանակող հաստատությունների միջև գանձվող վճարների տրամադրումը։ Շրջաբերական 2/2020-ում ասվում է, որ 2/2020 շրջաբերականի դրույթներին չհամապատասխանելու դեպքում SIC-ներին և քլիրինգային կազմակերպություններին կարող են ենթարկվել Banxico-ի կողմից գանձվող տուգանքների։

2020 թվականի հունիսին բաց տվյալների փոխանակման կանոնները կիրառվել են բոլոր ֆինանսական հաստատությունների՝ բանկերի, ֆինանսական տեխնոլոգիաների ընկերությունների և «Comisión Nacional Bancaria y de Valores»-ի կողմից լիազորված ընկերությունների նկատմամբ։

Միացյալ թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի օգոստոսին Մրցակցության և շուկաների մարմինը (CMA) որոշում է կայացրել, որը պահանջում է Մեծ Բրիտանիայի ինը խոշորագույն բանկերից՝ «HSBC», «Barclays», «RBS», «Santander», «Bank of Ireland», «Allied Irish Bank», «Danske Bank», «Lloyds» և «Nationwide»-ը թույլ տալ իցենզավորված ստարտափներին ուղղակի մուտք գործել իրենց տվյալներին՝ մինչև գործարքների մակարդակը[43]։ Սույն ուղեցույցը ուժի մեջ է մտել 2018 թվականի հունվարի 13-ին՝ օգտագործելով ստանդարտներն ու համակարգերը, որոնք ստեղծվել են «Open Banking Limited»-ի՝ ոչ առևտրային կազմակերպության կողմից, որը ստեղծվել է հատուկ այդ նպատակով և ուժի մեջ է մտել CMA-ի կողմից[44]։ Սպառողների պաշտպանությունը Ֆինանսական վարքագծի մարմնի (FCA) պատասխանատվությունն է հաշվի տեղեկատվության և վճարումների մեկնարկի ծառայությունների համար (համաձայն PSD2-ի) և Տեղեկատվության հանձնակատարի Տվյալների գրասենյակը։ CMA-ի ուղղությունը վերաբերում է միայն ինը խոշորագույն բանկերին և գործում է PSD2-ի ավելի լայն կանոններին զուգահեռ, որոնք վերաբերում են բոլոր վճարային հաշիվների մատակարարներին։

2023 թվականի ապրիլի դրությամբ կան 339 FCA կարգավորվող պրովայդերներ, որոնք ընդգրկված են բաց բանկային համակարգում[45]։ Նրանցից շատերը տրամադրում են ֆինանսական հավելվածներ, որոնք օգնում են ձեզ կառավարել ձեր ֆինանսները. Մյուսները սպառողական ֆինանսական ընկերություններ են, որոնք օգտագործում են բաց բանկային ծառայություններ՝ հասանելիությունը և հաստատումը ստուգելու համար հաշվի տեղեկատվություն ստանալու համար[46]։

2021 թվականի մարտին CMA-ն խորհրդակցություն անցկացրեց բաց բանկային գործունեության հետագա վերահսկողության միջոցառումների վերաբերյալ[47]։ Այս խորհրդակցությունը վերաբերում էր UK Finance-ի առաջարկին (առևտրային ասոցիացիա բանկային և ֆինանսական արդյունաբերության համար), որը շահագրգիռ կողմերի հետ ներգրավված էր՝ մշակելու նոր կազմակերպության («Ապագայի սուբյեկտ») ծրագիր, որը կփոխարինի Open Banking Limited-ին, որը կծառայեր զգալիորեն ավելի մեծ թվով ֆինանսական հաստատությունների կարիքները՝ ստեղծելով բաց տվյալների և վճարումների շուկա։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականին նախագահ Ջո Բայդենը գործադիր հրաման արձակեց, որում նշվում էր, որ վարչակազմը ցանկանում է սկսել Դոդ-Ֆրանկ ակտի 1033-րդ բաժնի կանոնների մշակումը[48]։ Մտադրությունը ԱՄՆ-ում բաց բանկային նախաձեռնություններին աջակցելն էր[48]։ Նաև 2021 թվականին, բաց բանկային մատակարարը «Plaid»-ը վճարեց 58 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ սպառողների կողմից հիմնված գաղտնիության հետ կապված խմբային հայցով[49]։ Սպառողների ֆինանսական պաշտպանության բյուրոյի տնօրեն Ռոհիտ Չոպրան 2023 թվականին նախաձեռնեց 1033-րդ բաժնին վերաբերող կանոնների մշակում[50]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Premchand, A.; Choudhry, A. (2018 թ․ փետրվար). «Open Banking & APIs for Transformation in Banking». 2018 International Conference on Communication, Computing and Internet of Things (IC3IoT). էջեր 25–29. doi:10.1109/IC3IoT.2018.8668107. ISBN 978-1-5386-2459-3. S2CID 84185109. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  2. Open Banking Working Group. «The Open Banking Standard» (PDF). HM Treasury. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 18-ին.
  3. Brodsky, Laura; Oakes, Liz (2017 թ․ սեպտեմբեր). «Data sharing and open banking». McKinsey & Company. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  4. «When Open Innovation comes to banking - BNP Paribas». BNP Paribas (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  5. «Open banking: The new face of digital transformation». IBM RegTech Innovations Blog (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  6. Scholten, Ulrich. «Banking-as-a-Service - what you need to know». VentureSkies. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 28-ին.
  7. 7,0 7,1 «Press corner». European Commission - European Commission (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  8. 8,0 8,1 «European Parliament adopts European Commission proposal to create safer and more innovative European payments». EU Commission. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 4-ին.
  9. Commission Delegated Regulation (EU) 2018/389 of 27 November 2017 supplementing Directive (EU) 2015/2366 of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards for strong customer authentication and common and secure open standards of communication (Text with EEA relevance. ) (անգլերեն), 2018 թ․ մարտի 13, Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին
  10. «The Risks of Open Banking: Are Banks and their Customers Ready for PSD2? - Security News». www.trendmicro.com. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  11. 11,0 11,1 11,2 Reynolds, Faith (2017). «Open Banking: A consumer perspective» (PDF). Barclays. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  12. 12,0 12,1 Kevin Peachey; և այլք: (2017 թ․ նոյեմբերի 21). «The Disruptors - Money». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  13. Moses-Ashike, Hope (2023 թ․ մարտի 9). «Explainer: What to know about Open Banking». Business Day. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 22-ին.
  14. Central Bank of Nigeria (2021 թ․ փետրվարի 17). «Regulatory Framework for Open Banking in Nigeria» (PDF). Central Bank of Nigeria. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին.
  15. Central Bank of Nigeria (2023 թ․ մարտի 7). «Operational Guidelines for Open Banking in Nigeria» (PDF). Central Bank of Nigeria. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին.
  16. «Open banking era dawns in Australia». SBS World News. 2019 թ․ հունիսի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  17. O'Brien, Kate. «ASX shares that could benefit from Open Banking». Yahoo! Finance. Yahoo. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  18. «Open banking coming to NZ mid-2024». Radio New Zealand. 2023 թ․ մայիսի 30.
  19. Commission Delegated Regulation (EU) 2018/389 of 27 November 2017 supplementing Directive (EU) 2015/2366 of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards for strong customer authentication and common and secure open standards of communication (Text with EEA relevance. ) (անգլերեն), 2018 թ․ մարտի 13, Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին
  20. 20,0 20,1 «Payment services – review of EU rules». European Commission (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
  21. «Call for advice to the European Banking Authority (EBA) on the review of the payment services Directive (PSD2)». finance.ec.europa.eu (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
  22. Campa, José Manuel (2022 թ․ հունիսի 23). «2022 06 23 Letter to Mr Berrigan - Response PSD2 CfA» (PDF). European Banking Authority. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  23. «Opinion of the European Banking Authority on its technical advice on the review of Directive (EU) 2015/2366 on payment services in the internal market (PSD2)» (PDF). European Banking Authority. 2022 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  24. «Euro Retail Payments Board (ERPB)». European Central Bank (անգլերեն). 2021 թ․ դեկտեմբերի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  25. «Report of the ERPB Working Group on a Single Euro Payments Area (SEPA) Application Programming Interface (API) Access Scheme» (PDF). Euro Retail Payments Board. 2019 թ․ մայիսի 31. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  26. 26,0 26,1 «Report of the Next Phase of the ERPB Working Group on a Single Euro Payments Area (SEPA) Application Programming Interface (API) Access Scheme» (PDF). Euro Retail Payments Board. 2021 թ․ հունիսի 4. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  27. https://www.ecb.europa.eu/paym/groups/erpb/shared/pdf/16th-ERPB-meeting/SEPA_Payment_Account_Access_Scheme_status_update.pdf%20https://www.ecb.europa.eu/paym/groups/erpb/html/index.en.html (չաշխատող հղում)
  28. Group, The Berlin (2020 թ․ հոկտեմբերի 26). «PRESS RELEASE - Berlin Group starts new openFinance API Framework». the-berlin-group (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  29. «PSD2 Access to Bank Accounts | The Berlin Group». the-berlin-group (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  30. «Stet : PSD2». Stet (անգլերեն). 2018 թ․ մայիսի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  31. «Slovak Banking API Standard». SBA - Slovenská banková asociácia (սլովակերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  32. «PolishAPI». polishapi.org (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 14-ին.
  33. «CFDI: Mexico's Electronic Invoicing Model That's Become a Reference Across all of Latin America». Edicom CFDI (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ մարտի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  34. Open Banking: entenda o que é e como poderá ajudar na sua vida financeira (անգլերեն), Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին, Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին
  35. «BNamericas - Chile financial portability bill becomes law». BNamericas.com. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  36. «Gob.cl - Portabilidad Financiera». Gobierno de Chile (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  37. «Open banking en Colombia se prepara para despegar». iupana (եվրոպական իսպաներեն). 2021 թ․ փետրվարի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  38. «BNamericas - Snapshot: The 2021 agenda for Colombia finan...». BNamericas.com. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  39. «LatAm turns to Mexico's year-old fintech law as a model for regulation». www.spglobal.com (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  40. «Ley para Regular las Instituciones de Tecnología Financiera» [Law to Regulate Financial Technology Institutions] (PDF) (իսպաներեն). 2018 թ․ մարտի 9. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  41. Garzón Galván, Jonathan G. «Open Banking MX Reporte 2019» (PDF). Cecoban. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  42. «Interfaces de programación, disposiciones, Banco de México». www.banxico.org.mx. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  43. Manthorpe, Rowland (2017 թ․ հոկտեմբերի 16). «To change how you use money, Open Banking must break banks». Wired UK. Condé Nast. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  44. Manthorpe, Rowland (2018 թ․ ապրիլի 17). «What is Open Banking and PSD2? Wired explains». Wired UK. Condé Nast. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  45. «Meet the regulated providers». Open Banking Implmentation Entity. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  46. Yang, Qiang; Fan, Lixin; Yu, Han (2020). Federated Learning: Privacy and Incentive (անգլերեն). Springer Nature. ISBN 978-3-030-63076-8.
  47. «The future oversight of the CMA's open banking remedies». Competition and Markets Authority. 2022 թ․ մարտի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  48. 48,0 48,1 «President Biden Issues Executive Order Encouraging CFPB To Act On 1033 Data Access and UDAAP». JD Supra. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  49. «Plaid settles class-action lawsuit for $58 million». 2021 թ․ օգոստոսի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  50. «The power to walk away: CFPB moves to give consumers control over financial data». POLITICO (անգլերեն). 2023 թ․ հոկտեմբերի 19. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.