Կելտական մետաղադրամներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կելտական մետաղադրամներ
մետաղադրամ, մետաղադրամի տեսակ Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիամետաղադրամ Խմբագրել Wikidata
Պատրաստման մեթոդհատում, ձուլում Խմբագրել Wikidata

Կելտական մետաղադրամներ (անգլ.՝ Celtic coinage), մ.թ.ա. 4-րդ դարի վերջից մինչև մ.թ. 1-ին դարի կեսերը կելտերի շրջանում հատված և օգտագործված մետաղադրամներ։ Կելտական մետաղադրամների վրա ազդել է առևտուրը և հույներին վարձկանների մատակարարումը, և սկզբում կրկնօրինակել են հունական նմուշները, հատկապես Ֆիլիպ II Մակեդոնացու և նրա որդու՝ Ալեքսանդր Մակեդոնացու ժամանակաշրջանի մետաղադրամները[1][2]։

Այսպիսով, հունական մոտիվներ և նույնիսկ տառեր կարելի է գտնել տարբեր կելտական մետաղադրամների վրա, հատկապես հարավային Ֆրանսիայի մետաղադրամների վրա[3]։

Գալիական մետաղադրամ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կելտական մետաղադրամների ձևավորումները աստիճանաբար դառնում էին ավելի վերացական, ինչպես օրինակ է Փարիզի մետաղադրամները:

Հունական մետաղադրամների հատումը տեղի է ունեցել Հունաստանի երեք քաղաքներում՝ Մասալիայում, Էմպորիայեում և Ռոդայում, իսկ կրկնօրինակվել է ողջ հարավային Գալիայում[1]։

Կելտական մետաղադրամներում հաճախ հանդիպում էին հունական առարկաներ, ինչպիսիք են Ապոլոնի գլուխը դիմերեսին և Ֆիլիպ II-ի՝ երկու ձիով կառքը դարձերեսին, բայց հետագայում զարգացրին իրենց ոճը, ինչը թույլ տվեց ստեղծել առանձին հունա-կելտական ոճը[1]։

Արմորիկան կելտական ոճը հյուսիս-արևմտյան Գալիայում նույնպես ձևավորվել է Հռենոսի հովտի կելտական ձևավորումներից, որոնք բխում են ավելի վաղ հունական նախատիպերից, ինչպիսիք են գինու ոլորաններ և արմավ[1]:

Սլովակիայից կելտական «Դիվինկա» տիպի մետաղադրամ

Կելտերի մի ցեղ, որը կոչվում էր էբուրոններ, հատում էր ոսկե մետաղադրամներ, որոնց վրա պատկերված էին եռակի պարույրներ (կելտական հաջողության խորհրդանիշ) առջևում, իսկ ձիերը՝ հետևում[4]։

Մետաղադրամները կա՛մ «հատված» էին, կա՛մ «ձուլված»։ Երկու մեթոդներն էլ պահանջում էին զգալի գիտելիքներ։ Կավե կաղապարի մեջ ձևավորված դատարկ մետաղադրամը հարվածելը ճանապարհներից մեկն էր։ Բաղադրությունը ձևավորելուց հետո այն պետք է հարթվեր, նախքան երկաթից կամ բրոնզից պատրաստված մածանով հարվածելը։ Մատերի վրա փորագրված մանր դետալները ընդամենը մի քանի միլիմետր տրամագիծ ունեին։ Մետաղադրամ ձուլելը այլ տեխնիկա էր պահանջում։ Դրանք պատրաստվում էին հալած համաձուլվածքը լցնելով կաղապարների մեջ, որոնք կոտրվել էին, երբ մետաղը սառչում էր[1]։

Բրիտանա-կելտական մետաղադրամ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կամուլոդունոնում հատված Կատուվելլաունիի մետաղադրամ
Ռեգնիի մետաղադրամ

Հիմնականում պատմաբանները հակված են անտեսել կելտական դրամի դերը բրիտանական փողի վաղ պատմության մեջ[5]։

Բրիտանիայում հայտնաբերված հնագույն բրիտանական և գալիական մետաղադրամներից ավելի քան 45000-ը գրանցվել են Oxford Celtic Coin Index-ում[6][7]։ Կամուլոդունոնի (ժամանակակից Կոլչեսթեր) Տրինովանտական ցեղային միությունում մ.թ.ա. և մ.թ. առաջին դարերում մեծ քանակությամբ մետաղադրամներ էր հատվում, որոնք հայտնաբերվել են Հարավային Բրիտանիայում[8]։ Կամուլոդունոն մետաղադրամների ընդհանուր մոտիվները ներառում էին ձիեր և ցորենի/գարու խուրձեր[9], որոնց անունները սովորաբար լատինատառ են, կամ ավելի հազվադեպ՝ հունարեն[9]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Celtic culture: a historical encyclopedia John T. Koch p.461-
  2. School of Archaeology, University of Oxford «Coinage in Celtic society». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 10-ին.
  3. Celtic Inscriptions on Gaulish and British Coins by Beale Poste p.135 [1]
  4. Cache of Celtic Coins Uncovered in Dutch Cornfield Արխիվացված 2012-10-21 Wayback Machine. Associated Press November 16, 2008.
  5. Davies, Glyn. A history of money from ancient times to the present day, 3rd ed. Cardiff: University of Wales Press, 2002. 720 pages. Paperback: 0-7083-1717-0. Hardback: 0-7083-1773-1.
  6. «The Celtic Coin Index». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. The Oxford Celtic Coin Index
  7. «The Celtic Coin Index». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 30-ին. The Oxford Celtic Coin Index
  8. Crummy, Philip (1997) City of Victory; the story of Colchester - Britain's first Roman town. Published by Colchester Archaeological Trust (1 897719 04 3)
  9. 9,0 9,1 Crummy, Philip (1987) The Coins as Dating Evidence. In Crummy, N. (ed.) Colchester Archaeological Report 4: The Coins from Excavations in Colchester 1971-9. Published by Colchester Archaeological Trust

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Boardman, John The Diffusion of Classical Art in Antiquity, Princeton 1993 0-691-03680-2

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]