Վիլանովի պալատ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիլանովի պալատ
Տեսակpalace complex?
Երկիր Լեհաստան
ՏեղագրությունՎիլյանուվ
Հասցեul. Stanisława Kostki Potockiego 1002-958
Ճարտարապետական ոճբարոկկո ճարտարապետություն
Կազմված էQ117811573?
Մասն էՎիլանովի պալատի թանգարան և Q117314497?
ՍեփականատերՅան Սոբեսկի
Հիմնադրված է1677
ՀիմնադիրՅան Սոբեսկի
ՃարտարապետAugustyn Wincenty Locci?
ՊատվիրողՅան Սոբեսկի
Ժառանգության կարգավիճակHistorical monument of Poland?, անշարժ հուշարձան և Gminna ewidencja zabytków?
Քարտեզ
Քարտեզ
Պաշտոնական կայք

Վիլանովի պալատ ( լեհ.՝ Pałac w Wilanowie), նախկին թագավորական պալատ, որը գտնվում է Լեհաստանի Վարշավայի Վիլանով շրջանում։ Այն կառուցվել է 1677-1696 թվականներին Լեհաստանի թագավոր Յան III Սոբեսկու համար՝ ճարտարապետ Ավգուստին Վինսենթի Լոչչիի նախագծով։ Վիլանովի պալատը վերապրել է Լեհաստանի բաժանումները, Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմները և, հետևաբար, ծառայում է որպես երկրի բարոկկո ճարտարապետության ամենանշանավոր օրինակներից մեկը։

Վիլանովի պալատը Լեհաստանի կարևորագույն հուշարձաններից է։ Պալատի թանգարանը, որը հիմնադրվել է 1805 թվականին, երկրի թագավորական և գեղարվեստական ժառանգության շտեմարան է և տարեկան ընդունում է մոտ 3 միլիոն այցելու (2019), ինչը այն դարձնում է աշխարհի ամենաշատ այցելվող պալատներից և հուշարձաններից մեկը[1]։ Վիլանովի պալատում ու պուրակում կազմակերպվում են մշակութային միջոցառումներ և համերգներ, ներառյալ ամառային թագավորական համերգները Վարդերի այգում և Դասական երաժշտության միջազգային ամառային ակադեմիան։

Պալատը, Վարշավայի Հին քաղաքի այլ տարրերի հետ միասին, Լեհաստանի պաշտոնական ազգային պատմական հուշարձաններից մեկն է ( Pomnik historii ), որը սահմանվել է 1994 թվականի սեպտեմբերի 16-ին։ Դրա ցուցակը պահպանվում է Լեհաստանի Ազգային ժառանգության խորհրդի կողմից։ 2006 թվականից պալատը հանդիսանում է Եվրոպական թագավորական նստավայրերի միջազգային ասոցիացիայի անդամ[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիլանովի պալատը կառուցվել է 17-րդ դարի վերջին քառորդում թագավոր Յան III Սոբեսկիի համար, իսկ ավելի ուշ ընդլայնվել է այլ սեփականատերերի կողմից[3]։ Այն ներկայացնում է թագավորական արվարձանային նստավայրի բարոկկո ճարտարապետության բնորոշ տեսակ, որը կառուցված է պալատական շքաբակի և պարտեզի միջև (entre cour et jardin-ում)։ Նրա ճարտարապետությունը ինքնատիպ է` ընդհանուր առմամբ եվրոպական արվեստի և լեհական շինարարական ավանդույթների միաձուլմամբ[3]։ Պալատի ճակատային մասերում և պալատի ինտերիերում հնագույն խորհրդանիշներ կան, որոնք փառաբանում են Սոբեսկիների ընտանիքը, հատկապես թագավորի ռազմական հաղթանակները[4]։

1696 թվականին Յան III Սոբեսկու մահից հետո պալատը պատկանել է նրա որդիներին, իսկ ավելի ուշ` Կորչակ զինանշանի հայտնի մագնատներին` Սիենյավսկի, Չարտորիսկի, Լյուբոմիրսկի, Պոտոցկի և Բրանիցկի ընտանիքներին։

1720 թվականին գույքը գնել է լեհ պետական գործիչ Էլժբիետա Սիենյավսկան, ով ընդարձակել է պալատը[3]։ 1730 թվականից մինչև 1733 թվականներն այն եղել է Օգոստոս II Հզորի նստավայրը, որը նույնպես Լեհաստանի թագավոր էր (պալատը նրա հետ փոխանակվել է Սենատորսկ փողոցում գտնվող Կապույտ պալատի հետ), իսկ նրա մահից հետո գույքը բաժին է հասել Սիենյավսկիների դստերը` Մարիա Զոֆիա Չարտորիսկային (1699-1771)[5]։

«Ստանիսլավ Կոստկա Պոտոցկին ձիու վրա», նկարիչ` Ժակ-Լուի Դեյվիդ, 1781 թվական

Յուրաքանչյուր նոր սեփականատեր փոխել է պալատի ինտերիերը, ինչպես նաև այգիներն ու շրջակա տարածքը՝ համաձայն տվյալ ժամանակի նորաձևության և կարիքների։ 1778 թվականին կալվածքը ժառանգել է Չարտորիսկի ընտանիքի դուստր Իզաբելան` հետագայում` Լյուբոմիրսկան (1736-1816), որի անունը Կապույտ մարկիզուհի էր[5]։ Նա ինտերիերը մասամբ վերանորոգել է նեոդասական ոճով 1792-1793 թվականներին և Շիմոն Բոգումիլ Ցուգի ղեկավարությամբ կառուցել պահակատան, խոհանոցի և լոգարանի շենք[5]։

1805 թվականին սեփականատեր Ստանիսլավ Կոստկա Պոտոցկին պալատի մի մասում բացել է թանգարան՝ Լեհաստանի առաջին հանրային թանգարաններից մեկը[3]։ Հավաքածուներից ամենանշանավոր օրինակ է Պոտոցկիի ձիու վրա դիմանկարը, որի հեղինակն է ֆրանսիացի հայտնի նեոդասական նկարիչ Ժակ-Լուի Դեյվիդը, 1781 թվականին[6]։

Բացի եվրոպական և արևելյան արվեստից, պալատի կենտրոնական մասում ներկայացված է թագավոր Յան III Սոբեսկիի հիշատակը և ազգային փառավոր անցյալը։ Պալատը վնասվել է գերմանական ուժերի կողմից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ[7], սակայն այն չի քանդվել 1944 թվականի Վարշավայի ապստամբությունից հետո։ Պատերազմից հետո պալատը վերանորոգվել է, իսկ Գերմանիայի կողմից գողացված հավաքածուի մեծ մասը հայրենադարձվել։ 1962 թվականին այն վերաբացվել է հանրության համար[8]։

Դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արևային ժամացույցը Քրոնոս աստծո հետ

Կառույցը նախագծել է Ավգուստին Վինսենթի Լոչչին[9]։ Պալատի ճարտարապետությունը տարբեր շինարարական ավանդույթների եզակի օրինակ է. հիշեցնում է լեհական արիստոկրատական առանձնատուն՝ կողային սայր-աշտարակներով, իտալական արվարձանային վիլլա և ֆրանսիական պալատ` շքահանդեսային բակ և պարտեզ ելքերով (entre cour et jardin)[10]:

Շինարարության առաջին փուլի ընթացքում՝ 1677-1680 թվականներին, շենքը տիպիկ լեհական կալվածք է եղել՝ չորս աշտարակներով, որոնք կցված էին մեկ հարկանի քառակուսաձև շենքին։ 1681 թվականից մինչև 1688 թվականը շենքը բարելավվել է և ավելացվել են պատկերասրահի երկու թևեր, որոնք ավարտվել են աշտարակներով։ Այս նոր տեսքը հավանաբար ոգեշնչված է Մոնտանյանայում Պալլադիոյի կառուցած Ֆրանչեսկո Պիզանիի Վիլլայից[11]։ Թագավորի մահից կարճ ժամանակ անց ավարտվել է վերակառուցման երրորդ փուլը։ 1688 թվականից մինչև 1696 թվականը կառուցվել է հիմնական շենքի վերևում գտնվող տաղավարը, և աշտարակները ծածկվել են բարոկկո ոճին հատուկ սայրով, բոլորը հիշեցնում են Հռոմի ազնվականներ Դորիա-Պամֆիլի վիլլան (հատկապես դրա սկզբնական ձևավորումը, որի հեղինակն է Ջովանի Ֆրանչեսկո Գրիմալդին)[11]։

Արքան և նրա գրադարանավար Ադամ Ադամանդի Կոչանսկին ակտիվորեն մասնակցել են պալատի նախագծմանը և կառուցմանը[12]։ Վերջինս պատասխանատու էր գաղափարական և գեղարվեստական ծրագրի համար, որտեղ մոտիվներն ու դեկորատիվ տարրերը էական դեր ունեին միապետի, նրա կնոջ և Հանրապետության փառաբանման գործում. թագավորի և թագուհու կիսանդրիները հնագույն կերպարների, աստվածների և աստվածուհիների, հռոմեական կայսրերի և հռոմեական կայրուհիների կերպարների հետ (ինչպիսիք են Դիոսկուրիոսները, Զևս-Ամոնը, Սիբիլաները, Ռոմուլոսը, Ռեա Սիլվիան, Ալեքսանդր Մակեդոնացին, Կլեոպատրան, Դիդոն և Վեսպասիանոսը և այլն), Լեհաստանի զինանշանի Արծիվը և Պոգոնիան , որոնք կերպավորում էին Ռեչ Պոսպոլիտա ռեգիոնները (Մազովիա, Վելիկոպոլսկ, Սամոգիտիա, Կարմիր Ռուտենիա, Թագավորական Պրուսիա)[Ն 1]: Դրանք ստեղծել են քանդակագործներ Անդրեաս Շլյութերը (բազմաթիվ ռելիեֆներ և ճակատի այլ երկրորդական կողմեր)[14], Ստեֆան Շվանները և ստուկկո ձևավորող Անտոնի Վիլանովցին։ Որոշ քանդակներ պատրաստվել են Ստորին երկրներում` Լուի Վիլեմսենսի և Արտուս Քվելինուս Ավագի արհեստանոցում, առաքվել Գդանսկ և այնուհետև տեղափոխվել Վարշավա[15]։

Շինուազրի ոճով տաղավար

Հարավային պատը զարդարող արևային ժամացույցը Քրոնոսի հետ միասին, հակադիր` հյուսիսային պատի վրա Ուրանոսի հորինվածքը միասին ընդգծել են գիտության և կարգուկանոնի նկատմամբ թագավորի հովանավորությունը Սերենիսիմայում իր կառավարման ընթացքում[16]։ Դրանք իրականացրել է Անտոնի Վիլանովցին՝ Յոհաննես Հևելիուսի ( աստղագիտական), Ադամ Ադամանդի Կոչանսկու ( մաթեմատիկական) և Ավգուստին Լոչչիի ( գեղարվեստական) նախագծերով[17][18]։

Թագավորի նախաձեռնությամբ բակը շրջապատող կողային թևերը կառուցվել են նրա մահից շատ անց Էլժբիետա Սիենյավսկայի կողմից։ Դրանք կառուցվել են պալատի ընդարձակման չորրորդ փուլում 1720 - 1729 թվականներին[19]։ Հզոր Սիենյավսկան շատ մտահոգված էր Rex victoriossimus- ի (Հաղթական թագավորի) պատմական նշանակալից նստավայրի պահպանմամբ, ինչպես այն կոչվում էր[11]։ Չնայած դրան, նա պալատը վերածել է ֆրանսիական ոճի կախարդական պալատի ՝ Ջովաննի Սպացիոյի դիզայնով, երկու նոր թևերով, որոնք ներդաշնակ են 17-րդ դարի corps de logis-ի հետ։ Նա այս ձեռնարկման համար աշխատանքի է ընդունել ամենահայտնի ճարտարապետների և նկարիչների, ինչպիսիք են նախկինում հիշատակված Սպազիոն, Յոհան Զիգմունդ Դեյբելը, Յոզեֆ Ֆոնտանան, Յան Եժի Պլերշը և Ջովաննի Ռոսին։ Յան III-ի գործերը պատկերող ռելիեֆներով զարդարված օրիգինալ թագավորական պալատի նոր թևերը զարդարվել են Սիենյավսկայի ամուսնու և սկեսրայրի՝ Ադամ Միկոլայի և Միկոլայ Հիերոնիմ Սիենավսկիների մարտադաշտում ունեցած նվաճումների պատկերներով (հայտնի Սոբյեսկիի ընկերները)[20]։

  • Նկարիչ` Բերնարդո Բելոտտո (1777)
    Նկարիչ` Բերնարդո Բելոտտո (1777)
  • Նկարիչ` Ջովաննի Կանալետտո (1770)
    Նկարիչ` Ջովաննի Կանալետտո (1770)
  • Տեսքը վերևից (2019)
    Տեսքը վերևից (2019)
  • Հյուսիսային թևը զարդաքանդակներով (1720-ական)
    Հյուսիսային թևը զարդաքանդակներով (1720-ական)

Ներքին դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Աշնան այլաբանություն» նկարազարդ առաստաղ (պլաֆոնդ), նկարիչ` Եժի Սիեմիգինովսկի-Էլեյտեր

Պալատի ինտերիերի ձևավորմանը մասնակցել են լեհ և օտարազգի ամենահայտնի նկարիչներ։ Այն վստահվել է նկարիչներ Մարտինո Ալտոմոնտեին (1657-1745), Յան Ռայզներին Լվովից, Միքելանջելո Պալոնիին (1637-1712), քանդակագործ Ստեֆան Շվաներին և սվաղագործներ Շիմոն Յոզեֆ Բելոտտիին, Անտոնին Վիլանովեցին և Աբրահամ Պարիսին[21]։ Նրանց վերահսկում էր պալատական պաշտոնական նկարիչ Կլոդ Կալոն (1620-1687), իսկ ավելի ուշ՝ Եժի Սիմիգինովսկի-Էլեյթերը։ Վերջինս՝ այն ժամանակվա մեծագույն լեհ նկարիչներից մեկը, զգալի ազդեցություն է ունեցել պալատի հետագա ներքին ասպեկտների վրա (շքասենյակների առաստաղի պատկերներ, որմնանկարներ)[21]։ Ներքին հարդարանքը ղեկավարել է նաև Չինաստանի մեծ երկրպագու Ադամ Կոչանսկին, ով «կենտրոնական ազգի» հետ Ռեչ Պոսպոլիտայի ավելի սերտ տնտեսական հարաբերություններին աջակցում էր։ Իր ազդեցության շնորհիվ Վիլանովը և այլ բնակավայրերը առատ են եղել շքեղ չինական ապրանքներով և չինական միջնադարյան ոճական հնարքների` շինուազրիների առկայությամբ[22][23]։

«Թութակ տանող աֆրիկացի ծառան»
Ջուզեպպե Ռոսսիի որմնանկարի մաս

17-րդ դարի պալատական գույքագրումը ներառել է ժամանակակից և հնագույն մեծագույն վարպետների աշխատանքներ, ինչպիսիք են Ռեմբրանդ[Ն 2], Պիտեր վան Լաեր, որի մականունը Բամբոչիո էր ( «Ճամփորդներ» ), Էնթոնի վան Դեյք ( «Քրիստոսը Գեթսեմանի այգում» ), Ֆերդինանդ վան Կեսսել (մարտական տեսարաններ, այլաբանական նկարներ և նատյուրմորտներ), Ռաֆայել, Կարաչի եղբայրներ, Գվիդո Ռենի և Բեռնարդո Ստրոցցի[24]։ Սենյակները լցված էին թանկարժեք կահավորանքով, ինչպես արծաթյա շիրմա, արծաթե բուրգ՝ 11 զամբյուղներով, եռահարկ արծաթյա շատրվան կամ մետաքսե ամպհովանի (բալդաչին), որը նվիրել էր Պարսկաստանի շահը[24]։ Հետագայում, դրանք ցրվել են հաջորդող սեփականատերերի կողմից, յուրացրել են Ֆրիդրիխ Օգոստոսը Սաքսոնացին և տեղափոխվել են Դրեզդեն[25] կամ թալանվել գերմանացիների կողմից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ[Ն 3]:

Իտալական պահարան բուով

18-րդ դարում պալատի ինտերիերը զարդարելու համար նշանակված նկարիչների թվում էին իտալացի որմնանկարիչ Ջուզեպպե Ռոսին, ով զարդարում էր սենյակները տեսապատրանքային (trompe-l'œil ) նկարներով և սվաղազարդիչներ Ֆրանչեսկո Ֆումոն և Պիետրո Իննոսենտե Կոմպարետին։ Հետևելով թագուհի Մարի Կազիմիրի օրինակին, ով պատվիրել էր իրեն որպես աստվածուհի նկարել պալատի պատկերազարդ առաստաղների (պլաֆոն) վրա, Էլժբիետա Սիենավսկան զարդարել է Ստորին գավիթը Ֆլորայի որմնանկարով։ Նրա նախաձեռնությամբ թագավորական պալատների պատերը պատվել են ջենովական թավշով[27]։

Երկրորդ հարկի, այսինքն՝ Մեծ ճաշասենյակի պատերը պատվել են որմնանկարներով, որոնցում պատկերված էին Ապոլոնը, Միներվան և Հերկուլեսը որպես Վիրտուսի Հերոիկայի (Հերոսական քաջություն) այլաբանություն, Վենուստաս (Գեղեցկություն) խորհրդանշող Հեբեն՝ զենքուզրահով։ Սիենյաուսկայի դուստրը՝ Մարիա Զոֆիա Չարտորիսկան, պալատը կահավորել է սպիտակ-բալի մարմարից պատրաստված նոր բուխարիներով և հայելիներով` պսակված ռոկոկո հարուստ շրջանակներով[28]։

Օգոստոս II թագավորի հետ կնքած պայմանագրով Մարիա Զոֆիան պարտավորեցրել է նրան պահպանել պալատն անփոփոխ։ Հետևաբար, նրա գործողությունները սահմանափակվել ենհարավային թևում նոր ճաշասենյակի ավարտմամբ, որը ստացել է Սպիտակ սենյակ անունը, և որոշ անավարտ ինտերիերի ձևավորումով[29]։ Պլաֆոնները և այլ նկարները կատարել են Ջուլիեն Պոյսոնը, Յոհան Սամուել Մոքը և Լորենցո Ռոսին, իսկ դեկորատիվ լաքապատված պաննոն Չինական սենյակում պատրաստել է Մարտին Շնելը[30]։

  • The interior of the palace featuring a gallery of paintings
    Պատկերասրահ
  • The palace interior
    Հանգստի սենյակ
  • King's apartments
    Թագավորի սենյակը
  • The King's Antechamber
    Թագավորի նախասենյակ
  • «Թագուհու ննջասենյակը», Ալեքսանդր Գրիգլևսկի (1874)
    «Թագուհու ննջասենյակը», Ալեքսանդր Գրիգլևսկի (1874)

Պալատական զբոսայգի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պալատական զբոսայգի

Պալատական զբոսայգին, գրեթե ի սկզբանե, պալատի անբաժանելի մասն է եղել։ Սկզբում այն բարոկկո ոճի իտալական պարտեզ էր՝ կիսաշրջանաձև ձևով, որը շրջապատում էր պալատի արևելյան մասը։ Իր կառուցվածքով այս երկրաչափական զբոսայգին բավական համահունչ է եղել նախկին նախշերին և պալատական կառույցների դասավորությանը։ Այն բաղկացած էր վերին այգուց, որը գտնվում էր տեռասի վրա, որի յուրաքանչյուր անկյունում լապտերների տեսքով երկու տաղավարներ կային, և ստորին այգուց։

Պալատի վերակառուցման երրորդ փուլում երկրաչափական պարտեզային պարտերները փոխարինվել են զարդանախշ ֆրանսիական ոճով (à la française) պարտերով` ոգեշնչված Անդրե Լե Նոտրի ոճով[31]։ Այդ ժամանակ զբոսայգին զարդարված էր Գդանսկից Գասպար Ռիխտերի ոսկեզօծ կապարե քանդակներով և Խենցինի քաղաքի բալագույն մարմարյա (cherry marble) փորագրված ծաղկանոթներով[32]։ 18-րդ դարի սկզբին պուրակն ընդլայնվել է, ուշ բարոկկո պարտերի զարդանախշը փոխարինվել է ռեժենական[33] մոտիվներով` լրացված Սիենյավսկայի Շռենյավա զինանշանով` այգու հյուսիսային մասում, իսկ հարավում՝ դրա մոնոգրամով[11]։

1784 թվականին Իզաբելա Լյուբոմիրսկան Վիլանովի ֆոլվարքի[Ն 4] հարևան տարածքները վերածել է անգլո-չինական պարտեզ` Շիմոն Բոգումիլ Ցուգի նախագծով։ Հարուստ բուսականությամբ, ոլորուն արահետներով և կասկադներով այս նոր պուրակը ոգեշնչվել է Ուիլյամ Չեմբերսի, Թոմաս Ուաթլիի և Ավգուստ Մոսզինսկու մտահղացումներով[34]։

  • The Palace in Wilanów, an engraving by Michał Kluczewski, 1874
    Պալատը Վիլանովում, Միխալ Կլյուչևսկու փորագրություն (1874)
  • View of the palace from the gardens
    Պալատի տեսարանը այգիներից
  • Garden sculptures
    Զբոսայգու քանդակներ
  • Fountain in the palace garden
    Շատրվան պալատական զբոսայգում
  • Պոտոցկի ընտանիքի դամբարան
    Պոտոցկի ընտանիքի դամբարան

Համայնապատկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պալատի գլխավոր մասնաշենքի և շքահրապարակի համայնապատկեր

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The White Room by Willibald Richter, 1850
    Սպիտակ սենյակը, նկարիչ` Վիլիբալդ Ռիխտեր (1850)
  • The south wing of the palace
    Պալատի հարավային թևը
  • Statue of King John III Sobieski
    Յան III Սոբեսկիի ձիարձանը
  • St. Anne's Church near the palace
    Պալատի մոտ գտնվող Սուրբ Աննա եկեղեցին
  • Սպիտակ սենյակ (2019)
    Սպիտակ սենյակ (2019)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Նախատեսված է եղել Պոլեսիեի, Պոդոլիայի, Վոլինիայի և Սմոլենսկի, Չեռնիհիվի ընդգրկումը, որոնք պետք է հարավային պատկերասրահի ճակատը զարդարեին, որն այդպես էլ չի իրականացել[13]։
  2. ↑ Այսպես կոչված Հոլանդական սենյակում Ռեմբրանդի նկարները։ «Պորտուգալացի ռաբբի», «Բերետով հրեա աղջիկ», «Մոգերի պաշտամունքը», «Աբրահամը և Հագարը», «Ծերունու դիմանկարը»
  3. ↑ Օրինակ՝ Յան III Սոբեսկիի պահարանը, որը պատրաստված էր կրիայի պատյանից և որը նրան նվիրել էր Հռոմի պապ Ինոկենտիոս XI-ը Վիեննայի հաղթական ճակատամարտից հետո։ Այն թալանվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ալֆրեդ Շելենբերգի կողմից Վարշավայի Վիլանովի պալատից։ Այն այդպես էլ չի վերադարձվել[26]։
  4. ↑ լեհ.՝ Folwark; գերմ.՝ Vorwerk; ուկրաիներեն՝ Фільварок; Filwarok; բելառուս․՝ Фальварак; Falwarak; լիտ.՝ Palivarkas

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «EGMUS 2016». Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  2. ↑ «European Royal Residences Members». European Royal Residences Association (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 6-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Palace». wilanow-palac.art.pl. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.
  4. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 31
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Fijałkowski 1983, էջ. 115,119
  6. ↑ «Equestrian portrait of Stanislaw Kostka Potocki». wilanow-palac.art.pl. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  7. ↑ Monika Kuhnke (1997). «Apollo i dwie Muzy - szczęśliwy powrót z Pawłowska». www.nimoz.pl (լեհերեն). valuable, priceless, lost. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.
  8. ↑ «Walka o zabytki Wilanowa». wilanow-palac.art.pl (լեհերեն). Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.(չաշխատող հղում)
  9. ↑ Augustyn Wincenty Locci, the author of Wilanów Palace at the Wilanów Palace Museum retrieved 9 November 2011
  10. ↑ Fijałkowski 1983, էջեր. 17–20
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Fijałkowski 1983
  12. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 21
  13. ↑ Fijałkowski 1983, էջեր. 45–47, 53
  14. ↑ Wiesław Gierlowski. «The Amber Study of King Frederick I». amber.com.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
  15. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 30,38
  16. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 54
  17. ↑ «Astronomia w Wilanowie». wilanow-palac.art.pl (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.
  18. ↑ Z. Mrugalski. «Historia zegarmistrzostwa - osoby polskiego zegarmistrzostwa». zegarkiclub.pl (լեհերեն). Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 21-ին.
  19. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 12,111
  20. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 112
  21. ↑ 21,0 21,1 Fijałkowski 1983, էջեր. 21–23
  22. ↑ Fijałkowski 1983, էջեր. 23–24
  23. ↑ «Fashion for chinoiserie at Wilanów Palace». wilanow-palac.art.pl. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 Fijałkowski 1983, էջեր. 96–97
  25. ↑ Kieniewicz 1984, էջ. 149,212
  26. ↑ Monika Kuhnke (2000). «Cenny dar dla zwycięzcy spod Wiednia» (PDF).
  27. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 114
  28. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 115
  29. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 116
  30. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 117
  31. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 102
  32. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 104
  33. ↑ Larousse, Éditions. «la Régence - LAROUSSE». www.larousse.fr (ֆրանսերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 5-ին.
  34. ↑ Fijałkowski 1983, էջ. 120

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Fijałkowski, Wojciech (1983), Wilanów. Rezydencja Króla Zwycięzcy (Wilanów. The residence of the Victorious King) (լեհերեն), Warsaw: Krajowa Agencja Wydawnicza.
  2. Kieniewicz, Stefan (1984), Warszawa w latach 1526-1795 (Warsaw in 1526-1795) (լեհերեն), Warsaw: Krajowa Agencja Wydawnicza, ISBN 83-01-03323-1:

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլանովի պալատ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիլանովի_պալատ&oldid=9961960» էջից