Սերգեյ Մավրոդի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Մավրոդի
մարդ Խմբագրել Wikidata
Սեռարական Խմբագրել Wikidata
ՔաղաքացիությունԽՍՀՄ, Ռուսաստան Խմբագրել Wikidata
ԱնձնանունՍերգեյ Խմբագրել Wikidata
ԱզգանունՄավրոդի Խմբագրել Wikidata
Ծննդյան օր11 Օգոստոսի 1955 Խմբագրել Wikidata
ԾննդավայրՄոսկվա Խմբագրել Wikidata
Մահվան օր26 Մարտի 2018 Խմբագրել Wikidata
Մահվան վայրՄոսկվա Խմբագրել Wikidata
Մահվան հանգամանքբնական մահով Խմբագրել Wikidata
Մահվան պատճառսրտամկանի ինֆարկտ Խմբագրել Wikidata
ԳերեզմանՏրոեկուրովյան գերեզմանատուն Խմբագրել Wikidata
ՀայրPanteley Mavrodi Խմբագրել Wikidata
Քույր/եղբայրVyacheslav Mavrodi Խմբագրել Wikidata
Մայրենի լեզուռուսերեն Խմբագրել Wikidata
Տիրապետում էռուսերեն Խմբագրել Wikidata
Մեղավոր է ճանաչվելԽարդախություն Խմբագրել Wikidata
Մասնագիտությունcon artist Խմբագրել Wikidata
Զբաղեցրած պաշտոնՊետական Դումայի անդամ Խմբագրել Wikidata
Շրջանավարտն է՝Moscow State Institute of Electronics and Mathematics Խմբագրել Wikidata
Գործունեության վայրՄոսկվա Խմբագրել Wikidata
Պատկանում էМММ, MMM Global Խմբագրել Wikidata
Առողջական վիճակՍրտի բնածին արատներ Խմբագրել Wikidata
Անդամակցություն1st State Duma of the Russian Federation Խմբագրել Wikidata
IMDb iden­ti­fiernm3820763 Խմբագրել Wikidata

Սերգեյ Պանտելեևիչ Մավրոդի (ռուս.՝ Серге́й Пантеле́евич Мавро́ди, օգոստոսի 11, 1955(1955-08-11), Մոսկվա, ԽՍՀՄ - մարտի 26, 2018(2018-03-26), Մոսկվա, Ռուսաստան), ռուս ֆինանսական խարդախ, ֆինանսական հանցագործ և նախկինում Պետդումայի պատգամավոր։ Նա MMM-ի հիմնադիրն է եղել, մի սխեմա, որը խաբում էր միլիոնավոր մարդկանց ամբողջ աշխարհում։

2007 թվականին Սերգեյ Մավրոդին ռուսական դատարանում դատապարտվել է 10000 ներդրողների 110 միլիոն ռուբլի (4,3 միլիոն դոլար) խաբեության համար[1][2][3]։ Մավրոդին պնդել է, որ նա չի եղել նվիրատվությունների շահառուն, և որ ինքը սովոր չէ ճոխ ապրելակերպին։ Մեղադրանքը, որի համար նա հետագայում դատապարտվել է, հարկային խարդախություն է[4], թեև նա պնդել է, որ MMM սխեման բիզնես չէ, այլ փոխադարձ նվիրատվության ծրագիր, որի դեմ օրենք չկա[5]։ Նրա ազատ արձակումից հետո հարցազրույցներ են եղել, որտեղ նա պնդել է, որ MMM Global-ը կանգնած է բիթքոինի գների աճի հետևում[6]։

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մավրոդին ծնվել է Մոսկվայում։ Նրա մայրը ռուս էր։ Նրա հայրը կիսով չափ հույն էր (հետևաբար նրա ազգանունը Մավրոդի է), կեսը՝ ուկրաինացի[7]։ Մանկության տարիներին նրա մոտ ախտորոշվել է սրտի երկկողմանի արատ[8]։ Մավրոդին դպրոցում լավ տիրապետել է մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի[8]։ Սովորել է Մոսկվայի պետական էլեկտրոնիկայի և մաթեմատիկայի ինստիտուտում[8]։ 1983 թվականին ապօրինի տնտեսական գործունեության պատճառով տաս օր ձերբակալվել է[8]։

MMM գործունեությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1989 թվականին Մավրոդին հիմնադրել է MMM-ը[9][10]: Այնուհետև նա բանտարկվել է MMM-ի հետ կապված ֆինանսական խարդախության մեղադրանքով[11]։

1994 թվականին Մավրոդին ընտրվել է Պետդումայի պատգամավոր՝ ստանալով պատգամավորական անձեռնմխելիություն ՝ բանտից ազատվելուց ընդամենը երեք շաբաթ անց մասնակցել է Միտիշչինսկի շրջանի միջանկյալ ընտրություններին՝ փոխարինելու պատգամավոր Անդրեյ Այզդերձիսին, ով գնդակահարվել է նույն տարվա սկզբին[11]։ Մավրոդին հավաքել է ձայների գրեթե 27%-ը՝ ընդամենը 30% մասնակցությամբ[11]։

Մավրոդին MMM-ին սնանկ է ճանաչել 1997 թվականի դեկտեմբերի 22-ին, այնուհետև անհետացել և փախուստի մեջ է եղել մինչև 2003 թվականի ձերբակալությունը[12]։

2007 թվականի ապրիլի 28-ին Մոսկվայի դատարանը նրան դատապարտել է չորսուկես տարվա ազատազրկման։ Դատարանը նրան նաև տուգանել է 10000 ռուբլով (390 դոլար)[12]։

2011 թվականի հունվարին Մավրոդին գործարկել է մեկ այլ բրգային սխեմա, որը կոչվել է MMM-2011՝ խնդրելով ներդրողներին գնել այսպես կոչված Mavro արժույթի միավորներ։ Նա այն անկեղծորեն բնութագրել է որպես բուրգ՝ հավելելով. «Դա մերկ սխեմա է, ոչ ավելին... Մարդիկ շփվում են միմյանց հետ և միմյանց փող են տալիս։ Առանց պատճառի»[13]։ Մավրոդին ասել է, որ MMM-2011-ի հետ իր նպատակն է ոչնչացնել ներկայիս ֆինանսական համակարգը, որը նա համարում է անարդար, ինչը թույլ կտա նոր բան զբաղեցնել իր տեղը։ MMM-2011-ը կարողացավ բաց գործել, քանի որ Պոնզիի սխեմաները և ֆինանսական բուրգերը անօրինական չէին ռուսական օրենսդրության համաձայն[14]։ 2012 թվականի մայիսին նա սառեցրել է գործողությունը և հայտարարել, որ այլևս վճարումներ չեն լինի։

2011 թվականին նա գործարկել է նմանատիպ սխեմա Հնդկաստանում, որը կոչվել է MMM India, կրկին հստակ նշվել է, որ բուրգ է[15]։ Նա նաև գործարկել է MMM Չինաստանում[16]։ Հաղորդվել է, որ նա փորձում էր ընդլայնել իր գործունեությունը դեպի Արևմտյան Եվրոպա, Կանադա և Լատինական Ամերիկա[14]։ 2015 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ այն արագորեն տարածվել է Հարավային Աֆրիկայում ՝ պահանջվող օրական 1% կամ ամսական 30% տոկոսադրույքի սխեմայով[17] և Հարավային Աֆրիկայի և Ռուսաստանի Կոմունիստական կուսակցությունների նախազգուշացումներով՝ մարդկանց չմասնակցել դրան[18]։ 2016-ի սկզբին նա նույն մոդելը շարունակել էԶիմբաբվեում (հաշիվները սառեցվել են 2016-ի սեպտեմբերին), իսկ ավելի ուշ՝ Նիգերիայում (հաշիվները սառեցվել են 2016-ի դեկտեմբերին)[19][20]։ Նիգերիայի MMM-ը վերսկսել է գործունեությունը 2017 թվականի հունվարի 13-ին[21]։

Բաժնետոմսերի արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 թվականին Մավրոդին ստեղծել է Stock Generation[22][23], իբր դասական բուրգային սխեմա, որը ներկայացվել է որպես «վիրտուալ ֆոնդային շուկայի խաղ»[1]։ Կայքը գործել է 1998 թվականից մինչև 2000 թվականի սկիզբը։ Այն հիմնված է եղել գոյություն չունեցող ընկերությունների բաժնետոմսերի շուրջ առևտրից՝ «ֆոնդային բորսայի խաղի» ձևով ընկերության կայքում՝ stockgeneration.com: Չնայած գլխավոր էջի թավատառ նախազգուշացմանը, որ կայքը իրական ֆոնդային բորսա չէ, 20,000-ից 275,000 մարդ, ըստ տարբեր գնահատականների, ընկել է խոստացված 200% եկամտաբերության վրա և կորցրել է իր գումարը։ ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովի (SEC) տվյալներով՝ զոհերի կորուստները կազմել են առնվազն 5,5 միլիոն ԱՄՆ դոլար[24]։ Մասաչուսեթսի շրջանային դատարանն ի սկզբանե գտել է, որ ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը չի կարող վկայակոչել Stock Generation-ի հիմնադիրներին և սեփականատերերին արժեթղթերի խախտումների համար։ Այնուամենայնիվ, Միացյալ Նահանգների Վերաքննիչ դատարանը չեղյալ է հայտարարել այս որոշումը 2001 թվականին՝ եզրակացնելով, որ SEC-ը բավարար փաստեր է ներկայացրել՝ դատական հայց ներկայացնելու համար[25]։ 2003 թվականին SEC-ը մշտական արգելքներ է ստացել SG Ltd.-ի և օգնության ամբաստանյալների SG Perfect-ի և SG Trading-ի դեմ, որոնք շահում էին SG Ltd.-ի կողմից խարդախությամբ ձեռք բերված միջոցների հատկացումից[26][27]։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մավրոդին մահացել է սիրտ-անոթային հիվանդությունից 62 տարեկան հասակում Մոսկվայի հիվանդանոցներից մեկում[8][28][29]։ Հուղարկավորությունը ֆինանսավորել են МММ-2011-ի ներդրողները[30]։

Գիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին Մավրոդին հրատարակել է «Գայթակղություն» գիրքը։ 2008 թվականի մայիսին դատական կարգադրիչները ձերբակալեցին Մավրոդիի իրավունքները այս գրքի նկատմամբ։ Հրատարակվել է գրքի յոթ հազար օրինակ[3][31]։

Ֆիլմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի ապրիլի 7-ին Ռուսաստանում թողարկվել է The PyraMMMid գեղարվեստական ֆիլմը, որը հիմնված է Մավրոդիի համանուն պատմության վրա։ Սերգեյ Մավրոդիի դերը (ֆիլմում նրան անվանում են Սերգեյ Մամոնտով) խաղում է Ալեքսեյ Սերեբրյակովը ։

Թատրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա պիեսը ներկայացվել է թատրոններում։ Ներկայացման ռեժիսորը Մարիա Կուզնեցովան է[32][33]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 "Sergei Mavrodi Convicted of Fraud in MMM Trial", by Kevin O’Flynn, The St. Petersburg Times.
  2. ↑ «"Mavrodi's Internet-Pyramide Commapsed"». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 25-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «ITAR-TASS».(չաշխատող հղում)
  4. ↑ Higgins, Andrew (1994 թ․ հոկտեմբերի 28). «Out of Russia:Mythical money helps to buy voters».
  5. ↑ «MMM is a Revolution For Each And Everyone Of You.To Fight Against Financial Slavery». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  6. ↑ I’m no crook,’ declares MMM scamster, while claiming credit for the Bitcoin price spike, by Izabella Kaminska 9 November 2015.
  7. ↑ «Бизнес-секреты: Сергей Мавроди». YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մայիսի 9. Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 "Мы можем многое". Что обещал россиянам Сергей Мавроди (ռուսերեն). RIA Novosti. 2018 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  9. ↑ "A Scheme With No Off Button" by Catherine Rampell, NY Times
  10. ↑ Bigg, Claire (2012 թ․ մարտի 15). «Jailed For Not Paying A Fine, Ponzi Scheme Founder Plots 'Financial Apocalypse'». RFE/RL.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 «MMM's Mavrodi Voted Into Duma». The Moscow Times. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 30-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Moscow court sentences pyramid scheme head Mavrodi to 4.5 yrs». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 10-ին.
  13. ↑ Shuster, Simon (2011 թ․ հունվարի 15). «Why is Russia's Bernie Madoff Back in Business?». Time Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 Bigg, Claire (2012 թ․ մարտի 20). «Mavrodi's Ponzi comeback seeks financial apocalypse». Asia Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ unfit URL (link)
  15. ↑ Lobazina, Alina (2012 թ․ սեպտեմբերի 1). «MMM scheme heads to India». Russia & India Report. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  16. ↑ «MMM CHINA - Official Website». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 8-ին.
  17. ↑ «"MMM South Africa Scheme"». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 26-ին.
  18. ↑ de Wet, Phillip (2015 թ․ սեպտեմբերի 11). «Rich pickings for Russian con artist». Mail and Guardian. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  19. ↑ Khazov-Kassia, Sergey (2016 թ․ հոկտեմբերի 22). «African pyramids of Mavrodi». RFE/RL Russian (ռուսերեն). Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  20. ↑ «Breaking news: MMM Nigeria finally crashes - Somtoo Okoye blog». www.somtoo.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  21. ↑ «MMM Nigeria reopens | Encomium Magazine». 2017 թ․ հունվարի 24.
  22. ↑ MMM Corporation Արխիվացված 14 Օգոստոս 2010 Wayback Machine by Peter Symes
  23. ↑ "Money For Nothing", by Dan Brekke,Wired Magazine, Issue 8.09, Sep 2000
  24. ↑ «SG Limited: Lit. Rel. No. 17129 / September 14, 2001». www.sec.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 25-ին.
  25. ↑ Appeal of SEC vs. Stock Generation Արխիվացված 2016-11-27 Wayback Machine, United States Court of Appeals for the First Circuit
  26. ↑ «SG Ltd. (Stock Generation Ltd.) et al». www.sec.gov.
  27. ↑ Securities and Exchange Commission v. SG Limited et al., (United States District Court for the District of Massachusetts, No. 00-11141-GAO), U.S. Securities and Exchange Commission Litigation Release No.. 18181 / 9 June 2003
  28. ↑ «Sergei Mavrodi, 90s Ponzi scheme mastermind, dies in Moscow hospital». TASS. 2018 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  29. ↑ «Russian Ponzi Scheme Operator Mavrodi Dies at Age 62». The New York Times. Associated Press. 2018 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  30. ↑ Сергея Мавроди похоронят на деньги вкладчиков "МММ-2011" (ռուսերեն). RIA Novosti. 2018 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 30-ին.
  31. ↑ Сергей Мавроди. Искушение. Москва, Р7осмэн, 2008.
  32. ↑ «Спектакль "Сын Люцифера -- День 69, Голос"». 2018 թ․ նոյեմբերի 26.
  33. ↑ «ГОЛОС». theatreyalta.com.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերգեյ_Մավրոդի&oldid=9959386» էջից