Մոլդովայի ազգային բանկ
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | կենտրոնական բանկ |
| Երկիր |  Մոլդովա |
| Հիմնադրված է | 1991 |
| Պաշտոնական կայք | |
Մոլդովայի Ազգային բանկ (ռումիներեն՝ Banca Naţională a Moldovei) Մոլդովայի Հանրապետության կենտրոնական բանկը[1]։
Մոլդովայի Ազգային բանկը ինքնավար պետական իրավաբանական մարմին է և պատասխանատու է Մոլդովայի Հանրապետության խորհրդարանի առջև[2]։ Մոլդովայի ազգային բանկի առաջնային նպատակը գների կայունության ապահովումն ու պահպանումն է։ Չխախտելով իր առաջնային նպատակը՝ Մոլդովայի Ազգային բանկը խթանում և պահպանում է շուկայական սկզբունքների վրա հիմնված ֆինանսական համակարգ և աջակցում է պետության ընդհանուր տնտեսական քաղաքականությանը[3]։
Ազգային բանկը համագործակցում է կառավարության հետ՝ իր նպատակներին հասնելու նպատակով և, ըստ օրենքի, ձեռնարկում է անհրաժեշտ միջոցներ՝ այդ համագործակցությունն իրականացնելու համար։ ԱԿԲ-ն պարբերաբար տեղեկացնում է հանրությանը մակրոտնտեսական վերլուծության, ֆինանսական շուկայի էվոլյուցիայի և վիճակագրական տվյալների մասին, այդ թվում՝ փողի զանգվածի, վարկերի տրամադրման, վճարային հաշվեկշռի և արտարժույթի շուկայի վերաբերյալ։
Որպես Մոլդովայի կենտրոնական բանկ՝ բանկը հանդիսանում է արդյունաբերության առաջնային կարգավորող մարմինը, որն իրավասու է տրամադրել և հետ կանչել բանկային լիցենզիաները, կարգավորել և վերահսկել բանկային հատվածը[4]։
ԱՄՀ-ի աջակցությունը և Մոլդովայում բանկային գործունեության տարբեր փոփոխությունները հանգեցրին ոլորտում լուրջ բարելավումների։ ԱՄՀ-ն 2023 թվականին զեկուցել է, որ բանկերը մնում են համապատասխան կապիտալացված, պահպանում են համապատասխան իրացվելիության ծածկույթ և ակտիվների առողջ որակ[5]։
Մոլդովայի Ազգային բանկը, որպես կենտրոնական բանկ, նույնպես վերահսկում է տոկոսադրույքները և մոլդովական լեյի փոխարժեքը։
Խորհրդարանի կողմից ընդունված օրենքները լրացվում են երկրորդային օրենսդրությամբ, որը բաղկացած է Մոլդովայի Ազգային բանկի կողմից ընդունված կանոնակարգերից և որոշումներից[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1991 թվականին օրենսդրության ընդունումից հետո ձևավորվել է երկաստիճան բանկային համակարգ, որով Մոլդովայի Ազգային բանկը հանդես էր գալիս որպես կենտրոնական բանկ և արգելվում էր առևտրային բանկային գործունեություն իրականացնել։ Լեոնիդ Թալմաչին նշանակվել է կառավարիչ, պաշտոնավարել 18 տարի[6]։
Խորհրդային Միության փլուզումից և 1991 թվականին Մոլդովայի Անկախության հռչակագրից հետո, 1992 թվականի հունվարին Մոլդովան սկսեց շուկայական տնտեսություն, սակայն գնային սահմանափակումների ազատումը հանգեցրել է արագ գնաճի և մի քանի տարի տնտեսությունը գտնվել է ճգնաժամի մեջ։ Երկիրը միացել է ԱՄՀ-ին 1992 թվականի օգոստոսի 12-ին և 1993 թվականի նոյեմբերի 29-ին ներդրվել է նոր արժույթ՝ մոլդովական լեյը։
2001 թվականին տնտեսության մեջ բարելավվել է մի քանի տարի շարունակ կայուն տարեկան աճով։
Մոլդովայում 2014 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից քիչ առաջ կանխամտածված գործողությունների արդյունքում բանկային խարդախություն է տեղի ունեցել երեք բանկերի մասնակցությամբ։ Երեք օրվա ընթացքում 1 միլիարդ դոլար արժողությամբ միջոցները փոխանցվել են Մեծ Բրիտանիա և Հոնկոնգյան կեղծ ընկերություններ, որոնք օգտագործվել են ակտիվների իրական սեփականատերերին թաքցնելու համար[7][8], այնուհետև փոխանցվել են լատվիական բանկերի հաշիվներին ՝ տարբեր օտարերկրացիների անուններով։ Մոլդովայի Ազգային բանկի կողմից նշանակված անկախ հետաքննությունը եզրակացրել է, որ երեք բանկերը փոխանցել են առնվազն 13,5 միլիարդ լեյ հինգ մոլդովական ընկերություններին, որոնք փոխկապակցված են Իլան Շորի կողմից վերահսկվող «Շոր» խմբի հետ։ Խարդախությունը գրեթե սնանկացրել է Մոլդովան[9]։ 2023 թվականի ապրիլի 13-ին դատարանը հեռակա կարգով Շորին դատապարտել է 15 տարվա ազատազրկման՝ կաշառակերության մեղադրանքով և սառեցրել է նրա ողջ ունեցվածքը[10]։
2023 թվականի դեկտեմբերին կառավարիչ Օկտավիան Արմաշուն, որը խորհրդարանում քննադատվել էր գողացված ֆինանսական ակտիվները չվերադարձնելու և բանկային խարդախության գործով մեղադրվող բանկի աշխատակիցներին աշխատավայրում պահելու համար, պաշտոնանկ արվեց[11]։
| № | Անուն | Պատկեր | Պաշտոնավարման ժամկետը | |
|---|---|---|---|---|
| Ժամկետի սկիզբ | Ժամկետի ավարտ | |||
| 1 | Լեոնիդ Թալմաչի | 4 հունիսի 1991 | 26 սեպտեմբերի 2009 | |
| 2 | Դորին Դրագուտանու | .png)
|
6 նոյեմբերի 2009 | 11 ապրիլի 2016[12] |
| 3 | Սերգիու Կիոկլեա | 
|
11 ապրիլի 2016[13] | 30 նոյեմբերի 2018 |
| 4 | Օկտավիանոս Արմասու | 
|
30 նոյեմբերի 2018 | 21 դեկտեմբերի 2023 |
| 5 | Անկա Դրագու | .jpg)
|
դեկտեմբերի 22 2023[14] | գործող նախագահ |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Article 1 paragraph (1) of the Law of the Republic of Moldova on the National Bank of Moldova No. 548 of 21 July 1995
- ↑ Article 1 paragraph (2) of the Law of the Republic of Moldova on the National Bank of Moldova No. 548 of 21 July 1995
- ↑ Article 4 of the Law of the Republic of Moldova on the National Bank of Moldova No. 548 of 21 July 1995
- ↑ 4,0 4,1 «Banking & Finance in Moldova». 2023 թ․ հունիսի 5.
- ↑ «Republic of Moldova: Second Reviews Under the Extended Credit Facility and Extended Fund Facility Arrangements, and Request for Waiver of Applicability for Performance Criteria-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director for Republic of Moldova». 2023 թ․ հունվարի 12.
- ↑ «Information regarding NBM». Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
- ↑ The great Moldovan bank robbery, BBC News (18 June 2015)
- ↑ The billion-dollar ex-council flat, BBC News (7 October 2015)
- ↑ «Banking: Is Moldova unreformable». 2019 թ․ դեկտեմբերի 10.
- ↑ Service, RFE/RL's Moldovan. «Moldovan Court Increases Fugitive Shor's Prison Sentence To 15 Years». Radiofreeeurope/Radioliberty.
- ↑ «Romania's former finance minister Anca Dragu nominated for governor of Moldova's central bank». 2023 թ․ դեկտեմբերի 22.
- ↑ Dorin Drăguţanu, guvernator al BNM Արխիվացված 2014-12-26 Wayback Machine besøkt 30.
- ↑ «Restoring trust in Moldova's banking sector». 2019 թ․ փետրվարի 14.
- ↑ «POLITICĂ Armașu, înlocuit la BNM de o fostă ministră de Finanțe din România. Cine este Anca Dragu» (ռումիներեն). newsmaker.md. 2023 թ․ դեկտեմբերի 22. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
