Դոմինանտ սեպտակորդ
Դոմինանտ սեպտակորդ, ակորդի տեսակ։ Ակորդը երեք, չորս կամ ավելի երաժշտական հնչյուններն են, որոնք դասավորված են տերցիաներով։ Տերցիաներով դասավորված՝ 4 հնչյունից կազմված ակորդը կոչվում է սեպտակորդ։ Սեպտակորդներից ամենակարևորն ու ամենահաճախ օգտագործվողը դոմինանտ սեպտակորդն է։ Այն կարևոր դեր է խաղում դասական երաժշտության մեջ։ Դոմինանտ սեպտակորդն իր անունը ստացել է ներքևի և վերևի հնչյունների կազմած սեպտիմա ինտերվալի անունից։ Կրճատ նշանակումն է՝ D7։
Կառուցումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոմինանտ սեպտակորդը կառուցվում է մաժոր և հարմոնիկ մինոր (գամմայի 7-րդ աստիճանը բարձրացվում է կես տոնով) գամմաների 5-րդ աստիճանից։ Լուծվում է տոնիկական եռահնչյան մեջ՝ եռապատկված հիմնական տոնով։ Որպես օրինակ վերցնենք դո մաժոր գամման՝
Կառուցվում է մաժոր եռահնչյանը գումարելով փոքր տերցիա, կամ՝ մեծ տերցիա+փոքր տերցիա+փոքր տերցիա(մաժ35+փ3 կամ մ3+փ3+փ3)։
Շրջվածքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակորդը շրջվում է, երբ նրա մեջ մտնող հնչյուններից մեկը տեղափոխվում է մեկ օկտավա վերև։ Դոմինանտ սեպտակորդն ունի 3 շրջվածք՝ դոմինանտ կվինտսեքստակորդ, դոմինանտ տերցկվարտակորդ և դոմինանտ սեկունդակորդ։
Դոմինանտ կվինտսեքստակորդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոմինանտ կվինտսեքստակորդը կառուցվում է, երբ D7-ի հիմնական(ներքևի) տոնը բարձրացվում է մեկ օկտավայով վերև, ներքևում մնում է տերցային տոնը։ Կառուցվում է մաժոր և հարմոնիկ մինոր գամմաների 7-րդ աստիճանից, փոքր տերցիա+փոքր տերցիա+մեծ սեկունդա (փ3+փ3+մ2) ինտերվալներից։ Լուծվում է տոնիկական եռահնչյան մեջ, կրկնապատկված հիմնական տոնով։
Դոմինանտ տերցկվարտակորդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոմինանտ տերցկվարտակորդը կառուցվում է, երբ D7-ի հիմնական և տերցային տոները բարձրացվում են մեկ օկտավայով վերև, ներքևում մնում է կվինտային տոնը։ Կառուցվում է մաժոր և հարմոնիկ մինոր գամմաների 2-րդ աստիճանից, փոքր տերցիա+մեծ սեկունդա+մեծ տերցիա(փ3+մ2+մ3) ինտերվալներից։ Լուծվում է լրիվ տոնիկական եռահնչյան մեջ։
Դոմինանտ սեկունդակորդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոմինանտ սեկունդակորդը կառուցվում է, երբ D7-ի հիմնական, տերցային և կվինտային տոները բարձրացվում են մեկ օկտավայով վերև։ Կառուցվում է մաժոր և հարմոնիկ մինոր գամմաների 4-րդ աստիճանից, մեծ սեկունդա+մեծ տերցիա+փոքր տերցիա (մ2+մ3+փ3) ինտերվալներից։ Լուծվում է տոնիկական սեպտակորդի մեջ՝ կրկնապատկված հիմնական տոնով։
Դոմինանտ սեպտակորդի ակորդների աղյուսակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Ակորդ | Հիմք | Մաժոր եռահնչյուն | Մաքուր կվինտա | Մինոր սեպտակորդ |
|---|---|---|---|---|
| C7 | C | E | G | B♭ |
| C♯7 | C♯ | E♯ (F) | G♯ | B |
| D♭7 | D♭ | F | A♭ | C♭ (B) |
| D7 | D | F♯ | A | C |
| D♯7 | D♯ | F (G)
|
A♯ | C♯ |
| E♭7 | E♭ | G | B♭ | D♭ |
| E7 | E | G♯ | B | D |
| F7 | F | A | C | E♭ |
| F♯7 | F♯ | A♯ | C♯ | E |
| G♭7 | G♭ | B♭ | D♭ | F♭ (E) |
| G7 | G | B | D | F |
| G♯7 | G♯ | B♯ (C) | D♯ | F♯ |
| A♭7 | A♭ | C | E♭ | G♭ |
| A7 | A | C♯ | E | G |
| A♯7 | A♯ | C (D)
|
E♯ (F) | G♯ |
| B♭7 | B♭ | D | F | A♭ |
| B7 | B | D♯ | F♯ | A |
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Benjamin, Horvit, and Nelson (2008). Techniques and Materials of Երաժշտություն, p. 46-47. ISBN 0-495-50054-2.