Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն

Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն;
Տեսակ	government organization? և ոչ առևտրային կազմակերպություն
Երկիր	Հայաստան
Հիմնադրված	օգոստոսի 4, 2005
Գլխադասային գրասենյակ	Երևան, Հայաստան
Ղեկավար	Եսթեր Աբրահամյան
Վերադաս կազմակերպություն	ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն
Անձնակազմ	22 մարդ

Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության «Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն։ Ստեղծվել է 2005 թվականին՝ կառավարության 2005 թվականի օգոստոսի 4-ի թիվ 1194-Ն որոշմամբ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախքան որպես փորձաքննություն իրականացնող առանձին կառույց գործունեություն ծավալելը` կենտրոնի գործառույթներն իրականացվել են այլ կառույցների կազմում։

1992 թվականին ՀՀ մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի նախարարությունում ստեղծվեց Փորձագիտական հանձնաժողով, որը փորձագիտական եզրակացության հիման վրա տալիս էր նաև մշակութային արժեքների արտահանման թույլտվություն։

1993 թվականին «Մշակութային արժեքների ապօրինի արտահանումը, ներմուծումը և դրանց նկատմամբ սեփականության իրավունքի փոխանցումն արգելելու և կանխելու միջոցառումների մասին» Փարիզի 1970 թվականին Կոնվենցիային Հայաստանի միանալուց ապա` 1994 թվականին «Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման մասին» 1-ին օրենքի ընդունումից հետո, ՀՀ կառավարության 1994 թվականի հոկտեմբերի 25-ի թիվ 501 որոշմամբ, Մշակույթի, երիտասարդության և սպորտի նախարարության համակարգում 1995 թվականին ստեղծվեց Մշակութային արժեքների պահպանության վարչությունը։ Վարչության պետը Նորա Դայանն էր (1995-2001)^[1], այնուհետև՝ Շողիկ Ասոյանը (2001-2002)։

2002 թվականին ՀՀ Կառավարության թիվ 202 որոշմամբ Մշակութային արժեքների պահպանության վարչությունը վերակազմավորվեց ՀՀ մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարության առանձնացված ստորաբաժանման՝ Մշակութային արժեքների պահպանության գործակալության, որի պետը Շողիկ Ասոյանն էր (2002-2005), իսկ 2005 թվականից՝ Վահան Գասպարյանը^[2]։

2004 թվականին ընդունվել է «Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման մասին» 2-րդ օրենքը։ Այդ ընթացքում, նախքան ՀՀ կառավարության կողմից օրենքով սահմանված կարգով համապատասխան իրավական ակտերի ընդունումը, Մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարի հրամանով Փորձագիտական հանձնաժողովը դեռևս գործում էր գործակալության կազմում։ 2001 թվականի հոկտեմբերի 23-ին ընդունված «Պետական կառավարչական հիմնարկների մասին» և «Պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների մասին» ՀՀ օրենքների պահանջին համապատասխան՝ պետական կառավարչական լիազորությունների և մասնագիտական գործունեության միջև տարանջատում դրվեց. գործակալությունը, որպես պետական կառավարչական գործառույթներ իրականացնող հիմնարկ, իրավասու չէր իրականացնել նաև մասնագիտական գործունեություն։

2005 թվականին, կառավարության 2005 թվականի օգոստոսի 4-ի թիվ 1194-Ն որոշմամբ, ստեղծվեց «Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։

Կենտրոնում աշխատում են ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից հավատարմագրված տարբեր ոլորտների փորձագետներ։ ՊՈԱԿ-ի տնօրենը 2005-2018 թվականներին եղել է Շողիկ Ասոյանը։ 2018 թվականի հունիսի 19-ից - 2019 թ. մարտ ամիսը կենտրոնի տնօրեն է նշանակվել Լիլիթ Սարգսյանը^[3]։ 2019 թ. մարտ ամսից ցայսօր կենտրոնը տնօրինում է նույն կենտրոնի փորձագետ Եսթեր Աբրահամյանը։

Գործառույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոնին Կանոնադրությամբ վերապահված են մի շարք գործառույթներ. կենտրոնի հիմնական նպատակը և առարկան ՀՀ տարածքից արտահանման կամ ժամանակավոր արտահանման համար իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց կողմից հայտարարագրված մշակութային արժեքների մշակութաբանական և արվեստաբանական փորձաքննության իրականացումն է և փորձաքննության արդյունքների հիման վրա փորձագիտական եզրակացության տրամադրումը, ինչպես նաև մշակութաբանության և արվեստաբանության բնագավառում մասնագիտական դասընթացների կազմակերպումը, մշակութաբանական և արվեստաբանական փորձագիտությանը վերաբերող գրքերի, ձեռնարկների, տեղեկագրերի, ժողովածուների և այլ գրականության պատրաստումը և հրատարակումը։

Կենտրոնը նաև իրականացնում է մի շարք հավելյալ ծառայություններ. մշակութային արժեքների լուսանկարահանում, թարգմանություն, առանձին ստեղծագործությունների և ամբողջական հավաքածուների գիտական հետազոտություն և այլն։