Մասնակից:Ռոզա Խաչատրյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից




Hacktivism[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Denial-of-Service attacks, the taking over and vandalizing of a website, uploading Trojan horses, and sending out e-mail bombs (mass e-mailings) are also examples of Internet activism. While the concept is difficult to exactly pinpoint, the phrase "hacktivism" summarizes the act of somehow utilizing hacking capabilities as a means to achieve some type of political goal, and the expression is occasionally also referred to as a variation of "cyberterrorism".[1] The varieties of different routes groups of hacktivists choose to approach the organization, website or forum that they are taking on, can be categorized into different tactics. Some examples of those tactics or strategies are "DDoS attacks", "Doxing", and "Webdefacement", all of which are slightly different ways of reaching an often similar end goal.[1] For additional understanding and explanation, as well as for more specific examples of these types of subversive actions, see hacktivism.[2]

Impact on everyday political discussions[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

According to some observers, the Internet may have considerable potential to reach and engage opinion leaders who influence the thinking and behavior of others. According to the Institute for Politics, Democracy & the Internet, what they call "Online Political Citizens" (OPCs) are "seven times more likely than average citizens to serve as opinion leaders among their friends, relatives and colleagues… Normally, 10% of Americans qualify as Influentials. Our study found that 69% of Online Political Citizens are Influentials."[3]

Information communication technologies[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Information communication technologies (ICTs) make communication and information readily available and efficient. There are millions of Facebook accounts, Twitter users and websites, and one can educate oneself on nearly any subject. While this is for the most part a positive thing, it can also be dangerous. For example, people can read up on the latest news events relatively easily and quickly; however, there is danger in the fact that apathy or fatigue can quickly arise when people are inundated with so many messages, or that the loudest voice on a subject can often be the most extreme one, distorting public perception on the issue.

These social networks which occupy ICTs are simply modern forms of political instruments which pre-date the technological era.[4] People can now go to online forums or Twitter instead of town hall meetings. People can essentially mobilize worldwide through the Internet. Women can create transnational alliances and lobby for rights within their respective countries; they can give each other tips and share up-to-date information. This information becomes "hyper textual", available in downloadable formats with easy access for all.[4] The UN organizations also use "hyper textual" formats. They can post information about upcoming summits, they can post newsletters on what occurred at these meetings, and links to videos can be shared; all of this information can be downloaded at the click of a button.[4] The UN and many other actors are presenting this information in an attempt to get a certain message out in the cyber sphere and consequently steer public perception on an issue.[5]

With all this information so readily available, there is a rising trend of "slacktivism" or "clicktivism". While it is positive that information can be distributed so quickly and efficiently all around the world, there is negativity in the fact that people often take this information for granted, or quickly forget about it once they have seen it flash across our computer screens.[4] Viral campaigns are great for sparking initial interest and conversation, but they are not as effective in the long term—people begin to think that clicking "like" on something is enough of a contribution, or that posting information about a current hot topic on their Facebook page or Twitter feed means that they have made a difference.

Fundraising capability[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Internet has also made it easier for small donors to play a meaningful role in financing political campaigns. Previously, small-donor fundraising was prohibitively expensive, as costs of printing and postage ate up most of the money raised.[6] Groups like MoveOn, however, have found that they can raise large amounts of money from small donors at minimal cost, with credit card transaction fees constituting their biggest expense. "For the first time, you have a door into the political process that isn't marked 'big money,' " says Darr. "That changes everything."

The Internet also allows ordinary people to contribute materially to Humanitarian relief projects designed to intervene in situations of global disaster or tragedy, as in the case of the "Hope for Haiti Now" telethon event, which was launched three days after the 2010 Haiti Earthquake. The telethon and its broadcast became an effective vehicle to present a plea for support and to collect contributions quickly, facilitating a relationship between entertainment and humanitarian fundraising that has developed in response to historical and economic market conditions.[7][8]

Ethics[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

With internet technology vastly changing existing and introducing new mechanisms by which to attain, share and employ information, internet activism raises ethical issues for consideration. Proponents contend internet activism serves as an outlet for social progress but only if personal and professional ethics are employed.[9] Supporters of online activism claim new information and communications technologies help increase the political power of activist groups that would otherwise have less resources. Proponents along this line of thinking claim the most effective use of online activism is its use in conjunction with more traditional or historical activism activities.[10] Conversely, critics worry about facts and beliefs becoming indistinct in online campaigns and about "sectors of online activism [being] more self-interested than socially interested."[9] These critics warn against the manipulation commonplace to online activism for private or personal interests such as exploiting charities for monetary gain, influencing voters in the political arena and inflating self-importance or effectiveness. In this sense, the ethical implication is that activism becomes descriptive rather than transformative of society.[9] One of these reviewers suggests seven pitfalls to beware of in internet activism: "self-promotion at the expense of the movement... unsolicited bulk email... Hacktivism... violating copyright... nagging... violating privacy... and being scary."[11] Many of the ethical criticisms against the prevalence of online activism are further discussed in the criticisms section of this article.

Criticism[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Demographic issues[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Critics argue that Internet activism faces the same challenges as other aspects of the digital divide, particularly the global digital divide. Some say it gives disproportionate representation to those with greater access or technological ability.[12][13] Groups that may be disadvantaged by the move to activist activity online are those that have limited access to technologies, or lack the technological literacy to engage meaningfully online; these include ethnic and racial minorities, those of lower socioeconomic status, those with lower levels of education, and the elderly. Issues like racism and sexism are issues that internet activists reportedly deal with.[14]

A study looked at the impact of Social Networking Sites (SNS) on various demographics and their political activity. Not surprisingly college students used SNS for political activity the most but this was followed by a more unlikely group, those that had not completed high school. In addition the probability for non-White citizens to consume political information was shown to be higher than that of Whites. These two outcomes go in the face of normal predictors of political activity. Despite these surprising findings older generations, men and whites showed the highest levels of political mobilization. Acts of political mobilization, such as fundraising, volunteering, protesting require the most continued interest, resources and knowledge (Nam, 2010).[15]

Polarization[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

One concern raised by University of California, Santa Cruz professor Barbara Epstein, is that the Internet "allows people who agree with each other to talk to each other and gives them the impression of being part of a much larger network than is necessarily the case." She warns that the impersonal nature of communication by computer may actually undermine the human contact that always has been crucial to social movements.[16]

On the other hand, Scott Duke Harris of the San Jose Mercury News noted that "the Internet connects [all sides of issues, not just] an ideologically broad anti-war constituency, from the leftists of ANSWER to the pressed-for-time 'soccer moms' who might prefer MoveOn, and conservative activists as well."[17]

Slacktivism[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Activist Ralph Nader has stated that "the Internet doesn't do a very good job of motivating action", citing that the United States Congress, corporations and the Pentagon do not necessarily "fear the civic use of the Internet."[18] Ethan Zuckerman talks about slacktivism, claiming that the Internet has devalued certain currencies of activism.[19] Citizens may "like" an activist group on Facebook, visit a website, or comment on a blog, but fail to engage in political activism beyond the Internet, such as volunteering or canvassing. This critique has been criticized as Western-centric, however, because it discounts the impact this can have in authoritarian or repressive contexts.[20] Journalist Courtney C. Radsch argued that even this low level of engagement was an important form of activism for Arab youth because it is a form of free speech, and can spark mainstream media coverage.[21] University of North Carolina professor Zeynep Tufekci has argued that the need to put in significant organizing time in the pre-Internet era is what gave street protests their strength.[22]

Scholars are divided about whether the Internet will increase or decrease political participation, including slacktivism.[23] Those who suggest political participation will increase believe the Internet can be used to recruit and communicate with more users, and offers lower-costs modes of participation for those who lack the time or motivation to engage otherwise. Those concerned that the Internet will decrease activism argue that the Internet occupies free time that can no longer be spent getting involved in activist groups, or that Internet activism will replace more substantial, effortful forms of in-person activism. The Pew Research Center has found that platforms create distraction resulting in consumers and online activists believe they are making a difference while their sharing their post is only furthering the echo chamber of media.[24]  The Pew Research Center has also found that about 79% of adults believe that "slacktivism" distracts consumers from issues that are truly important[24] and that the majority of adults found that social media resulted in some of form of negative result.[23]

Journalist and writer Malcolm Gladwell argues that activism through social media and the internet cannot be successful because they promote a 'lazy' way of activism that doesn't require people to put in meaningful effort. For example 'liking' a protest related post on social media, people feel like they have contributed to a cause, which makes them less likely to take more costly, and some would argue more effective, action like joining a protest.[25][26]

With cases such as the Black Lives Matter and #MeToo movements, it shows how internet activism can become more than slacktivism. Scholars have found that internet activist communities and offline activist communities work closely together, rather than being two separate entities.[27] With internet activism, activists can organize without the constraints of physical location. The Pew Research Center has found that eight-in-ten Americans have been proven effecting in spreading information and awareness for varying public issues.[23]

Whether this is due to physical, mental, or financial constraints, internet activism may be the most accessible and comfortable for disabled people. If able to attend a physical protest, the inaccessibility of public spaces is often too large of a roadblock to participation.[28]

Performative activism[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Similar to slacktivism, performative activism refers to the action of acting as if one is an advocate or activist – often on social media – for personal gain. This term is used as a negative term towards those who seem to be untruthful or exaggerating their activism work. Performative activism became frequently used after the 2020 BLM protests, this term started to become widely used as many took to social media to participate in the Black Lives Matter movement. The intentions of a lot of new activists and allies were questioned. On June 2, 2021, the social media platform, Instagram, was flooded with millions of the same image.[29] These images were black squares under the hashtag, #BlackoutTuesday. The purpose of this online protest was to amplify Black voices on social media. However, many criticized this protest, arguing that the protest had the opposite effect as the squares flooded the important #BlackLivesMatter hashtag.[30] People started to accuse those who participated in Blackout Tuesday, but did not do anything else in regards to the Black Lives Matter movement, of being performative activists.

State repression[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

In Net Delusion, author Evgeny Morozov argues against cyberutopianism. He describes how the Internet is successfully used against activists and for the sake of state repression.[31] China presents a good example of this. Internet censorship in China has often been used as a way to achieve political stability of the Chinese Communist Party.[32] The most well known example of internet censorship in China is the Covid-19 virus when China suppressed any information regarding the virus. Information was able to get out though because of Dr. Li Wenliang, but was considered to be falsified.[33]

See also[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Ինտերնետային ակտիվիզմ, էլեկտրոնային հաղորդակցության տեխնոլոգիաների` սոցիալական մեդիայի, էլեկտրոնային փոստի և փոդքասթների օգտագործումը՝ ակտիվիզմի տարբեր ձևերին աջակցելու նպատակով: Այս գործիքները քաղաքացիական շարժումներին հնարավորություն են տալիս ավելի արագ և արդյունավետ հաղորդակցվել, կոնկրետ տեղեկատվություն տրամադրել մեծ և նպատակային լսարաններին և համակարգել նրանց ջանքերը: Ակտիվիստներն օգտագործում են ինտերնետ տեխնոլոգիաները դրամահավաքի, համայնքների կառուցման, լոբբինգի և իրենց այլ նպատակների համար: Թվային ակտիվիզմը կազմակերպված հասարակական ջանք է, որտեղ շարժման նախաձեռնողները կամ աջակիցները օգտագործում են թվային մեդիա՝ իշխանությանը կոլեկտիվ պահանջներ ներկայացնելու համար:

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շանդոր Վեգն առանձնացրել է առցանց ակտիվիզմի երեք հիմնական կատեգորիա՝ ակտիվ/ռեակտիվ, մոբիլիզացնող և իրազեկվածության բարձրացմանը միտված: Ինտերնետ ակտիվիզմը կարող է դասակարգվել նաև՝ ելնելով նրանից, թե որքանով է այն ապավինում ինտերնետին՝ համեմատած օֆլայն մոբիլիզացիայի հետ: Այսպես, ինտերնետային կամ հաքերային հարձակումը կարող է դիտվել որպես ակտիվիզմի ձև, որն իրականացվում է բացառապես առցանց, մինչդեռ «Գրավի՛ր Ուոլ Սթրիթը» շարժումը հիմնականում տեղի է ունեցել օֆլայն՝ որոշ առցանց տարրերով:

Զարգացման մոդելներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շահլա Գոբադին և Ստյուարտ Քլեգն ուսումնասիրել են, թե ինչպես կարելի է ինտերնետ ակտիվիզմն օգտագործել հզոր կազմակերպություններին դիմակայելու համար։ Ուսումնասիրության արդյունքում ձևավորվեց կրիտիկական զանգվածի մոտեցումը՝ զգալի թվով անհատների մոբիլիզացումն առցանց՝ արդյունավետորեն դիմակայելու հզոր սուբյեկտների ազդեցությանը: Չորս տարի տևած ուսումնասիրության արդյունքում ստեղծվել է մի մոդել, որը պարզաբանում է ակտիվիզմի ակունքները, սոցիալական հետևանքները և ժամանակի ընթացքում դրա էվոլյուցիան։ Ըստ մոդելի՝ ինտերնետ ակտիվիզմը մեծ դեր է խաղում կոլեկտիվ գործողությունների մոբիլիզացման և համակարգման գործում, ինչպես նաև մեծացնում է հեղափոխական շարժումների առաջացման հավանականությունը: Այնուամենայնիվ, առցանց ակտիվիզմի ի հայտ գալուն ի պատասխան վերնախավերը սկսել են ֆիլտրել (սահմանափակելով մուտքը դեպի որոշակի կայքեր կամ բովանդակություն) և հսկել ինտերնետը։ Այս գործողությունները ոչ միայն խթանում են ինքնագրաքննությունը և վատթարացնում թվային տեխնոլոգիաների և ռեսուրսների հասանելիության առկա անհավասարությունը, այլև ժամանակի ընթացքում հանգեցնում են ակտիվիզմի արդյունավետության և ազդեցության աստիճանական անկմանը: Ուսումնասիրության հեղինակները կասկածի տակ են դնում այն գաղափարը, որ համընդհանուր ինտերնետ հասանելիությունը հարմար և անվճար միջոց է շարժման շահագրգիռ կողմերին (հաճախորդներ, աշխատակիցներ, արտաքին կողմեր) սոցիալական ակտիվիզմի մեջ ներգրավելու համար: Իշխանությունները կարող են օգտագործել սոցիալական ակտիվիզմին նպաստող տեխնոլոգիական գործիքներն ինտերնետը ֆիլտրելու և ճնշումներ գործելու համար, ինչը թույլ կտա հզոր վերնախավին պահպանել իրենց գերակայությունը և խորացնել թվային տեխնոլոգիաների և ռեսուրսների հասանելիության առկա անհավասարությունը։

Մեկ այլ ուսումնասիրության մեջ էլ քննարկվում է քաղաքական մոբիլիզացիայի հետ կապված մի մոդել: Քաղաքացիների ակտիվ մասնակցությունը, ինչպիսիք են տարբեր խմբերին միանալը և քննարկումներ նախաձեռնելը, նշանավորում է նրանց ներգրավվածության սկիզբը: Սկզբում անհատները կսկսեն առցանց խնդրագրեր ստորագրել, այնուհետև կանցնեն մասնակցության ավելի ակտիվ ձևերի, ինչպիսիք են օֆլայն գործողությունները:

Զանգվածային լրատվության միջոցների նշանակությունը զգալի բանավեճեր է առաջացրել, քանի որ ոմանք պնդում են, որ այն ուժեղացնում է մարգինալացված համայնքների ձայնը, իսկ մյուսները պնդում են, որ դրանք հիմնականում ներկայացնում են մեծամասնության տեսակետները՝ դրանով իսկ լռեցնելով փոքրամասնությունների տեսակետները:

Հասարակության շրջանում բուռն քննարկվում է զանգվածային լրատվության միջոցների դերը. ոմանք պնդում են, որ այն ուժեղացնում է մարգինալացված խմբերի ձայնը, մինչդեռ մյուսները պնդում են, որ այն հիմնականում ներկայացնում է մեծամասնության տեսակետները՝ դրանով իսկ լռեցնելով փոքրամասնությունների ձայնը:

Ակտիվիզմի վաղ օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առցանց ակտիվիզմի վաղ օրինակներից մեկը «Lotus Marketplace»-ի թողարկումն էր: 1990 թվականի ապրիլի 10-ին «Lotus»-ը հայտարարեց, որ նախատեսում է մարկետինգային նպատակներով համապարփակ տվյալների բազա կազմել, որը կներառի այնպիսի մանրամասներ, ինչպիսիք են 120 միլիոն ամերիկացիների անուն, հասցե, ժողովրդագրական և ծախսերի մասին տեղեկություններ: Գաղտնիության իրավունքի պաշտպանները մտահոգված էին, որ տվյալները հասանելի են լինելու հեշտությամբ որոնելի մեկ տվյալների բազայում՝ չնայած այն հանգամանքին, որ նույն տեղեկությունների մեծ մասն արդեն հասանելի էր այլ կայքերում և բազաներում: Բացի այդ, տվյալները տրամադրվելու էին սեղմասկավառակներով և չէին թարմացվելու մինչև նոր բազայի թողարկումը:

Ի պատասխան՝ արշավ սկսվեց զանգվածային նամակների և առցանց տեղեկատուների տեսքով։ Արշավը տեղեկություն էր տրամադրում, թե ինչպես կապվել «Lotus»-ի հետ, ինչպես նաև առաջարկում էր նախապես գրված նամակների օրինակներ: Նոր Անգլիայում բնակվող համակարգչային մասնագետ Լարի Սեյլերը մի հաղորդագրություն գրեց, որը լայնորեն տարածվեց լրատվական խմբերում և էլ. փոստով. «Սկավառակները պարունակելու են ՄԵԾ քանակությամբ անձնական տեղեկություններ ՔՈ մասին, և երկրում յուրաքանչյուրը կարող է մուտք ունենալ դեպի այդ անձնական տվյալներ՝ պարզապես գնելով այդ սկավառակները։ Իմ (և շատ ուրիների) կարծիքով, սա չափից դուրս վերահսկողություն է, և խելամիտ է քայլեր ձեռնարկել, քանի դեռ շատ ուշ չէ»։ Ավելի քան 30 000 մարդ դիմեց «Lotus»-ին՝ խնդրելով հանել իրենց անունները տվյալների բազայից: 1991 թվականի հունվարի 23-ին «Lotus»-ը հայտարարեց «MarketPlace»-ի չեղարկման մասին:

1998 թվականին Նյու Ջերսիում բնակվող գաբոնացի գիտնական և ակտիվիստ դոկտոր Դանիել Մենգարան ստեղծեց «Bongo Doit Partir» («Բենգոն պետք է հեռանա») անվամբ կայք՝ նպատակ ունենալով հեղափոխություն հրահրել Գաբոնում նախագահ Օմար Բոնգոյի ռեժիմի դեմ: 2003 թվականի հուլիսին «Amnesty International»-ը հայտնեց «Bongo Doit Partir»-ի անդամ հինգ գաբոնացիների ձերբակալության մասին։ Վերջիններս երեք ամսով կալանավորվեցին։

Ինտերնետ ակտիվիզմի վաղ օրինակներից է 1998 թվականին տեղի ունեցած դեպքը, երբ մեքսիկացի ապստամբների «Զապատիստաների ազգային ազատագրական բանակ» անունը կրող խումբը, օգտագործելով կապի ապակենտրոնացված մեթոդներ, ինչպիսիք են բջջային հեռախոսները, կապ էր հաստատում զարգացած երկրների ակտիվիստների հետ: Այս ցանցի միջոցով ստեղծվեց «Peoples Global Action» (Ժողովրդական գլոբալ գործողություն) խումբը, որի նպատակն էր բողոքի ակցիաներ իրականացնել Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության դեմ Ժնևում կայանալիք համաժողովի ժամանակ։ «Ժողովրդական գլոբալ գործողություն» խումբը հետևողականորեն միջոցառումներ էր կազմակերպում և ակտիվորեն ձգտում էր աջակցություն ստանալ հակագլոբալացման այլ խմբերից։

Ավելի ուշ ստեղծվեց ինտերնետ ակտիվիստների վեբկայքերի գլոբալ ցանց, որը գործում էր «Indymedia» («Անկախ մեդիա կենտրոն») անվան ներքո և նպատակն էր լուսաբանել 1999 թվականին Սիեթլում Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության դեմ բողոքի ցույցերը: 2001 թվականի հուլիսին Դորոթի Քիդը հեռախոսային հարցազրույց է անում Շերի Հերնդոնի հետ՝ քննարկելով ինտերնետի դերը Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության դեմ բողոքի ցույցերում: Հերնդոնը նշում է. «Ժամանակը ճիշտ էր ընտրված, կային պայմաններ, հարթակ էր ստեղծվել, ինտերնետ էր օգտագործվում, մենք կարողանում էինք շրջանցել կորպորացիաների կողմից վերահսկվող ավանդական լրատվամիջոցները, օգտագործում էինք հրապարակումների համար բաց, մուլտիմեդիա հարթակներ: Երբ նման ռեսուրսները հասանելի չէին, այդ ժամանակվանից էլ ԱՄՆ-ում սկիզբ դրվեց հակագլոբալիզացիոն շարժմանը»։

2012 թվականի մարտի 5-ին թողարկված «Քոնի 2012» կարճամետրաժ ֆիլմը նպատակ ուներ համաշխարհային մասշտաբով իրազեկել «Կանգնեցրե՛ք Քոնիին» շարժման մասին, որպեսզի մինչև արշավի ավարտը՝ 2012 թվականի վերջը, Ուգանդայի՝ «Տիրոջ դիմադրության բանակ» կազմակերպության առաջնորդ Ջոզեֆ Քոնին ձերբակալվի։ Ֆիլմը շատ արագ տարածվեց: Ամերիկացիների շրջանում անցկացված հարցումը ցույց է տվել, որ չափահաս երիտասարդների ավելի քան հիսուն տոկոսը լսել է «Քոնի 2012» ֆիլմի մասին՝ դրա հրապարակումից անմիջապես հետո: Հանրային հեռարձակման ծառայությունը ֆիլմը դասել է որպես 2012 թվականի լավագույն միջազգային իրադարձություններից մեկը, մինչդեռ Թայմ ամսագիրն այն անվանել է երբևէ ամենաարագ տարածված տեսանյութը:

Կիրառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականին Թոմ Փոսթմեսը և Սյուզան Բրանսթինգն իրենց հետազոտության մեջ նշել են, որ ինտերնետ ակտիվիզմը հանգեցրել է մարդկանց միջև կոլեկտիվ գործողությունների աճին։ Հովարդ Դինի քարոզարշավի ղեկավար Ջո Թրիփին ասում է, որ համացանցը «կատարյալ հարմար է պոպուլիստական, ապստամբական շարժման համար»։ Քարոզարշավի վերաբերյալ իր հուշերում, որը հրատարակվել է «Հեղափոխությունը հեռուստատեսությամբ չի ցուցադրվի» անվամբ, Ջո Թրիփին ընդգծում է.

Ինտերնետի ծագումը բաց կոդով «ARPAnet»-ում, դրա հաքերային մշակույթը և ապակենտրոնացված կառուցվածքը մարտահրավերներ են ստեղծում կայացած քաղաքական թեկնածուների, կորպորացիաների և մեդիայի համար՝ առցանց տիրույթում վերահսկողություն հաստատելու համար: Իսկ պետական իշխանությունը չի սիրում այն ​​ամենը, ինչ չի կարող վերահսկել: Ինտերնետը միտումնավոր ստեղծվել է անկախ, և համացանցային հանրությունը բարձր է գնահատում այդ անկախությունը։ Առաջադեմ թեկնածուները և հեռանկարային ռազմավարություններ ունեցող ընկերությունները նույնպես առավելություն ունեն համացանցում։ Հեռուստատեսությունն իր էությամբ նոստալգիա է առաջացնում: 1980-ականների ընթացքում Ռոնալդ Ռեյգանի գովազդային արշավները հմտորեն ստեղծվել էին հեռուստադիտողների շրջանում նոստալգիայի զգացում առաջացնելու համար: Դրանք խոստանում էին Ամերիկան վերադարձնել ​​նախկին փառքին ու բարգավաճմանը։ Ի տարբերություն հեռուստատեսության՝ ինտերնետը միշտ առաջ է նայում և շարժվում առաջ՝ ընդունելով տեխնոլոգիաների և հաղորդակցության նոր զարգացումները և առաջ մղելով նորարարությունները:

Ինֆորմացիայի տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համացանցը հարթակ է տրամադրում անկախ ակտիվիստներին՝ տարածելու իրենց ուղերձը, նույնիսկ եթե այն հակասում է ընդհանուր ընդունված համոզմունքներին կամ կարծիքներին: «Listservers»-ը՝ ինչպիսիք են «Freedom News Group»-ը կամ «BurmaNet»-ը, կարևոր դեր են խաղում իրենց երկրներում՝ նպաստելով նորությունների և ինֆորմացիայի տարածմանը, որոնք այլ կերպ կարող են չհասնել լսարանին։ Ինտերնետային ակտիվիստները կազմակերպում են նաև խնդրագրեր, որոնք ուղղված են տարբեր կազմակերպությունների, կառավարությունների, շահագրգիռ խմբերի և կոչված են բարձրաձայնելու ակտիվիստների մտահոգությունները։ Բազմաթիվ շահույթ չհետապնդող և բարեգործական կազմակերպություններ կիրառում են այս մեթոդները՝ էլեկտրոնային փոստով խնդրագրեր ուղարկելով իրենց շահառուներին և խրախուսելով նրանց դրանք փոխանցել ուրիշներին: Համացանցը նաև թույլ է տալիս ՀԿ-ների նման կազմակերպություններին անհատների հետ հաղորդակցվել արագ և մատչելի կերպով: Անշուշտ, բազմաթիվ շահույթ չհետապնդող և ջատագովությամբ զբաղվող խմբեր օգտագործում են համացանցը՝ նախաձեռնելով սոցիալական հաղորդագրություններ պարունակող արշավներ՝ ֆինանսավորման կայուն հոսք ապահովելու համար:

Հեշթեգային ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեշթեգային ակտիվիզմն ակտիվիստների կողմից հեշթեգների օգտագործումն է սոցցանցերում՝ իրենց նպատակին հասնելու համար։ «Հեշթեգային ակտիվիզմ» տերմինն առաջին անգամ լրագրության մեջ սկսվեց շրջանառվել 2011 թվականին։ Այդ ժամանակից ի վեր դրա օգտագործումը կապված է այնպիսի շարժումների հետ, ինչպիսիք են «#MeToo»-ն («Ես ևս»), «#BlackLivesMatter»-ը («Սևամորթների կյանքը կարևոր է»), «#SayHerName»-ը («Ասա՛ նրա անունը») և այլն:

Հեշթեգային ակտիվիզմի վառ օրինակ է սևամորթ ֆեմինիստական ​​շարժման կողմից հեշթեգների օգտագործումը՝ իրենց նպատակին հասնելու համար: Հանրահայտ IamJada» («Ես Ջեյդա եմ») հեշթեգը համացանցում հայտնվեց ի պատասխան «#Jadapose» («Ջեյդայի դիրք») ծաղրական հեշթեգի և շատ արագ տարածվեց այն բանից հետո, երբ համացանցում հայտնվեց 16-ամյա Ջեյդա Սմիթին լուսանկարը խմբակային բռնաբարությունից հետո։ Այս պարագայում հեշթեգն օգտագործվում էր որպես հակաբռնության ուղերձ։

Ֆեմինիզմի և կանանց իրավունքների պաշտպանության համար օգտագործվող հեշթեգային ակտիվիզմի մեկ այլ օրինակ էլ տեղի է ունեցել Չինաստանում COVID-19-ի բռնկման ժամանակ։ Համաճարակի վաղ փուլերում երկրի կառավարությունը միտումնավոր փորձում էր թաքցնել և նվազեցնել համաճարակի սրությունը։ Այս ընթացքում հիվանդանոցները, որոնք արդեն զգալի լարվածության տակ էին՝ COVID-19-ի դեպքերի աճի պատճառով, բախվեցին առաջին անհրաժեշտության պարագաների, այդ թվում՝ միջադիրների և նմանատիպ պարագաների պակասի հետ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ բուժաշխատողների մեծ մասը իգական սեռի ներկայացուցիչներ էին, նրանց արգելվել էր օգտվել այդ պարագաներից: Ի նշան բողոքի՝ «#RefusePeriodShame»-ի («Մի՛ ամաչիր դաշտանից») նման հեշթեգներ սկսվեցին շրջանառվել տիրող իրավիճակի և Ուհանի հիվանդանոցի իշխանությունների դեմ, որոնք համարվում էին ստեղծված իրավիճակի պատասխանատուները: Կարճ ժամանակ անց, Չինական կոմունիստական երիտասարդական լիգայից Ծիանշանծիայո անվամբ մի վիրտուալ յություբեր՝ երիտասարդ կնոջ ավատարով, ստեղծեց «#JiangshanjiaoDoYouGetYourPeriod» («Ծիանշանծիայո, դու դաշտան ունե՞ս») հեշթեգը: Հեշթեգը «ծնվել» է Վեյբոյում հրապարակված մի գրառումից, որտեղ օգտատերը հեգնանքով տվել է այս նույն հարցը՝ նպատակ ունենալով ընդգծել հասարակության կողմից կանանց կենսաբանական ֆունկցիաների և պահանջմունքների ժխտման անհեթեթությունը: Չնայած կառավարությունը հեռացրեց հեշթեգը, ինչպես ավելի վաղ հեռացրել էր «#RefusePeriodShame»-ը, այն հասցրեց լայնորեն տարածվել և շատ ավելի մեծ ուշադրություն գրավել: Մինչև 2020 թվականի մարտի 15-ը այն հավաքել էր ավելի քան 89 200 000 դիտում։

Մարգինալացված խմբերը հեշթեգներ են օգտագործել նաև սոցիալական արդարության համար։ Դրանցից են «#BlackLivesMatter»-ը և «#JusticeForTrayvon»-ը («Արդարություն Թրեյվոնի համար»)՝ ի պատասխան ռասայական հիմքով բռնության և ոստիկանության կողմից պրոֆիլավորման, ինչպես նաև «#MeToo» և «#YesAllWomen» («Այո՛, բոլոր կանայք») հեշթեգերը՝ միասեռականության և գենդերային բռնության դեմ պայքարելու համար:

Սևամորթների կյանքը կարևոր է[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեշթեգային ակտիվիզմի ամենահայտնի օրինակներից մեկը «#BlackLivesMatter» («Սևամորթների կյանքը կարևոր է») սոցիալական արդարության շարժումն է, որը սկսվեց այն բանից հետո, երբ Ջորջ Ցիմերմանն արդարացվեց աֆրոամերիկացի դեռահաս Թրեյվոն Մարտինին սպանելու համար: Շարժումը սկսվեց որպես հեշթեգ և մեծ դեր խաղաց ամբողջ աշխարհում ոստիկանական դաժանության և ռասայական պրոֆիլավորման (հանցագործության կասկածանքով անձանց թիրախավորման պրակտիկա, որը հիմնված է նրանց ռասայական կամ էթնիկ պատկանելության վրա) դեմ պայքարում: Հեշթեգը, որն ի սկզբանե լայն տարածում գտավ սոցիալական ցանցերի օգտատերերի շրջանում, մեծ ուշադրության արժանացավ: Միաժամանակ «Change.org»-ում ստորագրահավաք սկսվեց՝ կոչ անելով իշխանություններին մանրակրկիտ հետաքննել և քրեական պատասխանատվության ենթարկել Ջորջ Զիմերմանին նրա արարքի համար: Սոցիալական ցանցերի օգտատերերը` ներառյալ բազմաթիվ հայտնի մարդիկ, նախաձեռնեցին և սոցիալական ցանցերում տարածեցին նոր ստորագրահավաքներ՝ մինչև 2012 թվականի մարտի 26-ը միասին հավաքելով ավելի քան 2,1 միլիոն ստորագրություն: 2012 թվականի ապրիլի 11-ին Զիմերմանին մեղադրանք առաջադրվեց երկրորդ աստիճանի սպանության համար։

2013 թվականի հուլիսի 13-ին Ջորջ Ցիմերմանի արդարացվելուց հետո Ալիսիա Գարզան Facebook-ում հրապարակում արեց հետևյալ վերնագրով՝ «Սիրո գրառում սևամորթների համար», որտեղ ասում էր. «Մեր կյանքը կարևոր է, սևամորթների կյանքը կարևոր է»։ Այնուհետև Գարզայի ընկերուհին գրառումը վերածեց հեշթեգի։ Այդ օրվանից «#BlackLivesMatter»-ը կամ պարզապես «BLM»-ը վերածվեց ոստիկանության դաժանության, անզեն աֆրոամերիկացիների սպանությունների, ատելության հողի վրա և ռասայական դրդապատճառներով հանցագործությունների դեմ պայքարող շարժման:

«BlackLivesMatter»-ի ազդեցությունը չսահմանափակվեց միայն օնլայն հարթակներով։ «Black Lives Matter»-ի ստեղծումը նպաստեց ակտիվիստների կողմից օֆլայն բողոքի ակցիաների և հանրահավաքների կազմակերպմանն ամբողջ Միացյալ Նահանգներում՝ անկախ նրանց գտնվելու վայրից: Օկասիո-Կորտեսը հավանություն է տվել «Սևամորթների կյանքը»՝ միավորվելով ռասայական արդարության մղմանը:

ԱՄՆ քաղաքական գործիչներ Իլհան Օմարը և Ալեքսանդրիա Օկասիո-Կորտեսը հրապարակայնորեն իրենց աջակցությունը հայտնեցին «Սևամորթների կյանքը կարևոր է» շարժմանը՝ դրանով իսկ ցույց տալով, որ կանգնած են ռասայական անարդարության դեմ պայքարի և հավասարությունը խթանելու շարժման նպատակների և ջանքերի կողքին:

Ամենաթարմ օրինակը, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես է «Սևամորթների կյանքը կարևոր է» շարժումը մղել ակտիվիստական գործողություններ իրականացնել օֆլայն, 2020 թվականի «BLM» բողոքի ակցիաներն են, որոնք սկսվեցին այն բանից հետո, երբ 17-ամյա Դարնելլա Ֆրեյզերը ֆեյսբուքյան ուղիղ հեռարձակմամբ ցույց տվեց, թե ինչպես է նախկին ոստիկան Դերեկ Շովինը սպանում Ջորջ Ֆլոյդին։ Բողոքի ակցիաներ տեղի ունեցան բոլոր 50 նահանգներում, ինչպես նաև աշխարհի բազմաթիվ երկրներում:

Երթ՝ հանուն մեր կյանքերի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի փետրվարի 14-ին Փարքլենդի ավագ դպրոցում տեղի ունեցած հրաձգությունից հետո ծնվեց «#MarchForOurLives»-ը («Երթ՝ հանուն մեր կյանքերի»)։ Մի խումբ ուսանողներ միավորեցին իրենց ուժերը սոցիալական մեդիայի հարթակներում այդ հեշթեգը ստեղծելու համար՝ Միացյալ Նահանգներում հրազենի վերաբերյալ ավելի խիստ կանոնակարգեր ունենալու համար: Այս հեշթեգը վերածվեց լայնածավալ շարժման, որի արդյունքում ավելի քան 800 բողոքի ակցիաներ կազմակերպվեցին ամբողջ Միացյալ Նահանգներում, իսկ հիմնական ցույցը տեղի ունեցավ մայրաքաղաք Վաշինգտոնում։ Միայն Վաշինգտոնում բողոքի ակցիային մասնակցեց մոտ 200 000 մարդ:

ՏիկՏոկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՏիկՏոկ սոցցանցը սոցիալական խնդիրների լուծման հարթակ է դարձել՝ կարճ տեսանյութերի ստեղծման միջոցով։ Սա ավելի ցայտուն է դարձել հատկապես այն դեպքից հետո, երբ դիմահարդարման ուսուցողական տեսահոլովակը, որն ի սկզբանե նախատեսված էր այլ նպատակի համար, անսպասելիորեն վերածվեց բողոքի ակցիայի՝ ընդդեմ Չինաստանի՝ մահմեդական ույղուր համայնքի հանդեպ ունեցած վերաբերմունքի: 2019 թվականի նոյեմբերի 26-ին տեսահոլովակն արգելափակվեց 50 րոպեով: Էրիկ Հանը, որը ղեկավարում է ՏիկՏոկի բովանդակության մոդերատորների թիմը Միացյալ Նահանգներում, հայտարարեց, որ արգելափակումը «մարդկային սխալի» հետևանք է։ ՏիկՏոկի չինացի սեփականատերերը հայտարարեցին, որ իրենք որևէ բովանդակություն չեն հեռացնում սոցցանցից պարզապես այն պատճառով, որ տվյալ բովանդակությունը քննադատում է Չինաստանին կամ նրա կառավարությանը: TikTok-ը համագործակցել է նաև ՄԱԿ-ի Գենդերային հավասարության և կանանց հզորացման կառույցի հետ՝ Հնդկաստանում կանանց նկատմամբ բռնության դեմ պայքարի արշավում, որը մեկնարկել էր 2019 թվականի նոյեմբերի 25-ին: Արշավը կարելի է գտնել «#KaunsiBadiBaatHai» հեշթեգով: Այն ներկայացնում է կարճ տեսանյութեր, որոնք պատկերում են տղամարդկանց և կանանց շփման ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական օրինակներ:

2020 թվականի հուլիսին TikTok-ը զգալիորեն նպաստեց «#FreeBritney» շարժմանը, որի նպատակն էր պաշտպանել Բրիթնի Սփիրսին նրա անձնական և ֆինանսական գործերի կառավարման հետ կապված իրավական հարցում: Թեև շարժումը զգալիորեն բարձրացրեց դատական գործի վերաբերյալ հանրային իրազեկվածությունը, այն քննադատության արժանացավ նաև գործի վերաբերյալ կեղծ կամ ապակողմնորոշիչ տեղեկություններ, ինչպես նաև դավադրության տարբեր տեսություններ տարածելու համար:

Կիրառումը քաղաքական արշավներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականի նախագահական քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականի ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների թեկնածուների վերաբերյալ քննարկումների ժամանակ Ջորջ Վաշինգտոնի համալսարանի Քաղաքականության, ժողովրդավարության և համացանցի ինստիտուտի տնօրեն Քերոլ Դարն այսպես բնութագրեց այն թեկնածուներին, որոնք ինտերնետն օգտագործում էին արդյունավետ ձևով՝ կողմնակիցներ հավաքելու համար. «Նրանք բոլորն էլ խարիզմատիկ են, վառ անհատներ և ըմբոստներ։ Քանի որ համացանցը ինտերակտիվ է և օգտատերերից պահանջում է ակտիվ ներգրավվածություն, ի տարբերություն հեռուստատեսության, որտեղ օգտատերերը պասիվ սպառողի դերում են, տրամաբանական է, որ թեկնածուն պետք է լինի մեկը, ում հետ մարդիկ ցանկանում են անմիջականորեն շփվել:»

Քարոզարշավի նոր մեթոդ ի հայտ եկավ, որն ավելի ապակենտրոնացված էր, այսինքն՝ քարոզարշավի գործողությունները և հաղորդագրությունները տարածվում և կառավարվում են տարբեր անհատների կամ խմբերի կողմից, այլ ոչ թե խստորեն ուղղորդվում են մեկ կենտրոնական աղբյուրից: Ջոն Հլինկոն, որը ներգրավված է եղել «MoveOn.org»-ի և Ուեսլի Քլարկի նախընտրական քարոզարշավի ինտերնետային արշավներում, ընդգծում է, որ քաղաքական քարոզչության հիմնական սկզբունքը կամ «մանտրան» միշտ եղել է հետևողական ուղերձի պահպանումը։ Սա նշանակում է, որ քարոզարշավի ուղերձը պետք է լինի միատեսակ և կրկնվող, որպեսզի հստակություն լինի և այն հասնի լսարանին. «Նախկինում այս մոտեցումը լավ էր աշխատում, բայց հիմա այն տանում է դեպի ձախողում։ Դուք ունեք երկու տարբերակ՝ կա՛մ կարող եք հավատարիմ մնալ ստալինիզմը հիշեցնող կոշտ, ավտորիտար կառույցին, որը խեղդում է ժողովրդական ջանքերը և պարտադրում խստորեն հավատարիմ մնալ դոկտրինին, կա՛մ էլ կարող եք ավելի ճկուն մոտեցում որդեգրել՝ թույլ տալով անհատներին նախաձեռնող լինել և անել այն, ինչ անելու են: Գերադասելի է որոշակի աստիճանի ազատություն տալ, քանի դեռ բոլորն ունեն նույն նպատակները։»

2008 թվականի նախագահական քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանզասի համալսարանի պրոֆեսոր Բուրդեթ Լումիսը ելույթ է ունենում հաղորդակցության ոլորտում մասնագիտացող ուսանողների առջև՝ ներկայացնելով ընտրությունների ժամանակ լրատվամիջոցների՝ որպես քաղաքական գործիք օգտագործվելու դերի պատմական զարգացումը և դրանց ազդեցությունն ընտրողների վրա:

30 տարեկանից ցածր ինտերնետ օգտագործողների երկու երրորդն ունի սոցիալական ցանցի հաշիվ, և 2008 թվականի ընտրությունների ժամանակ նրանց կեսն օգտագործել է այդ հաշիվները՝ թեկնածուների մասին տեղեկություններ գտնելու համար: 2008 թվականին լոբբիստական «MoveOn.org» խումբը պաշտոնապես աջակցում էր սենատոր Օբամային՝ նրա նախագահական քարոզարշավի ժամանակ և օգտվելով Օբամայի հանրային աջակցությունից՝ մարդկանց խթանում էր գովազդային բովանդակություն ստեղծել և տարածել քարոզարշավի ընթացքում։ «MoveOn.org»-ը նաև մրցույթ էր կազմակերպել՝ շարքային քաղաքացիներին խնդրելով Օբամայի վերաբերյալ դրական առցանց գովազդներ ներկայացնել։ Մրցույթի կազմակերպիչները ստացան 30 վայրկյան տևողությամբ Օբամային աջակցող 1000 հոլովակ, որոնք հեռարձակվեցին «YouTube»-ում: Հանրային աջակցությունն ու դրան հաջորդած մրցույթն օրակարգի ձևավորման օրինակ է, որը գիտնականները ուսումնասիրում են այն ժամանակվանից, երբ սոցիալական մեդիան և առցանց բովանդակությունը սկսեցին ազդել նախագահական քաղաքականության վրա:

2008 թվականի նախագահական քարոզարշավի վերաբերյալ կատարված հետազոտությունն ուսումնասիրում էր, թե ինչպես են տարբեր սոցիալ-տնտեսական և մշակութային գործոններից ազդված գաղափարախոսությունները ներկայացվում առցանց: Գիտնականները պարզեցին, որ 2008 թվականի ընտրությունները և առցանց քաղաքական գործունեության ազդեցությունը չեն հանգեցրել քաղաքական դաշտում նոր անհատների կամ խմբերի ի հայտ գալուն: Հասարակագետները և քաղաքագետները քննարկում են դպրոցներում առցանց գրագիտության ուսուցման գաղափարը։ Նրանք առաջարկում են, որ մանկավարժները պետք է դասապլանում ներառեն բլոգինգի, բովանդակություն ստեղծելու վերաբերյալ դասեր: Առաջարկի նպատակն է օգտագործել այն ոգևորությունը, որը երիտասարդները ցուցադրում են առցանց, և այն վերածել շոշափելի քաղաքական ներգրավվածության, ինչպիսիք են ընտրություններին մասնակցության աճը:

2016 թվականի նախագահական քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի նախագահական ընտրությունները կրկին փոխեցին առցանց տիրույթը։ Առցանց մեդիայի ուսումնասիրմամբ զբաղվող գիտնականները նշում են, որ 2008 թվականին թվային գրագիտությունը խթանելու մտադրությունները փոխարենը հանգեցրել են ավանդական լրատվամիջոցների նկատմամբ աճող անվստահության: Սոցիալական մեդիա հարթակներում տարբեր տարիքային խմբերի և քաղաքական պատկանելության անհատների ձգում է այն ինֆորմացիան, որ համընկնում է իրենց տեսակետների հետ։ Նման հարթակներում առցանց անհատականությունները և կազմակերպությունները ավելի բարձր են գնահատվում, քան ավանդական լրատվամիջոցները:

Ոչ ավանդական ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համացանցը շարժիչ ուժ է ծառայել «Գրավի'ր Ուոլ Սթրիթը» և «Արաբական գարունը» շարժումների համար, որի մասնակիցներն ավելի ու ավելի շատ էին օգտագործում սոցիալական մեդիան՝ միմյանց հետ կապը պահպանելու ու լսարանի հետ հաղորդակցվելու համար: Մյանմայում «Freedom News Group» առցանց թերթը բացահայտել է կառավարության կոռուպցիայի դեպքերը, ինչը հրահրել է բողոքի ցույցեր:

2017 թվականին «Քնած հսկաներ» կիբերակտիվիստական խումբը նմանատիպ այլ խմբերի հետ միասին բոյկոտի արշավ սկսեց ընդդեմ հակասական պահպանողական «Breitbart News» կայքի: Արդյունքում ավելի քան 2000 կազմակերպությունների դադարեցրին իրենց գովազդն այդ կայքում:

Կորպորատիվ ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կորպորացիաներն օգտագործում են ինտերնետային ակտիվիստների ռազմավարությունները՝ իրենց նպատակների համար ավելի մեծ աջակցություն ստանալու համար: Քրիստոֆեր Փալմերին՝ «BusinessWeek Online»-ից, նշում է, որ ընկերությունները ստեղծում են կայքեր՝ իրենց հանրային իմիջը բարելավելու, մրցակիցների վրա ճնշում գործադրելու, մարդկանց կոնկրետ խմբերի շրջանում կարծիք ձևավորելու և քաղաքականության փոփոխություններ խթանելու նպատակով:

Այդպիսի օրինակ է «American Apparel» հագուստ արտադրող ընկերությունըն իր «Legalize LA» կայքով: Այս հարթակի միջոցով ընկերությունը խթանում է ներգաղթի բարեփոխումները՝ օգտագործելով այնպիսի մեթոդներ, ինչպիսիք են բլոգների, առցանց գովազդի, նորություններով կիսվելու և կրթական ռեսուրսների միջոցով: Ի պատասխան՝ բողոքի ակցիաներ կազմակերպողները տեսանյութեր են վերբեռնել «YouTube» և ստեղծել են բոյկոտի կայք։

Ինֆորմացիայի տարածման կորպորատիվ մեթոդները կոչվում են «ասթրոթուֆինգ», քանի որ ի տարբերություն «հասարակական ակտիվիզմի», այս շարժումները հիմնականում ֆինանսավորվում են մասնավոր աղբյուրներից: «Ասթրոթուֆինգ» տերմինն առաջացել է ամերիկյան «AstroTurf» ընկերության անվանումից, որն արհեստական ​​խոտածածկ է արտադրում մարզադաշտերի համար։ Ավելի վերջին օրինակներից է աջական «FreedomWorks.org» լոբբիստական խումբը, որը կազմակերպել է 2009 թվականի սեպտեմբերի 12-ին կազմակերպել էր «Հարկատուների երթը Վաշինգտոնում» և Պացիենտների իրավունքների պաշտպանության կոալիցիան, որը դեմ է համընդհանուր առողջապահությանն ԱՄՆ-ում:

Կրոնական ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիբերաղանդավորությունը կազմակերպման նոր ձև է, որին մասնակցում են խիստ ցրված փոքր խմբեր, որոնք հիմնականում անանուն են մնում սոցիալական փոխազդեցությունների ավելի լայն համատեքստում և գործում են հարաբերական գաղտնիության պայմաններում: Այս խմբերը հեռակա կերպով կապված են հավատացյալների ավելի մեծ ցանցի հետ, որոնք ունեն ընդհանուր ծեսեր, վարքագիծ կամ սովորույթներ, ինչպես նաև ընդհանուր հոգևոր գրականություն և նվիրված են կոնկրետ առաջնորդի: Արտասահմանյան աջակիցները տրամադրում են ֆինանսական օգնություն, մինչդեռ տեղական անդամները բաժանում են գրականություն, մասնակցում են դիմադրության գործողություններին և արտաքին լսարանին ինֆորմացիա են փոխանցում ներքին իրավիճակի մասին: Միասին, այս աղանդների անդամներն ու պրակտիկանտները կառուցում են ակտիվ առցանց հավատքի համայնքներ՝ կիսվելով անձնական պատմություններով և միասին ուսումնասիրելով իրենց հավատքին վերաբերող նյութեր։

Քաղաքական ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առցանց ծայրահեղականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համացանցը հասանելի է բոլորին: Արդյունքում այն դարձել է մարդկանց համար իրենց տարբեր մտքերն ու կարծիքները կիսելու հայտնի վայր: Համացանցում արտահայտված կարծիքները հաճախ պարունակում են ծայրահեղ տեսակետներ։ Տարբեր տեսակի ծայրահեղականներ սկսել են մեծապես ապավինել ինտերնետին: Այն դարձել է ավելին, քան իրենց նպատակներին հասնելու բազմաթիվ գործիքներից մեկը. հաճախ ինտերնետը այն հիմնական հարթակն է, որտեղ տեղի են ունենում նրանց շարժումները: Մեր օրերում բյուրոկրատական համակարգերի վերաբերյալ ծայրահեղական գաղափարներով կիսվելը կամ նախապես պլանավորած բռնություններն ավելի հաճախ տեղի են ունենում առցանց։ Այլ կերպ ասած՝ «առցանց ծայրահեղականությունը» կարող է դիտվել որպես ինտերնետային ակտիվիզմի ենթախումբ, որն առաջ են քաշել ծայրահեղական հայացքներ ունեցող անհատները կամ խմբերը։

Սպիտակ ազգայնականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 թվականին Կու Կլյուքս Կլանի (KKK) նախկին առաջնորդ Դևիդ Դյուքը գրեց, որ իր կարծիքով ինտերնետը խթանելու է մի շարք իրադարձություններ, որոնք հանգեցնելու են ռասայական խնդիրների վերաբերյալ ավելի մեծ իրազեկման և ըմբռնման: Ըստ նրա՝ այդ գործընթացները մեծ ազդեցություն են ունենալու աշխարհի վրա՝ ինտերնետի միջոցով արագ ինֆորմացիա տարածելու շնորհիվ: Սպիտակ ազգայնականները շատ արագ հասկացան, որ համացանցը կարող է հզոր հարթակ ծառայել իրենց ուղերձը մեծ լսարանին հասցնելու համար:

Սպիտակ ազգայնականները վաղուց են օգտվում տեխնոլոգիական նորարարություններից։ 20-րդ դարի սկզբին, երբ կինոտեխնոլոգիաները հասանելի դարձան, Կու Կլյուքս Կլանը ստեղծեց իր սեփական կինոընկերությունները և սկսեց ֆիլմեր նկարահանել՝ իրենց ուղերձը տարածելու համար։ Նմանատիպ ֆիլմերից էր «Արդարության գինը» (1923): Մեկ դար անց, երբ թվային տեխնոլոգիաները տարածում գտան, Կու Կլյուքս Կլանն հարմարվեց նոր մեդիա միջավայրին և վերածվեց թվային շարժման: Սակայն նրանք ոչ միայն հարմարվեցին թվային դարաշրջանին, այլև գտան դրա թույլ կողմերը, որոնց միջոցով կարողացան արագ և արդյունավետ կերպով տարածել իրենց գաղափարախոսությունները: Օրինակ՝ լսարանի հետ հաղորդակցվելու համար ընտրում էին հատուկ անուններով դոմեններ կամ թաքնված քարոզչական բովանդակություն էին տարածում։

Սպիտակ ազգայնականների կողմից իրենց գաղափարախոսություններն առցանց տիրույթում առաջ տանելը, ինչպես նաև որոշ տեխնոլոգիական ընկերությունների կողմից ինտերնետը որպես բոլոր օգտատերերի համար հավասար հնարավորությունների հարթակ դիտարկելը, խրախուսում են սպիտակ ազգայնականներին շահարկել ալգորիթմները, որոնք օգտագործվում են Թվիթերի նման հարթակների կողմից՝ իրենց բովանդակությունը խթանելու կամ այն ավելի տեսանելի դարձնելու համար: Սոցցանցերի ալգորիթմները նպաստում են մարդկանց՝ իրենց համոզմունքներին համահունչ ինֆորմացիա փնտրելուն ու գտնելուն, ինչպես նաև այդ մարդկանց կապում են նմանատիպ տեսակետ ունեցող այլ անձանց հետ։ Որոնման համակարգերի որոշ առանձնահատկություններ աշխատում են հօգուտ սպիտակ ազգայնականների: Օրինակ՝ երբ օգտվողները որոշակի բառեր են մուտքագրում որոնման տողում, ավտոմատ լրացման ֆունկցիան կարող է ռասիստական գաղափարներ առաջարկել: Բացի այդ, որոնման համակարգերը կարող են առաջնահերթություն տալ և առաջինը ցուցադրել սպիտակ ծայրահեղականների կայքէջերը՝ ակամա օգնելով բարձրացնել դրանց հասանելիությունն օգտատերերի համար:

Շրջակա միջավայրի պաշտպանության ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակտիվիզմի վերաբերյալ առաջին գրքերից մեկը 1992 թվականին հրապարակված Դոն Ռիթների «Էկոլինքինգ. էկոլոգիական ինֆորմացիայի առցանց ուղեցույց բոլորի համար» գիրքն է: Նյու Յորքի հյուսիսում բնակվող էկոլոգիական ակտիվիստ Ռիթներն ավելի քան 20 տարի զբաղվել է «Albany Pine Barrens» էկոհոմակարգի ուսումնասիրությամբ և պահպանմամբ։ Նա եղել է «America Online» հարթակի փորձարկողը և 1988 թվականից մինչև դրա պաշտոնական մեկնարկը՝ 1990 թվականը, ղեկավարել է նրանց Էկոլոգիական ֆորումը։ Ռիթները, օգտագործելով շրջակա միջավայրի վերաբերյալ իր գիտելիքներն ու համակարգչային հմտությունները, գրելց ազդեցիկ մի գիրք, որը համարվում է շրջակա միջավայրի պաշտպանությամբ զբաղվող համայնքի հիմնական առցանց ուղեցույցը: Ուղեցույցն օգնում էր նորեկներին օգտվել համացանցից, շրջակա միջավայրի վերաբերյալ տվյալներ գտնել, կապ հաստատել շրջակա միջավայրի պաշտպանությամբ զբաղվող ակտիվիստների հետ ամբողջ աշխարհում և առցանց ռեսուրսներն օգտագործել շրջակա միջավայրը պաշտպանելու համար:

2018 թվականի օգոստոսին կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարող հայտնի ակտիվիստ Գրետա Թունբերգը Շվեդիայում սկսեց շրջակա միջավայրի պաշտպանությանը նվիրված շարժում։ Դա սկսվեց այն ժամանակ, երբ Գրետան, որն այդ ժամանակ 15 տարեկան էր, ոգեշնչվելով «#MarchForOurLives» (Երթ՝ հանուն մեր կյանքերի) շարժումից, իր տեսակետն արտահայտեց կլիմայի փոփոխության հրատապ խնդրի վերաբերյալ՝ շվեդական Ռիկսդագի (խորհրդարանի) դիմաց մեծ ցուցանակ պարզելով: Այս ակցիան նշանավորեց «Դասադուլ՝ հանուն կլիմայի» շարժման սկիզբը, որը մեծ թափ ստացավ ամբողջ աշխարհում՝ հիմնականում լրատվամիջոցների լուսաբանման շնորհիվ և վերածվեց միջազգայնորեն ճանաչված նախաձեռնության, որը հայտնի է որպես «Ուրբաթներ՝ հանուն ապագայի»: Խրախուսելով երեխաներին բաց թողնել ուրբաթ օրերին դասերը և միանալ գործադուլին՝ շարժումը մինչ օրս ազդեցություն է գործում կառավարությունների վրա՝ բարձրացնելով շրջակա միջավայրի պաշտպանության խնդիրների վերաբերյալ իրազեկվածությունը:

2020 թվականին Անգլիայում, Ուելսում և Հյուսիսային Իռլանդիայում National Trust-ը սկսեց #BlossomWatch արշավը, որը խրախուսեց մարդկանց կիսվել միմյանց հետ գարնան առաջին նշաններով, մասնավորապես՝ ծաղկման պատկերներով:

2020 թվականին Մեծ Բրիտանիայի Ազգային հիմնադրամը մեկնարկեց «#BlossomWatch» («Ծաղկման դիտում») նախաձեռնությունն Անգլիայում, Ուելսում և Հյուսիսային Իռլանդիայում ՝ կոչ անելով մարդկանց կիսվել գարնան առաջին նշանները՝ ծաղիկների ու ծառերի ծաղկումը պատկերող լուսանկարներով։

Սեռական հանցագործությունների դեմ պայքարի ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեռական հանցագործությունների դեմ արշավները հաճախ տեղի են ունենում առցանց տիրույթում, որտեղ մարդիկ ավելի հանգիստ են զգում զգայուն թեմաներ քննարկելիս: Այդպիսի շարժումներից է «#NotGuilty» («Մեղավոր չեմ») շարժումը։ Շարժումն սկսվեց 2015 թվականի ապրիլին, երբ Օքսֆորդի համալսարանի ուսանողուհի Այոնի Ուելսն իր համալսարանական թերթում նամակ հրապարակեց՝ ուղղված իր վրա հարձակում գործած անձին։ Նամակում Այովան նկարագրում էր, թե ինչպես է ենթարկվել սեռական բռնության և ինչպես է շարունակել իր կյանքը դրանից հետո։ Եզրափակելով նամակը՝ նա խրախուսում էր ընթերցողներին պատասխան նամակով կիսվել սեռական բռնությունների վերաբերյալ իրենց սեփական փորձով՝ օգտագործելով «#notguilty» հեշթեգը: Նա այնքան շատ նամակներ ստացավ տեղացիներից, որ որոշեց կայք ստեղծել՝ «notGuiltyCampaign.co.uk»: Սա գրավեց ամբողջ աշխարհի ուշադրությունը և դրդեց բազմաթիվ անհատների պատմել իրենց պատմությունները:

Նմանատիպ շարժումներից է «Me Too»-ն («Ես նույնպես»), որը սկսվեց Հոլիվուդում: «Ես նույնպես» արտահայտությունը ստեղծել էր ակտիվիստ Թարանա Բըրքը դեռևս 2006 թվականին՝ նպատակ ունենալով «ուժեղացնել կանանց կարեկցանքի միջոցով»: Սակայն, արտահայտությունը լայն ճանաչում ձեռք բերեց ավելի քան մեկ տասնամյակ անց, երբ դերասանուհի Ալիսա Միլանոն այն օգտագործեց թվիթերյան մի գրառման մեջ, որտեղ բացահայտեց կինոպրոդյուսեր Հարվի Վայնշտեյնի դեմ սեռական մեղադրանքների բազմաթիվ դեպքերը: Միլանոյի գրառումից հետո երկար ժամանակ չպահանջվեց, որպեսզի «#MeToo» հեշթեգը տարածվի տարբեր առցանց հարթակներում: Ընդամենը մեկ օրվա ընթացքում հեշթեգն ավելի քան 500 000 անգամ օգտագործվեց «Twitter»-ում, 4,7 միլիոն անգամ էլ՝ «Facebook»-ում: Արտահայտությունն ի սկզբանե նպատակ ուներ լույս սփռել Հոլիվուդում երիտասարդ դերասանների և դերասանուհիների՝ սեռական ոտնձգությունների ենթարկվելու տարածվածությունը: Շարժումը մեծ թափ ստացավ հիմնականում այն պատճառով, որ Հոլիվուդի մի քանի հայտնի գործիչներ օգտագործեցին հեշթեգն իրենց սոցցանցերի գրառումներում։ Շարժումն արագորեն ընդլայնվեց՝ ընդգրկելով սեռական հանցագործությունների բոլոր տեսակները՝ հատկապես աշխատավայրում տեղի ունեցողները: Ի սկզբանե շարժումը հիմնականում կենտրոնացած էր սպիտակամորթ հետերոսեքսուալ կանանց սեռական բռնության ենթարկվելու վրա, սակայն շարժման ընդլայնմանը զուգընթաց՝ այն դարձավ ավելի ընդգրկուն՝ ներառելով տարբեր սեռերի, սեռական կողմնորոշումների և էթնիկ պատկանելության անհատների պատմությունները։

Այս շարժումները նպատակ ունեին տղամարդկանց և կանանց հնարավորություն տալ կիսվելու իրենց պատմություններով նմանատիպ հայացքներ ունեցողների հետ՝ առանց մեղադրելու կամ մեղավոր զգալու: Դրանք մեծ ուշադրություն հրավիրեցին սեռական հանցագործությունների վրա, ինչպես նաև բանավեճերի առիթ հանդիսացան, թե ինչ գործողություններ պետք է ձեռնարկվեն՝ խնդրի լուծման համար: Այսպիսի շարժումներին ուղղված քննադատությունը վերաբերում է դրա մասնակիցների շարժառիթների և գործողությունների վերաբերյալ թերահավատությանը և թե արդյոք այդ մասնակիցները կարող են անկեղծ չլինել՝ հետապնդելով անձնական օգուտներ: Այդուհանդերձ, «Ես նույնպես» շարժումը, հասնելով Եգիպտոս, բացահայտեց շարժման բացասական կողմը: Բռնաբարության մի հայտնի գործով վկայի կալանավորումն ընդգծեց կառավարության նախապատվությունը ավանդական սոցիալական արժեքներին, քան երկրում կանանց իրավունքներին:

Հաքերային ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծառայության մերժման հարձակումները, վեբկայքի գրավումն ու վանդալիզմը, «տրոյական ձիերի» վերբեռնումը և էլեկտրոնային փոստի ռումբերի ուղարկումը (զանգվածային էլ. փոստեր) նույնպես համացանցային ակտիվիզմի օրինակներ են: Թեև հայեցակարգը դժվար է ճշգրիտ մատնանշել, սակայն «հակտիվիզմ» արտահայտությունն խոսում է հաքերային կարողությունների մասին, այն է՝ ինչ-որ տեսակի քաղաքական նպատակի հասնելու միջոց օգտագործելու ակտը և այդ արտահայտությունը երբեմն անվանում են նաև «կիբերահաբեկչության» տարբերակ: Հակտիվիստների խմբերի տարբեր երթուղիների տեսակները, որոնք ընտրում են մոտենալու կազմակերպությանը, կայքին կամ ֆորումին, որը նրանք ընդունում են, կարելի է կարգել տարբեր մարտավարությունների: Այդ մարտավարության կամ ռազմավարության որոշ օրինակներ են՝ «DDoS հարձակումները», «Doxing»-ը և «Webdefacement»-ը, որոնց ուղիները երբեմն տարբեր են՝ վերջնական նպատակին հասնելու համար: Լրացուցիչ ըմբռնման և բացատրության համար, ինչպես նաև դիվերսիոն գործողությունների այս տեսակի ավելի կոնկրետ օրինակները տեսնելու համար տե՛ս հակտիվիզմը:

Denial-of-Service attacks, the taking over and vandalizing of a website, uploading Trojan horses, and sending out e-mail bombs (mass e-mailings) are also examples of Internet activism. While the concept is difficult to exactly pinpoint, the phrase "hacktivism" summarizes the act of somehow utilizing hacking capabilities as a means to achieve some type of political goal, and the expression is occasionally also referred to as a variation of "cyberterrorism".[1] The varieties of different routes groups of hacktivists choose to approach the organization, website or forum that they are taking on, can be categorized into different tactics. Some examples of those tactics or strategies are "DDoS attacks", "Doxing", and "Webdefacement", all of which are slightly different ways of reaching an often similar end goal.[1] For additional understanding and explanation, as well as for more specific examples of these types of subversive actions, see hacktivism.[2]


Ազդեցություն առօրյա քաղաքական քննարկումների վրա

Որոշ դիտորդների կարծիքով՝ համացանցը կարող է զգալի ներուժ ունենալ՝ հասնելու և ներգրավելու առաջնորդների կարծիքը, որոնք ազդում են ուրիշների մտածելակերպի և վարքի վրա: Ըստ Քաղաքականության, ժողովրդավարության և համացանցի ինստիտուտի՝ այն, ինչ նրանք անվանում են «Օնլայն քաղաքական քաղաքացիներ» (OPCs) «յոթ անգամ ավելի հավանական է, քան սովորական քաղաքացիները՝ իրենց ընկերների, հարազատների և գործընկերների շրջանում կարծիքի առաջնորդ լինելու համար...սովորաբար, 10%-ը: Ամերիկացիները որակվում են որպես ազդեցիկ: Մեր ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ առցանց քաղաքական քաղաքացիների 69%-ը ազդեցիկ են:


Տեղեկատվական հաղորդակցման տեխնոլոգիաներ

Տեղեկատվական հաղորդակցման տեխնոլոգիաները (ՏՀՏ) հաղորդակցությունն ու տեղեկատվությունը դարձնում են մատչելի և արդյունավետ: Կան միլիոնավոր ֆեյսբուքյան հաշիվներ, Թվիթերի օգտատերեր և կայքեր, և կարելի է կրթվել գրեթե ցանկացած թեմայով: Թեև սա մեծ մասամբ դրական բան է, բայց այն կարող է նաև վտանգավոր լինել: Օրինակ, մարդիկ կարող են համեմատաբար հեշտությամբ և արագ կարդալ վերջին նորություններն ու իրադարձությունները, բայց, այնուամենայնիվ, վտանգ կա այն փաստի մեջ, որ ապատիան կամ հոգնածությունը կարող են արագ առաջանալ, երբ մարդիկ հեղեղված են այդքան շատ հաղորդագրություններով, կամ որ թեմայի վերաբերյալ ամենաբարձր ձայնը հաճախ կարող է լինել ամենածայրահեղը՝ խեղաթյուրելով հանրային ընկալումը տվյալ հարցի վերաբերյալ:

Այն սոցիալական ցանցերը, որոնք զբաղեցնում են ՏՀՏ-ները, պարզապես քաղաքական գործիքների ժամանակակից ձևեր են, որոնք տեխնոլոգիական դարաշրջանից առաջ են: Մարդիկ այժմ կարող են գնալ առցանց ֆորումների կամ Թվիթեր՝ քաղաքային հանդիպումների փոխարեն: Մարդիկ կարող են հիմնականում մոբիլիզացվել ամբողջ աշխարհում համացանցի միջոցով: Կանայք կարող են ստեղծել անդրազգային դաշինքներ և լոբբինգ անել իրավունքների համար իրենց համապատասխան երկրներում: Նրանք կարող են միմյանց խորհուրդներ տալ և կիսվել արդի տեղեկություններով: Այս տեղեկատվությունը դառնում է «հիպերտեքստային»՝ հասանելի բոլորի համար, հեշտ հասանելիությամբ ներբեռնվող ձևաչափերով: ՄԱԿ-ի կազմակերպություններն օգտագործում են նաև «հիպերտեքստային» ձևաչափեր։ Նրանք կարող են տեղեկատվություն հրապարակել գալիք գագաթնաժողովների մասին, կարող են տեղեկագրեր տեղադրել այդ հանդիպումների ժամանակ տեղի ունեցածի վերաբերյալ, և կարող են տարածել տեսանյութերի հղումներ. և այս ամբողջ տեղեկատվությունը կարելի է ներբեռնել ընդամենը մեկ կոճակի սեղմումով: ՄԱԿ-ը և շատ այլ մարդիկ ներկայացնում են այս տեղեկատվությունը՝ փորձելով որոշակի հաղորդագրություն ստանալ կիբերոլորտում և հետևաբար ուղղորդել հասարակությանը՝ որևէ հարցի վերաբերյալ:

Այս բոլոր տեղեկությունները մատչելի են: Գոյություն ունի «slacktivism» կամ «clicktivism» աճող միտում: Թեև լավ է, որ տեղեկատվությունը կարող է այդքան արագ և արդյունավետ կերպով տարածվել ամբողջ աշխարհում, սակայն վատ է այն փաստը, որ մարդիկ հաճախ այդ տեղեկատվությունը ընդունում են որպես կանոն կամ արագ մոռանում են այն, երբ տեսել են, որ այն փայլում է համակարգչի էկրանին: Վիրուսային արշավները հիանալի են՝ սկզբնական հետաքրքրություն և խոսակցություն առաջացնելու համար, բայց դրանք երկարաժամկետ հեռանկարում այնքան էլ արդյունավետ չեն. մարդիկ սկսում են մտածել, որ ինչ-որ բանին «լայք» սեղմելը բավական մեծ ներդրում է, կամ որ որևէ ընթացիկ թեժ թեմայի վերաբերյալ իրենց ֆեյսբուքյան կամ թվիթերյան էջում հրապարակումներ են անում:


Դրամահավաքի կարողություն

Համացանցը նաև հեշտացրել է փոքր դոնորների համար քաղաքական արշավների ֆինանսավորման հարցում նշանակալի դեր խաղալը: Նախկինում փոքր դոնորների կողմից դրամահավաքը չափազանց թանկ էր, քանի որ տպագրության և փոստային առաքման ծախսերը խլում էին հավաքված գումարի մեծ մասը: MoveOn-ի նման խմբերը, սակայն, պարզել են, որ նրանք կարող են մեծ գումարներ հավաքել փոքր դոնորներից նվազագույն ծախսերով, ընդ որում՝ կրեդիտ քարտով գործարքների վճարները կազմում են իրենց ամենամեծ ծախսը:

«Առաջին անգամ դու դուռ ունես դեպի քաղաքական գործընթաց, որը «մեծ փողեր» չի պահանւում, - ասում է Դարը: «Դա փոխում է ամեն ինչ»:

Համացանցը նաև թույլ է տալիս սովորական մարդկանց նյութապես նպաստել Մարդասիրական օգնության ծրագրերին, որոնք նախատեսված են գլոբալ աղետի կամ ողբերգական իրավիճակներում միջամտելու համար, ինչպես օրինակ՝ «Հույս Հաիթիի համար հիմա» հեռուստամարաթոնի դեպքում, որը մեկնարկեց 2010 թվականին Հայիթիի երկրաշարժից երեք օր անց: Հեռուստամարաթոնը և դրա հեռարձակումը դարձան արդյունավետ միջոց՝ աջակցության խնդրանք ներկայացնելու և ներդրումները արագ հավաքելու համար՝ հեշտացնելով ժամանցի և մարդասիրական դրամահավաքի միջև հարաբերությունը, որը ձևավորվել է ի պատասխան պատմական և տնտեսական շուկայի պայմանների:


Էթիկա

Համացանցային տեխնոլոգիաների զգալի փոփոխության, տեղեկատվության ձեռքբերման, փոխանակման և կիրառման նոր մեխանիզմների ներդրման պայմաններում ինտերնետ ակտիվիզմը բարձրացնում է էթիկական հարցերը քննարկման համար: Կողմնակիցները պնդում են, որ ինտերնետ ակտիվիզմը ծառայում է որպես սոցիալական առաջընթացի միջոց, բայց միայն այն դեպքում, եթե կիրառվում է անձնական և մասնագիտական ​​էթիկան: Առցանց ակտիվիզմի կողմնակիցները պնդում են, որ տեղեկատվական և հաղորդակցական նոր տեխնոլոգիաները օգնում են բարձրացնել ակտիվիստական ​​խմբերի քաղաքական ուժը, որոնք այլապես ավելի քիչ ռեսուրսներ կունենային: Այս մտածողության կողմնակիցները պնդում են, որ առցանց ակտիվիզմի ամենաարդյունավետ օգտագործումը դրա օգտագործումն է ավելի ավանդական կամ պատմական ակտիվիստական ​​գործունեության հետ համատեղ:

Ընդհակառակը, քննադատներն անհանգստանում են այն բանի համար, որ փաստերն ու համոզմունքները դառնում են անորոշ առցանց արշավներում և այն մասին, որ «առցանց ակտիվության ոլորտներն ավելի շատ են շահագրգռված»: Այս քննադատները զգուշանում են առցանց ակտիվիզմի սովորական մանիպուլյացիայի դեմ՝ անձնական կամ անհատական շահերի համար, այն է օրինակ՝ շահագործել բարեգործական կազմակերպությունները՝ հանուն դրամական շահի, ազդել ընտրողների վրա քաղաքական ասպարեզում և ուռճացնել սեփական կարևորությունը կամ արդյունավետությունը: Այս իմաստով, էթիկական ենթատեքստն այն է, որ ակտիվիզմը դառնում է հասարակությանը նկարագրական, քան փոխակերպող: Այս վերանայողներից մեկն առաջարկում է յոթ թակարդ, որոնցից պետք է զգուշանալ համացանցային ակտիվիզմում. «ինքնագովազդը շարժման հաշվին... չպահանջված զանգվածային էլ. հասցե»: Առցանց ակտիվիզմի տարածվածության դեմ ուղղված բարոյական քննադատություններից շատերը հետագայում քննարկվում են այս հոդվածի քննադատությունների բաժնում:


Քննադատություն

Ժողովրդագրական խնդիրներ

Քննադատները պնդում են, որ ինտերնետ ակտիվիզմը բախվում է նույն մարտահրավերներին, ինչ թվային բաժանման մյուս ասպեկտները, մասնավորապես՝ գլոբալ թվային բաժանումը: Ոմանք ասում են, որ դա անհամաչափ ներկայացվածություն է տալիս նրանց, որոնք ավելի մեծ հասանելիություն կամ տեխնոլոգիական կարողություններ ունեն: Այն խմբերը, որոնք կարող են անբարենպաստ լինել առցանց ակտիվիստական ​​գործունեության անցնելու պատճառով, այն խմբերն են, որոնք սահմանափակ հասանելիություն ունեն տեխնոլոգիաներին կամ չունեն տեխնոլոգիական գրագիտություն՝ առցանց ներգրավվելու համար. դրանք ներառում են էթնիկ և ռասայական փոքրամասնությունները, ցածր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ ունեցողները, ցածր կրթական մակարդակ ունեցողները և տարեցները: Ռասիզմի և սեքսիզմի նման խնդիրներն այն խնդիրներն են, որոնցով զբաղվում են ինտերնետ ակտիվիստները:

Ուսումնասիրությունը դիտարկել է սոցիալական ցանցերի (SNS) ազդեցությունը ժողովրդագրության և նրանց քաղաքական գործունեության վրա: Զարմանալի չէ, որ քոլեջի ուսանողներն ամենաշատն օգտագործում էին SNS-ը քաղաքական գործունեության համար, սակայն դրան հաջորդեց ավելի քիչ հավանական խումբը, նրանք, որոնք չէին ավարտել ավագ դպրոցը: Բացի այդ, ոչ սպիտակամորթ քաղաքացիների կողմից քաղաքական տեղեկատվություն օգտագործելու հավանականությունը ավելի մեծ է, քան սպիտակամորթներինը: Այս երկու ելքերը հակադրվում են քաղաքական գործունեության նորմալ կանխատեսողներին: Չնայած, տարեց սերունդների այս զարմանալի բացահայտումներին, տղամարդիկ և սպիտակամորթները ցույց տվեցին քաղաքական մոբիլիզացիայի ամենաբարձր մակարդակը: Քաղաքական մոբիլիզացիայի գործողությունները, ինչպիսիք են՝ դրամահավաքը, կամավորությունը, բողոքի ակցիաները պահանջում են առավելագույն հետաքրքրություն, ռեսուրսներ և գիտելիքներ (Nam, 2010):


Բևեռացում

Կալիֆոռնիայի Սանտա Կրուզի համալսարանի պրոֆեսոր Բարբարա Էփշտեյնի կողմից բարձրացրած մտահոգություններից մեկն այն է, որ համացանցը «թույլ է տալիս մարդկանց, որոնք համաձայն են միմյանց հետ խոսել և նրանց վրա տպավորություն թողնել: Նրանք շատ ավելի մեծ ցանցի մաս են, քան դա անհրաժեշտ է: « Նա զգուշացնում է, որ համակարգչի միջոցով հաղորդակցության անանձնական բնույթը կարող է իրականում խաթարել մարդկային շփումը, որը միշտ կարևոր է եղել սոցիալական շարժումների համար:

Մյուս կողմից, Սքոթ Դյուկ Հարիսը San Jose Mercury News-ից նշել է, որ «համացանցը կապում է խնդիրների բոլոր կողմերը և ոչ միայն. գաղափարապես ընդարձակ հակապատերազմական ընտրազանգվածին, ANSWER-ի ձախերից մինչև ժամանակի ճնշումը»:

Ակտիվիստ Ռալֆ Նեյդերը հայտարարել է, որ «համացանցն այնքան էլ լավ չի սահմանում գործողությունների դրդապատճառը»՝ վկայակոչելով, որ Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսը, ընկերություննեւն և պենտան: Պարտադիր չէ, որ «վախենան համացանցի քաղաքացիական օգտագործումից»: Ցուկերմանը խոսում է սլեկտիվիզմի մասին՝ պնդելով, որ համացանցը արժեզրկել է ակտիվիզմի որոշ արժույթներ: Քաղաքացիները կարող են «հավանել» ակտիվիստների խմբին Ֆեյսբուքում, այցելել կայք կամ մեկնաբանել բլոգը, բայց չկարողանան ներգրավվել համացանցից դուրս քաղաքական ակտիվությամբ, օրինակ՝ կամավորության հիմունքներով կամ որպես զբաղմունք: Այս քննադատությունը քննադատվել է որպես արևմուտքակենտրոն, սակայն, քանի որ այն զեղչում է մենիշխան (ավտորիտար) կամ ռեպրեսիվ համատեքստերում դա կարող է ունենալ:

Լրագրող Քորթնի Ք. Հյուսիսային Կառոլինայի համալսարանի պրոֆեսոր Զեյնեփ Թուֆեքչին պնդում է, որ նախահամացանցային դարաշրջանում կազմակերպչական նշանակալի ժամանակ հատկացնելու անհրաժեշտությունն այն է, ինչը փողոցային բողոքի ցույցերին ուժ է տալը:

Գիտնականները տարակարծիք են այն հարցում, թե արդյոք համացանցը կբարձրացնի կամ կնվազեցնի քաղաքական մասնակցությունը, ներառյալ՝ սլեկտիվիզմը: Նրանք, որոնք առաջարկում են քաղաքական մասնակցություն, կավելանան, կարծում են, որ ինտերնետը կարող է օգտագործվել ավելի շատ օգտատերեր հավաքագրելու և շփվելու համար, և առաջարկում է ավելի ցածր գնով մասնակցության եղանակներ նրանց համար, որոնք ժամանակ կամ մոտիվացիա չունեն այլ կերպ ներգրավվելու համար: Նրանք, որոնք մտահոգված են, որ ինտերնետը կնվազեցնի ակտիվությունը, պնդում են, որ ինտերնետը ազատ ժամանակ է գրավում, որն այլևս չի կարող ծախսվել ակտիվիստական ​​խմբերում ներգրավվելու համար, կամ որ ինտերնետ ակտիվությունը կփոխարինի անձնական ակտիվության ավելի էական, ջանքեր գործադրող ձևերին:

Pew Research Center-ը պարզել է, որ հարթակները շեղում են, ինչը հանգեցնում է նրան, որ սպառողները և առցանց ակտիվիստները կարծում են, որ դրանք փոփոխություններ են առաջացնում, մինչդեռ իրենց հրապարակումը նրանց կողմից միայն խթանում է լրատվամիջոցների արձագանքը: Pew Research Center-ը նաև պարզել է, որ չափահասների մոտ 79%-ը կարծում է, որ սլեկտիվիզմը շեղում է սպառողներին իսկապես կարևոր խնդիրներից, և որ մեծահասակների մեծամասնությունը պարզել է, որ սոցիալական մեդիան ինչ-որ բացասական արդյունքի է հանգեցնում:

Լրագրող և գրող Մալքոլմ Գլադվելը պնդում է, որ սոցիալական մեդիայի և ինտերնետի միջոցով ակտիվությունը չի կարող հաջողակ լինել, քանի որ դրանք խթանում են ակտիվության «ծույլ» ձևը, որը մարդկանցից իմաստալից ջանքեր չի պահանջում: Օրինակ՝ «հավանելով» բողոքի հետ կապված գրառումը սոցիալական ցանցերում՝ մարդիկ զգում են, որ իրենք իրենց ներդրումն են ունեցել ինչ-որ գործի մեջ, ինչը նրանց ավելի քիչ հավանական է դարձնում ավելի ծախսատար, իսկ ոմանք կվիճարկեն ավելի արդյունավետ գործողություն, ինչպիսին է բողոքի ակցիային միանալը:


Այնպիսի դեպքերով, ինչպիսիք են «Black Lives Matter» և «MeToo» շարժումները, ցույց են տալիս, թե ինչպես ինտերնետ ակտիվիզմը կարող է ավելին դառնալ, քան սլեկկտիվիզմը: Գիտնականները պարզել են, որ ինտերնետ ակտիվիստների համայնքները և օֆլայն ակտիվիստների համայնքները սերտորեն համագործակցում են, այլ ոչ թե երկու առանձին միավորներ են: Ինտերնետ ակտիվության շնորհիվ ակտիվիստները կարող են կազմակերպվել՝ առանց ֆիզիկական գտնվելու վայրի սահմանափակումների: Pew Research Center-ը պարզել է, որ տասը ամերիկացիներից ութն ապացուցել է, որ այն ազդում է տարբեր հանրային խնդիրների վերաբերյալ տեղեկատվության տարածման և իրազեկման գործում:

Անկախ նրանից, թե դա պայմանավորված է ֆիզիկական, մտավոր կամ ֆինանսական սահմանափակումներով, ինտերնետ ակտիվիզմը կարող է լինել առավել մատչելի և հարմարավետ հաշմանդամների համար: Ֆիզիկական բողոքի ցույցերին մասնակցելու հնարավորության դեպքում հանրային տարածքների անմատչելիությունը հաճախ չափազանց մեծ խոչընդոտ է հանդիսանում մասնակցության համար:


Կատարողական ակտիվություն

Սլեկտիվիզմի նման, կատարողական ակտիվիզմը վերաբերում է այնպիսի գործողությանը, որով նա հանդես է գալիս որպես փաստաբան կամ ակտիվիստ, հաճախ սոցիալական ցանցերում՝ հանուն անձնական շահի: Այս տերմինն օգտագործվում է որպես բացասական տերմին նրանց նկատմամբ, որոնք կարծես թե չեն համապատասխանում իրականությանը կամ չափազանցնում են իրենց ակտիվիստական ​​աշխատանքը: Կատարողական ակտիվիզմը հաճախակի օգտագործվեց 2020 թվականի BLM բողոքի ցույցերից հետո, այս տերմինը սկսեց լայնորեն կիրառվել, քանի որ շատերը սոցիալական մեդիա են գնացել՝ մասնակցելու Black Lives Matter շարժմանը: Շատ նոր ակտիվիստների և դաշնակիցների մտադրությունները կասկածի տակ են դրվել: 2021 թվականի հունիսի 2-ին սոցիալական մեդիա հարթակը՝ Instagram-ը, հեղեղվեց միլիոնավոր նույն պատկերներով: Այս պատկերները սև քառակուսիներ էին #BlackoutTuesday հեշթեգի տակ: Այս առցանց բողոքի ակցիայի նպատակն էր ուժեղացնել սևամորթների ձայները սոցիալական ցանցերում: Այնուամենայնիվ, շատերը քննադատեցին այս բողոքը՝ պնդելով, որ բողոքը հակառակ ազդեցությունն ունեցավ, քանի որ հրապարակները հեղեղեցին #BlackLivesMatter կարևոր հեշթեգը։ Մարդիկ սկսեցին մեղադրել նրանց, ովքեր մասնակցել են Blackout երեքշաբթի օրը, բայց ոչ մի այլ բան չեն արել Black Lives Matter շարժման հետ կապված՝ որպես կատարողական ակտիվիստներ:

Այս առցանց բողոքի ակցիայի նպատակն էր ուժեղացնել սևամորթների ձայները սոցիալական ցանցերում: Այնուամենայնիվ, շատերը քննադատեցին այս բողոքը՝ պնդելով, որ բողոքը հակառակ ազդեցությունն ունեցավ, քանի որ հրապարակները հեղեղեցին #BlackLivesMatter կարևոր հեշթեգը։[119] Մարդիկ սկսեցին մեղադրել նրանց, ովքեր մասնակցել են Blackout երեքշաբթի օրը, բայց ոչ մի այլ բան չեն արել Black Lives Matter շարժման հետ կապված՝ որպես կատարողական ակտիվիստներ:


Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

References[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Aydelia Gareeva; Kira Krylova; Olga Khovrina (2020). «Hacktivism: a new form of political activism». Journal of Society and the State (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021-10-09-ին. Վերցված է 2021-10-05-ին.
  2. 2,0 2,1 "Classifying Forms of Online Activism" in Cyberactivism: Online Activism in Theory and Practice, pp. 71-95. Copyright 2003, Routledge, New York, NY
  3. «Political Influentials in the 2004 Presidential campaign» (PDF). Institute for Politics, Democracy and the Internet, Graduate School of Political Management. February 5, 2004. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2004-04-07-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Shepherd, Laura (2010). Gender Matters in Global Politics. Routledge.
  5. Shepherd, Laua (2010). Gender Matters in Global Politics. Routledge.
  6. Lindahl, Wesley (2019). Principles of Fundraising: Theory and Practice. Jones and Bartlett Publ. էջեր 69–83. ISBN 978-0763759148.
  7. McAlister, Elizabeth (2012). «Soundscapes of Disaster and Humanitarianism: Survival Singing, Relief Telethons, and the Haiti Earthquake». Small Axe. 16 (3): 22–38. doi:10.1215/07990537-1894078. S2CID 144995319. Արխիվացված օրիգինալից 2019-06-28-ին. Վերցված է 2019-06-28-ին.
  8. McAlister, Elizabeth (2012). «Soundscapes of Disaster and Humanitarianism: Survival Singing, Relief Telethons, and the Haiti Earthquake». Small Axe. 39. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-10-04-ին. Վերցված է 2019-06-28-ին.
  9. 9,0 9,1 9,2 Jaber, Rimah (February 22, 2016). «Ethics in Online Activism: False Senses of Social Action or Effective Source of Change?». Carnegie Council for Ethics in International Affairs. Արխիվացված օրիգինալից April 11, 2017-ին. Վերցված է March 15, 2017-ին.
  10. Jenny Pickeril "Rethinking political participation: Experiments in internet activism in Australia and Britain." Curtin University of Technology, July, 2002. Retrieved 2017-3-18.
  11. Tom Head, "A Short Guide to the Ethics and Etiquette of Online Activism." Pearson, August 4, 2010. Retrieved 2017-3-18.
  12. «IRMJ01mcmanus» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-02-10-ին.
  13. Nielsen, Jakob (2006-11-20). «Digital Divide: The Three Stages (Jakob Nielsen's Alertbox)». Useit.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012-08-25-ին. Վերցված է 2013-12-11-ին.
  14. Carlson, Bronwyn; Frazer, Ryan (2018). «Social Media Mob: Being Indigenous Online» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021-03-18-ին. Վերցված է 2019-08-13-ին.
  15. Nam, T. (2011). Whose e-democracy? The democratic divide in American electoral campaigns. Information Polity: The International Journal of Government & Democracy in the Information Age, 16(2), 131-150.
  16. Scott Duke Harris (February 3, 2003). «Scott Duke Harris: Anti-war Movement Marshals Forces Online». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2003-02-16-ին. «All the Internet traffic may represent an "echo chamber" of virtual activism rather than meaningful protest, warns Barbara Epstein, a University of California-Santa Cruz professor of the history of consciousness. The Internet, she says, "allows people who agree with each other to talk to each other and gives them the impression of being part of a much larger network than is necessarily the case." The impersonal nature of communication by computer, Epstein suggests, may have a more insidious effect, undermining important human contact that always has been crucial to social movements. During the Vietnam War, "a large sector of a generation got drawn in, in a very personal way. They went to a protest because their roommate was going. The movement became the center of social life. It became the most exciting place on campus."»
  17. Scott Duke Harris (February 3, 2003). «Scott Duke Harris: Anti-war Movement Marshals Forces Online». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2003-02-16-ին. «The Internet connects an ideologically broad anti-war constituency, from the leftists of A.N.S.W.E.R. to the pressed-for-time "soccer moms" who might prefer MoveOn, and conservative activists as well. And for its part, MoveOn is itself part of an anti-war coalition that includes the NAACP, the Sierra Club, the National Organization for Women and the National Council of Churches.»
  18. Lasar, Matthew (2009-05-12). «Ralph Nader: Internet not so hot at "motivating action"». Ars Technica. Արխիվացված օրիգինալից 2011-06-07-ին. Վերցված է 2013-08-18-ին.
  19. «Causebuilder Resources and Information». Causebuilder.info. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-11-24-ին.
  20. «Cyberactivism and the Arab Revolt: Battles Waged Online and Lessons Learned (Part 1 of 9)». YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-21-ին. Վերցված է 2013-08-18-ին.
  21. Radsch, Courtney (May 2012). «Unveiling the Revolutionaries: Cyberactivism and Women's Role in the Arab Uprisings» (PDF). Rice University. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012-10-04-ին. Վերցված է 2012-09-28-ին.
  22. Malchik, Antonia (2019-05-06). «Why in-person protests are stronger than online activism». The Atlantic. Արխիվացված օրիգինալից 2019-05-06-ին. Վերցված է 2019-05-06-ին. «The ease with which current social movements form often fails to signal an organizing capacity powerful enough to threaten those in authority»
  23. 23,0 23,1 23,2 Andrew Perrin. «23% of users in U.S. say social media led them to change views on an issue; some cite Black Lives Matter». Pew Research Center (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-10-11-ին. Վերցված է 2022-10-11-ին.
  24. 24,0 24,1 Auxier, Brooke; McClain, Colleen. «Americans think social media can help build movements, but can also be a distraction». Pew Research Center (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-10-06-ին. Վերցված է 2022-10-11-ին.
  25. Gladwell, M. (2010). «Small Change». The New Yorker. Արխիվացված օրիգինալից 2014-07-01-ին. Վերցված է 2019-04-26-ին.
  26. Joseph, S. (2012). «Social Media, Political Change and Human Rights». College International & Comparative Law Review. 35 (1): 301–310.
  27. Greijdanus, Hedy; De Matos Fernandes, Carlos A.; Turner-Zwinkels, Felicity; Honari, Ali; Roos, Carla A.; Rosenbusch, Hannes; Postmes, Tom (2020-10-01). «The psychology of online activism and social movements: relations between online and offline collective action». Current Opinion in Psychology (անգլերեն). 35: 49–54. doi:10.1016/j.copsyc.2020.03.003. ISSN 2352-250X. PMID 32330859.
  28. Li, Hanlin; Bora, Disha; Salvi, Sagar; Brady, Erin (2018-04-21). «Slacktivists or Activists?: Identity Work in the Virtual Disability March». Proceedings of the 2018 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. CHI '18. Montreal QC, Canada: Association for Computing Machinery. էջեր 1–13. doi:10.1145/3173574.3173799. hdl:1805/18469. ISBN 978-1-4503-5620-6. S2CID 5062011.
  29. Whitten, Jessica Bursztynsky, Sarah (2020-06-02). «Instagram users flood the app with millions of Blackout Tuesday posts». CNBC (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021-03-09-ին. Վերցված է 2021-04-12-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  30. Sinanan, Jolynna (4 June 2020). «Blackout Tuesday: the black square is a symbol of online activism for non-activists». The Conversation (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021-05-06-ին. Վերցված է 2021-04-12-ին.
  31. Morozov, E. (2011). The Net Delusion The Dark Side of Internet Freedom. New York: Public Affairs.
  32. Xu, Beina; Albert, Eleanor (Feb 17, 2017). «"Media Censorship in China."». Council on Foreign Relations. Արխիվացված օրիգինալից July 26, 2020-ին. Վերցված է May 14, 2021-ին.
  33. Cao, Xun; Zeng, Runxi; Evans, Richard (July 2022). «Digital activism and collective mourning by Chinese netizens during COVID-19». China Information (անգլերեն). 36 (2): 159–179. doi:10.1177/0920203X211054172. ISSN 0920-203X.

Further reading[խմբագրել | խմբագրել կոդը]