Եմենի առաջին պատերազմ
 | |
|---|---|
| Հակառակորդներ | |
|
| |
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
| Ընդհանուր կորուստներ |
Եմենի առաջին պատերազմը կարճ ռազմական հակամարտություն էր Եմենի Արաբական Հանրապետության (Հյուսիսային Եմեն) և Եմենի Ժողովրդական Ժողովրդավարական Հանրապետության (Հարավային Եմեն) միջև[1]։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավարաբական լիգայի (ՍԱԼ) ապստամբները գրոհել են Հարավային Եմենի արևելյան մասի դիրքերը ՝ 1972 թվականի փետրվարի 20-ին ժամանելով Սաուդյան Արաբիայից։ Ապստամբները ջախջախվել են Հարավային Եմենի կառավարական զորքերի կողմից 1972 թվականի փետրվարի 24-ին։ Ռազմական գործողությունների ընթացքում սպանվել է շուրջ 175 ապստամբ։ Վարչապետ Ալի Նասիր Մուհամադը ենթարկվել է ՍԱԼ-ի ապստամբների մահափորձին 1972 թվականի մայիսի 22-ին։ Վեց մարդ մահապատժի Է դատապարտվել 1972 թվականի հուլիսի 9-ին կառավարության տապալման նպատակով դավադրության համար։ Սաուդյան Արաբիան շարունակել է հանդես գալ Հարավային Եմենի դեմ և աջակցել Հյուսիսային Եմենի զորքերին առաջիկա պայքարում[2]։
հակամարտությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հյուսիսային Եմենի սկսած պատերազմը[3] սկսվել է 1972 թվականի սեպտեմբերի 26-ին ՝ Հյուսիսային Եմենում քաղաքացիական պատերազմի մեկնարկի տասներորդ տարեդարձի օրը[3][4]։ Մարտական գործողությունները հիմնականում ներառում էին սահմանային բախումները[5]։ Հակամարտության ընթացքում Հյուսիսը մատակարարվել Է Սաուդյան Արաբիայի, Հորդանանի, Եգիպտոսի, Իրանի, Մեծ Բրիտանիայի և Միացյալ Նահանգների կողմից, իսկ Հարավը ՝ Խորհրդային Միության, Չեխոսլովակիայի, Իրաքի, Լիբիայի և Կուբայի կողմից[1]։
Հետևանքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կահիրեի համաձայնագիրը 1972 թվականին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատերազմը ավարտվեց 23 օր անց ՝ հոկտեմբերի 19-ին[3], հրադադարի միջոցով[3]։ Դրան հաջորդել է հոկտեմբերի 28-ի Կահիրեի համաձայնագիրը[3], որում երկու երկրների միավորման պլան է ներկայացվել «Հանրապետական, ազգային և ժողովրդավարական» պետության մեջ, որը հիմնված է «ազատ» ընտրությունների վրա[1][3]։
Ռազմական գործողությունները 1970-ականների վերջին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1970-ականների կեսերին Հարավային Եմենը Հյուսիսում հրահրել և ֆինանսավորել է լայն ընդդիմադիր շարժումը ՝ Ազգային ժողովրդավարական ճակատը[6]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Gause, Gregory, Saudi-Yemeni relations: domestic structures and foreign influence, Columbia University Press, 1990, page 98
- ↑ [1]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Couland, Jacques (1993). Genèse et étapes de l'unité yéménite (facsimile) (ֆրանսերեն). էջեր 79–93. doi:10.3406/remmm.1993.1589. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
{{cite book}}:|periodical=ignored (օգնություն) - ↑ Lagadec, Jean (1974 թ․ ապրիլ). La fin du conflit yéménite (ֆրանսերեն). Vol. 24. էջեր 344–355. doi:10.3406/rfsp.1974.418679.
{{cite book}}:|periodical=ignored (օգնություն) - ↑ «Yemen profile (timeline)». BBC. 2019 թ․ նոյեմբերի 6. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. «1972 – Border clashes between two Yemens; ceasefire brokered by Arab League.»
- ↑ [2]