Դեմյանկա (գետ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դեմյանկա (այլ կիրառումներ)
| Դեմյանկա | |
|---|---|
 Դեմյանկայի ստորին հատվածը 400 մետր բարձրությունից | |
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 1160 կմ |
| Ավազանի մակերես | 34 800 կմ² |
| Ավազան | 34 800 կմ² |
| Ջրի ծախս | 155 մ³/ս (167 կմ ակունքից) |
| Ջրահոսք | |
| Ակունք | Վասյուգանկական ճահճուտներ |
| Ակունքի տեղակայում | Վասյուգանի ճահիճներ |
| Գետաբերանի տեղակայում | Իրտիշ |
| Կոորդինատներ | |
| Տեղակայում | |
| Հոսող հոսքեր | Yutymas?, Bolshaya Pikhtovaya?, Bol'shoy Uim?, Maly Kunyak?, Tishkina?, Zharnyakovka?, Tarambal?, Vostochnaya Dem'yanka?, Pukhtan-Ega?, Khatnys'yega?, Vaskina?, Avasyega?, Shakhmatovka?, Posnal?, Savinkova?, Bolshoy Kunyak?, Bolshaya Kalemega?, Nyurym?, Imgyt?, Taltsiya?, Bol'shoy Kazak?, Kiskas?, Koim?, Bol'shaya Tamorga?, Vaksar”yega?, Taygyt-Ega?, Katiss?, Keum?, Q4068963?, Q4091338?, Bolshoy Kyzym?, Bolshoy Peril?, Q4205294?, Kalcha?, Kirilkina?, Mar'yak?, Nelym?, Q4348132?, Polsky Buerak?, Samat-Ega?, Tarbat-Ega?, Tegus?, Tyamka?, Uima?, Urna?, Cheldyyak?, Yazyova? և Malaya Ershovaya? |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Երկրամաս | Օմսկի մարզ Տյումենի տարածք |
| Ջրահավաք | Օբի ավազան |
| |
Դեմյանկա[1], գետ Արևմտասիբիրական հարթավայրում, Իրտիշ գետի աջ վտակ։
Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վասյուգանական հարթավայրի ճահճուտների ակունքները գտնվում են Օմսկի մարզի հյուսիս-արևելքում, որը կոչվում է Հարավային Դեմյանկա։ Ապա հոսում է Ուվատսկի շրջանի Տյումենի մարզի տարածքով։ Խոշոր վտակներն են՝ ձախակողմյան՝ Կեում, Տյամկա, աջակողմյան՝ Տեգուս, Ուրնա, Իմգիտ, Մեծ Կունյակ։
Գետի ընդհանուր երկարությունը 1159 կմ է, ջրահավաք ավազանի մակերեսը 34 800 կմ² է՝ 90 մետր միջին բարձրության դեպքում, ընդունում է 50 վտակ՝ ավելի քան 10 կմ երկարությամբ։ Գետի ավազանում ջրահոսքերի ընդհանուր քանակը հասնում է ազդեցիկ նշանակության․ 1689՝ 10 913 կմ ընդհանուր երկարությամբ։ Գետային ցանցի խտության գործակիցը կազմում է 0,31 կմ/կմ²։ Գետի միջին կախույթային թեքությունը 0,07 ‰ է, որը հաստատում է գետի խաղաղ հոսքը, ընթացքի չափավոր ընդլայնումը և փոքրակազմ նստվածքների կազմը։
Գետի հովիտը ինչպես վերին, այնպես էլ միջին հոսանքներում ունի սեղանակերպ ձև։ Հովիտի լանջերը համեմատաբար խոշոր են, որոշ տեղեր՝ զառիվար, ունեն տայգային հատուկ բազմազան բուսականություն։ Ծառային բուսականությունը հանդես է գալիս խառն անտառներով, ծառերի փշատերև տեսակներով՝ մայրի, սոճի, եղևնի, սաղարթավոր տեսակներով՝ կաղամախի, կեչի, ուռի։ Թփերից ունի թխենի, մանրուռի։
Գետի հունը ճյուղավորված չէ, շատ ոլորապտույտ է։ Հունի հատակը տղմոտ և ավազոտ է։ Գարնանային վարարման ժամանակ գետի ջրի մակարդակը հաճախ դառնում է նավարկելի։ Հունը ծանծաղուտներում լցված է հատած ծառերով, թփերով։ Հունային գործընթացի տեսակը ազատ ոլորված է։ Ամենացածր երկայնակի թեքությունն աննշան է՝ 0,034 ‰։ Սառցահոսանքը բարձունքում հասնում է վարարման։
Դեմյանկայի ավազանը նշանակալից չափով ճահճացած է և տարբերվում է մեծ քանակությամբ փոքր լճերով․ ճահճատվածությունը 50 % է։ Լճացումն այնքան էլ մեծ չէ և չի գերազանցում 2,0 %, որը կապված է ներճահճային լճերի փոքր չափսերի հետ։
Գետի վրա կա Դեմյանկա գյուղը, բայց ընդհանուր առմամբ Դեմյանկայի ավազանում քիչ բնակչություն կա։ Խոշոր բնակավայրեր չկան։
Ջրային ցուցակագրության տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսաստանի պետական ջրային ցուցակագրության տվյալների համաձայն՝ այն պատկանում է Իրտիշկի ջրային ավազանին, Իրտիշ գետի տնտեսության մեծ օգտագործվող մասին, Տոբոլ գետի հորդանից մինչև Խանտի-Մանսիյսկ (բարձր) քաղաքը, առանց Կոնդա գետի, գետի գետային ենթաավազան, Իրտիշ գետի վտակների ավազան Տոբոլից մինչև Օբի։ Իրտիշ գետի գետային ավազանը[3]։
Վտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
(գետաբերանից կմ-ով)
- 13 կմ- Սավինկովա (ձախ)
- 35 կմ- Նյուրիմ
- 46 կմ- գետ առանց անվանման (աջ)
- 49 կմ- Նելիմ (աջ)
- 50 կմ- Պոսնալ (ձախ)
- 68,3 կմ- Մեծ Պերիլ (ձախ)
- 68,6 կմ- Կալչա (ձախ)
- Վոչյահ (ձախ)
- 91 կմ- Հատնիսեգա (ձախ)
- Ստարեպ (աջ)
- Սոյդիշ (աջ)
- 167 կմ- Ժարնյակովկա (ձախ)
- 197 կմ- Քեում (աջ)
- 211 կմ- Ուիմա (ձախ)
- 240 կմ- Տայգիտեգա (աջ)
- Նեմկուրովա գետակ (աջ)
- Աշպարան (աջ)
- 276 կմ- Մարյակ (ձախ)
- Վինկուրոկ (աջ)
- 294 կմ- Չելդիյակ (ձախ)
- 299 կմ- Յազևա (աջ)
- 303 կմ- Մեծ Կունյակ (ձախ)
- 332 կմ- Փոքր Կունյակ (ձախ)
- 353 կմ- Տարամբալ (աջ)
- 383 կմ- Վոխսարեգա (ձախ)
- 395 կմ- Մեծ Ուիմ (ձախ)
- 413 կմ- Ավասեգա (ձախ)
- 424 կմ- Պուխտանեգա (ձախ)
- 432 կմ- Տարբատեգա (աջ)
- 449 կմ- Սամատեգա (աջ)
- 456 կմ- Տյամկա (աջ)
- 464 կմ- Մեծ Կալեմեգա (ձախ)
- 513 կմ- Իտկիեգա (ձախ)
- 530 կմ- Պեկման (ձախ)
- 554 կմ- Կիսկաս (ձախ)
- 571 կմ- Իմգիթ (ձախ)
- 578 կմ- Մեծ Պիխտովայա (աջ)
- 591 կմ- Պոլսկի Բուերակ (ձախ)
- 596 կմ- Տալցիյա (Մեծ Տալցիյա) (աջ)
- 636 կմ- Մեծ Տամորգա (ձախ)
- 666 կմ- Վասկինա (աջ)
- 689 կմ- Կիրիլկինա (Կաիմսա) (ձախ)
- 692 կմ- Տիշկինա (ձախ)
- 706 կմ- Շախմատովկա (ձախ)
- 750 կմ- Արդյանկա (աջ)
- 764 կմ- Ուրնա (ձախ)
- 801 կմ- Մեծ Կազակ (ձախ)
- 848 կմ- Մեծ Երշովայա (ձախձախ)
- 861 կմ- Փոքր Երշովայա (ձախ)
- 928 կմ- Թեգուս (Մեծ Թեգուս) (ձախ)
- 940 կմ- Կաիմ (ձախ)
- 968 կմ- Յուտիմաս (աջ)
- 1007 կմ- Կատիս (ձախ)
- 1020 կմ- Մեծ Կիզիմ (ձախ)
- Լեֆ (աջ)
- 1061 կմ- Հարավային Դեմյանկա (աջ)
- 1134 կմ- Յագոդնյա (աջ)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Географический энциклопедический словарь: Географические названия / под ред. Э. Б. Алаева и др., гл. ред. А. Ф. Трёшников. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — 2-е изд. — С. 148. — 592 с. ISBN 5-85270-057-6
- ↑ The time allocated for running scripts has expired.
- ↑ The time allocated for running scripts has expired.
The time allocated for running scripts has expired.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
The time allocated for running scripts has expired. The time allocated for running scripts has expired.