Էներգետիկան Հունաստանում
Հունաստանի էներգետիկան տնտեսության ճյուղ է, որն զբաղվում է երկրի տարբեր տեսակի էներգիայի մատակարարմամբ՝ ներառյալ էլեկտրաէներգիան, օգտագործված էներգիայի և հումքի արտադրությունը, սպառումը և ներմուծումը։ Հունաստանում գերակշռում է Հանրային էլեկտրաէներգիայի ձեռնարկությունը, որը հայտնի է հիմնականում ΔΕΗ (հուն․՝ Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Α.Ε.) կամ DEI (անգլ.՝ Dimosia Epicheirisi Ilektrismou) հապավումով, որի մեծամասնությունը պատկանում է պետությանը։
Էլեկտրոէներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2009 թվականին ΔΕΗ մատակարարել է Հունաստանի ողջ էլեկտրաէներգիայի 85,6%-ը[1] և 2010 թվականին՝ 77,3%-ը։ 2009-2010 թվականների ընթացքում մասնավոր էլեկտրաէներգիայի արտադրության մասնաբաժինը աճել է 56%-ով[1], 2010 թվականին 2709 ԳՎտ/տ․-ից (գիգավատ/տարի) հասնելով 4232 ԳՎտ-ի։
Հունաստանի էլեկտրաէներգիայի շուկայի օպերատորի (անգլ.՝ LAGIE) տվյալներով, հունական փոխկապակցված համակարգում 2016 թվականի վերջի դրությամբ ընդհանուր տեղադրված հզորությունը կազմել է գրեթե 16,615 ՄՎտ (մեգավատ), այդ թվում՝ 3,912 ՄՎտ գորշածխից, 4,658 ՄՎտ բնական գազից, 3,173 ՄՎտ խոշոր հիդրոէներգիայից և 4873 ՄՎտ վերականգնվող էներգիայի աղբյուրից[2]։
Ջերմաէլեկտրակայաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2009 թվականին ΔΕΗ արտադրել է արտադրված էլեկտրաէներգիայի 51,6%-ը, իսկ 2010 թվականին՝ 48%։ Հունաստանի էլեկտրաէներգիայի 20%-ն արտադրվում է բնական գազից։
Հիդրոէներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիդրոէլեկտրակայանները 2011 թվականին արտադրում էին Հունաստանի էլեկտրաէներգիայի 5%[3]։ 2016 թվականին հիդրոէլեկրակայանների մասնաբաժինը էներգիայի ընհանուր սպառման մեջ կազմել է 24,5%[2]։ 2021 թվականին հիդրոէներգետիկայի հզորուրությունը կազմել է 3424 ՄՎտ[4]։
Ատոմային էներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներկայումս Հունաստանում չկան ատոմակայաններ, սակայն 2009 թվականին Աթենքի ակադեմիան առաջարկել է սկսել ուսումնասիրություններ ատոմակայանների կառուցման հնարավորության վերաբերյալ[5]։
Վերականգնվող էներգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետևելով վերականգնվող աղբյուրներից արտադրվող էներգիայի օգտագործման խթանման մասին Եվրոպական խորհրդարանի և Խորհրդի դիրեկտիվից՝ Հունաստանը մինչև 2020 թվականը նախատեսում է վերականգնվող աղբյուրներից արտադրվող էներգիան հասցնել 18%[6]։ 2015 թվականին, ըստ անկախ օպերատորի էլեկրաէներգիայի հաղորդման, Հունաստանում (հուն․՝ ΑΔΜΗΕ), էլեկտրաէներգիայի ավելի քան 20% արտադրվել է վերականգնվող էներգիայից և հիդրոէլեկտրակայաններից, իսկ ապրիլին նրանց մասնաբաժինը հասել է 50%[7].։ Միտումը պահպանվել է 2016 թվականին[8]։ Էներգիայի վերականգնվող աղբյուրների մասնաբաժինը, բացի հիդրոէլեկտրակայաններից, էներգիայի ընդհանուր վերջնական սպառման մեջ 2016 թվականին կազմել է 24,5%[2]։
Կենսագազ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2021 թվականին կենսագազի հզորացումը կազմել է 94 ՄՎտ[4]։
Կենսաէներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենսազանգվածից էներգիայի արտադրությունը ներկա է Հունաստանի էներգետիկայի շուկայում։ ԵՄ հանձնաժողովը կենսազանգվածին որոշում է որպես երրորդ վերականգնվող էներգիայի աղբյուր ԵՄ-ի սահմաններում քամու և արևից հետո[9]։ Հունաստանը բաժանել է կենսավառելիքի 350 ՄՎտ էլեկտրաէներգիայի հեռանկարային մասնաբաժինը։ 2021 թվականին կենսաէներգետիկայի հզորությունը կազմում էր 108 ՄՎտ[10]։ 2021 թվականին կենսաէներգետիկայի հզորությունը կազմել է 108 ՄՎտ[4]։
Հողմաէներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ԵՄ և Հունաստանի հողմաէներգետիկայի հզորությունը (Մվտ)[11][12] | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Երկիր | 2021 թվական | 2017 թվական | 2016 թվական | 2015 թվական | 2014 թվական | 2013 թվական | 2012 թվական | 2011 թվական | 2010 թվական | 2009 թվական | 2008 թվական | 2007 թվական | 2006 թվական | 2005 թվական | 2004 թվական | 2003 թվական | 2002 թվական | 2001 թվական | 2000 թվական | 1999 թվական | 1998 թվական |
| ԵՄ | 187 497 | 148 964 | 127 212 | 141 726 | 129 060 | 115 670 | 105 678 | 97 187 | 84 074 | 74 767 | 64 712 | 56 517 | 48 069 | 40 511 | 34 383 | 28 599 | 23 159 | 17 315 | 12 887 | 9 678 | 6 453 |
| Հունաստան | 4 457 | 2 624 | 2 370 | 2 091 | 1 978 | 1 809 | 1 753 | 1 629 | 1 208 | 1 087 | 985 | 871 | 746 | 573 | 473 | 383 | 297 | 272 | 189 | 112 | 39 |
2021 թվականին հողմաէներգետիկայի հզորությունը կազմել է 4457 ՄՎտ[4]։
Արևային էներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2021 թվականին արևային էներգետիկայի հզորությունը կազմել է 3530 ՄՎտ[4]։
Նավթ և բնական գազ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հունաստանում հաստատված նավթի պաշարները կազմում են 1000000 բարել՝ 2011 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ[13]։ Hellenic Petroleum-ը երկրի խոշորագույն նավթային ընկերությունն է, որին հաջորդում է Մոտոր Օիլ-ը։ Հունաստանում նավթի արդյունահանումը կազմում է օրական 7946 բարել։ Հունաստանը զբաղեցնում է արտադրության իննսուներորդ տեղը աշխարհում։ Այն արտահանում է օրական 1863 բարել (հիսունյոթերորդ տեղ) և ներմուծում է օրական 496660 բարել (քսանհինգերորդ տեղ)։
2011 թվականին հունական կառավարությունը հավանություն տվեց Հունաստանի սահմաններում գտնվող երեք հանքավայրերում նավթի հետախուզման և հորատման մեկնարկին[14], որտեղ, ըստ գնահատականների, հնարավոր է արդյունահանում 250-ից մինչև 300000000 բարել հաջորդ 15-20 տարվա ընթացքում։ Ըստ գնահատումների՝ երեք հանքավայրերից ստացված հասույթի ծավալը հավասար կլինի 15 տարվա ընթացքում 25 միլիարդ եվրոյի, որից 13-14 միլիարդ եվրոն մուտքագրվելու է պետական բյուջե։ Հունաստանի և Թուրքիայի միջև Եգեյան հիմնահարցը զգալի խոչընդոտներ է ստեղծում Եգեյան ծովում նավթի հետախուզման համար։
Բացի այդ, Հունաստանը նախատեսում է նավթի և գազի հետախուզում սկսել Հոնիական ծովի, ինչպես նաև Լիբիական ծովի այլ տեղերում, հունական բացառիկ տնտեսական գոտում՝ Կրետեից հարավ[15][16]։ Շրջակա միջավայրի, էներգետիկայի և կլիմայի փոփոխության նախարարությունը հայտարարել է, որ տարբեր երկրներ՝ ներառյալ Նորվեգիան և ԱՄՆ-ը, հետաքրքրված են այս հետախուզությամբ։
Մի շարք նավթի և գազի խողովակաշարերը երկրում գտնվում են շինարարության կամ նախագծման մեջ։ Նման նախագծերը ներառում են Թուրքիա-Հունաստան-Իտալիա փոխկապակցման գազամուղները (ITGI) և Հարավային հոսքը[3]։
Թուրքիա-Հունաստան (296 կմ) խողովակաշարը, որը միացնում է Թուրքիայի և Հունաստանի գազատրանսպորտային ցանցերը, ավարտվել է 2007 թվականի սեպտեմբերին։
Ածուխի արդյունաբերությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
"Մեգալոպոլե" հանքավայրը խոշոր ածխային կտրվածք է, որը պատկանում է Հունաստանի պետական էներգետիկ ձեռնարկությանը։
Հունաստանի խոշորագույն շագանակագույն և քարե ածուխի հանքավայրերը գտնվում են Արևմտյան Մակեդոնիայի շրջանում, հիմնականում Պտղոմայիսում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «Public Power Corporation S.A. Financial Report (January 1, 2010 - December 31, 2010)» (PDF). Public Power Corporation of Greece. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Greece Energy Situation». energypedia.info/. energypedia. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «Energy». Invest in Greece Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 https://irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2022/Apr/IRENA_RE_Capacity_Statistics_2022.pdf
- ↑ «Πορίσματα της Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών επί του θέματος "Πυρηνική Ενέργεια και Ενεργειακές Ανάγκες της Ελλάδος"» (PDF). Academy of Athens. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Renewable energy >> Targets by 2020». Eurostat. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 26-ին.
- ↑ «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 26-ին.
- ↑ «Renewable Energy: Progressing towards the 2020 target». European Commission. European Commission. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 13-ին.
- ↑ «ΥΑ "A.Y./Φ1/οικ.19598"». YPEKA. Greek Ministry of Energy and Environment. 2010 թ․ հոկտեմբերի 1.
- ↑ EWEA Staff. «Cumulative installed capacity per EU Member State 1998 - 2009 (MW)». European Wind Energy Association. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ EWEA Staff. «European statistics archive». European Wind Energy Association. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 3-ին.
- ↑ «The World Factbook – Greece». CIA. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «Green Light for Hydrocarbon Exploration». Invest in Greece Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «Μέσα στην άνοιξη οι σεισμικές έρευνες σε Ιόνιο και Ν. Κρήτη για υδρογονάνθρακες». Skai TV. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.
- ↑ «Ενδιαφέρον ξένων εταιρειών για υδρογονάνθρακες σε Ιόνιο – Κρήτη». Skai TV. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 6-ին.