4 օր մայիսին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
4 օր մայիսին
անգլ.՝ 4 Days in May
Երկիր Գերմանիա
 Ռուսաստան
 Ուկրաինա
Ժանրռազմական ֆիլմ[1][2][3][…] և դրամա[4]
ԹեմաԵրկրորդ համաշխարհային պատերազմ
Թվականօգոստոսի 9, 2011 և սեպտեմբերի 29, 2011[5]
Լեզուանգլերեն, գերմաներեն և ռուսերեն
ՌեժիսորԱխիմ Ֆոն Բորիս[4][6]
ՊրոդյուսերԱլեքսեյ Գուսկով և Շտեֆան Արնդտ
Սցենարի հեղինակԱխիմ Ֆոն Բորիս
ԴերակատարներՄերաբ Նինիձե[7], Եվգենի Սիտոչին[7], Պետրա Քելինգ[7], Մարտին Բրամբախ[7], Ֆայտ Շտյուբներ[7], Ալեքսեյ Գուսկով, Գրիգորի Դոբրիգին[7], Անդրեյ Մերզլիկին[7], Ալեքսանդր Հելդ[7], Գերտրուդ Ռոլ[7], Սամուել Կոխ[7], Յուլիուս Նիչկոֆ[7] և Իվան Շվեդոֆ[7]
ՕպերատորԲեռնդ Ֆիշեր
ՄոնտաժԱնտե Ցինգա
Տևողություն97 րոպե
Բյուջե5,6 մլն USD[8]
IMDbID 1699202
Պաշտոնական կայքէջ

«4 օր մայիսին», Գերմանիայի, Ուկրաինայի և Ռուսաստանի համատեղ արտադրության ռազմական դրամատիկական գեղարվեստական ֆիլմ, որը նկարահանել է գերմանացի ռեժիսոր Ախիմ ֆոն Բորիսը 2011 թվականին։

Պաշտոնական կարգախոսն է՝ «Երբեմն սահմանն անցնում է ոչ թե «յուրայինների» և «օտարների», այլ բարու և չարի միջև»։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը մոտենում է ավարտին։ Նացիստական Գերմանիայի կապիտուլյացիային նախորդող վերջին օրերն են։

Կարմիր բանակի յոթ հոգուց բաղկացած հետախուզական խումբը «Գորինիչ» մականունով կապիտանի գլխավորությամբ մնացել է հետախուզելու և դիտարկելու նահանջող հակառակորդի տեղաշարժերը։ Խումբը տեղակայվել է որբ աղջիկների գիշերօթիկ հաստատությունում։

Պանսիոնատում մնացած 12-ամյա որբ դեռահաս, Հիտլերյուգենդի անդամ Պետերը, որը դաստիարակվել է նացիոնալ-սոցիալիզմի ավանդույթներով[9], փորձում է ինքնաձիգից կրակել խորհրդային հետախույզների վրա, բայց վերջիններս զինաթափում են նրան և համբերատարությամբ փորձում վերադաստիարակել։

Պանսիոնատից ոչ հեռու հայտնվում է Վերմախտի ջոկատը, որը սպասում է տրանսպորտի՝ Դանիա տարհանվելու համար։ Երկու կողմերն էլ, հասկանալով, որ պատերազմը գրեթե ավարտված է, չեն ցանկանում մարտի մեջ մտնել և ընտրում են սպասողական դիրքորոշում։

1945 թվականի մայիսի 8-ին ապաստարան է գալիս մայորը՝ այն ստորաբաժանման անմիջական հրամանատարը, որի կազմի մեջ մտնում է հետախուզական խումբը։ Նա հարբած է Գերմանիայի կապիտուլյացիայի կապակցությամբ կազմակերպված խնջույքից հետո։ Մայորը փորձում է բռնաբարել գերմանացի աղջիկներից մեկին։ Կապիտանը զինաթափում է նրան և կասեցնում այդ փորձը։ Ցանկանալով վերացնել իր անպարկեշտ պահվածքի վկաներին՝ մայորը հայտարարում է, որ շենքում տեղավորվել են քողարկված վլասովականներ, և իր ստորաբաժանման ուժերով սկսում է գրոհել ապաստարանի վրա։

Երեխաներին պաշտպանելու համար գերմանական զորամասը օգնության է հասնում խորհրդային հետախուզներին։ Նրանք միասին կռվում են խորհրդային զինվորների դեմ, իսկ հետո ապաստարանի որբերի հետ միասին ձկնորսական բարկասով մեկնում են Դանիա։

Հավաստիության հարց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դմիտրի Ֆոստը, որի հրապարակումը դարձել է ֆիլմի սցենարի հիմքը, սկզբում պնդել է, թե այն իրադարձությունների մասին, որոնք իբր տեղի են ունեցել 1945 թվականի մայիսի 8-9-ին Ռյուգեն կղզում (108-րդ հրաձգային կորպուսի առանձին հետախուզական վաշտի զինծառայողները, որոնք տեղակայված են եղել կանանց պանսիոնատում, խոչընդոտել են 137-րդ տանկային գումարտակի հրամանատարի կողմից պանսիոնատի սաների նկատմամբ ոտնձգություններին, որից հետո, կատարելով հրամանատարի հրամանը, 32 հետախույզ հարձակվել են 90-րդ հրաձգային դիվիզիայի 137-րդ տանկային գումարտակի զինծառայողների վրա՝ տասը Տ-34 տանկերի աջակցությամբ, սկսվել է մարտ, որի ընթացքում գերմանացի զինվորները օգնության են հասել խորհրդային հետախույզներին, ոչնչացվել է խորհրդային տանկային գումարտակը, իսկ 9 ողջ մնացած խորհրդային հետախույզներ գերմանացիների հետ նավով տարհանվել են) 1968 թվականի օգոստոսի 20-ի երեկոյան Գուրզուֆում իրեն պատմել է Խորհրդային Միության մարշալ Կ. Ս. Մոսկալենկոն[10][11]։

2008 թվականին լույս է տեսել պատմական գիտությունների թեկնածու Բ. Վ. Սոկոլովի հոդվածը, որում նա նշել է. «Շատ մանրամասներ, որոնք շարադրված են «Ռուսական բիլինայում», ակնհայտորեն հորինված են և չեն համապատասխանում իրական փաստերին»[12]։ Նա ներկայացրել է փաստարկներ, որոնք կասկածի տակ են դնում Դմիտրի Ֆոստի պատմածում մեջբերվածի իսկությունը, ինչպես նաև ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ «տարբեր հրապարակումներում Ֆոստը փոխում է փաստաթղթի որոշ մանրամասներ»[12]։ Այլ պատմաբաններ նույնպես հաստատել են, որ Ֆոստի ստեղծագործության սյուժեն (ներառյալ հղումները արխիվային վավերապայմաններ չունեցող, սխալներով կազմված «քաղզեկույցը»[13]) հորինվածք է[9][12][14]։

Ռուս պատմաբան Ալեքսեյ Իսաևը, Դմիտրի Ֆոստի հետ զրույցի հիման վրա հրապարակել է հեղինակի անկեղծ պատասխան այս գեղարվեստական հորինվածքի հայտնվելու հանգամանքների վերաբերյալ.

Ինչպես պարզվեց մասնավոր զրույցում, նա Ռյուգենում «զենքի եղբայրության» մասին գրել է մեգաաշխարհաքաղաքական նկատառումներից ելնելով. պետք է հաշտվել գերմանացիների հետ, ստեղծել Բեռլին-Մոսկվա-Պեկին առանցք։

— Ալեքսեյ Իսաև, «Отчёт»[15]

Փաստերի ճնշման տակ Ֆոստը ստիպված է եղել ընդունել, որ «Ռուսական բիլինայի» սյուժեն հորինվածք է[16][17][18]։

Ալեքսեյ Գուսկովը 2011 թվականի օգոստոսին տված հարցազրույցում պատասխանելով այն հարցին, թե իրականում տեղի են ունեցել արդյոք ֆիլմի սյուժեի իրադարձությունները, նշել է, որ «ֆիլմում ներկայացված պատմությունը ճշմարիտ է»[19], սակայն 2012 թվականի փետրվարին նա խուսափել է ուղղակի պատասխանել այն հարցին, թե «միթե իրականում նման պատմություն եղել է»[20]։

Դմիտրի Ֆոստի ստեղծագործության տեքստում բերված է մի հատված «2-րդ հարվածային բանակի քաղաքական բաժնի քաղզեկույցի» տեքստից, առանց որևէ արխիվային վավերապայմանների[13], որի հեղինակը նշված չէ[11], և որում գրված է, որ «օրր 108 սկ»-ի (հետախուզական վաշտի համարը նշված չէ) զինծառայողների հետ մարտը վարել է «90 սդ 137 տանկային գումարտակը»[11]։ Սակայն, ըստ հաստիքացուցակի, Խորհրդային բանակի 90-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում 137-րդ տանկային գումարտակը կամ 137 համարով այլ զորամաս չի եղել[21]։ Ավելին, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին խորհրդային բանակի հրաձգային դիվիզիաների կազմում տանկային գումարտակներ ընդհանրապես չեն եղել[12][17][18]։

1945 թվականի սկզբին 90-րդ հրաձգային դիվիզիային հանձնվել են երեք տանկային գնդեր (95-րդ առանձին գվարդիական տանկային գունդ, 93-րդ առանձին գվարդիական տանկային գունդ և 46-րդ առանձին գվարդիական տանկային ճեղքման գունդ), սակայն 137-րդ տանկային գումարտակը դրանց մաս չի կազմել։ 137-րդ առանձին տանկային գումարտակը եղել է 29-րդ գվարդիական տանկային բրիգադի կազմում, 1944 թվականի մայիսի 23-ին այն վերանվանվել է 96-րդ գվարդիական ծանր տանկային գնդի 2-րդ տանկային գումարտակի։

Ռյուգեն կղզում 1945 թվականի մայիսին ընդհանրապես խորհրդային ոչ մի տանկ չի եղել[18]։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Պավել Վենզել – Պետեր, հիտլերյուգենդի 12-ամյա անդամ[9]
  • Ալեքսեյ ԳուսկովՊավել Կալմիկով («Գորինիչ»), Կարմիր բանակի կապիտան, առանձին հետախուզական խմբի հրամանատար
  • Իվան Շվեդով – Տրուբիցին, հետախույզ
  • Անդրեյ Մերզլիկին – Սեդիխ, հետախույզ
  • Սերգեյ Լեգոստաև – Իվանով, հետախույզ
  • Մերաբ Նինիձե – մայոր
  • Հերալդ Ալեքսանդր Հելդ – գնդապետ Վալդ
  • Մարտին Բրամբախ – լեյտենանտ Վենդտ
  • Անգելինա Հենչ – Աննա
  • Պետրա Քելինգ – ապաստանի հովանավոր

Ստեղծում, պրեմիերա և հետագա պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմը նկարահանելու որոշումը պրոդյուսեր Ալեքսեյ Գուսկովը (որը հանդես է եկել նաև որպես գլխավոր դերակատար) կայացրել է 2000-ականների սկզբին՝ լսելով Դմիտրի Ֆոստի «Ռուսական բիլինա» պատմվածքը[9], որը հեռարձակվել է ռադիոյով[20]։ Ֆիլմի վրա աշխատելու ընթացքում պատրաստվել են սցենարի հինգ տարբերակներ, սակայն որոշ տեսարաններ վերջնական տարբերակում չեն ներառվել, քանի որ մշակողները դրանք համարել են «չափազանց դաժան»[22]։

Ֆիլմը նկարահանվել է Ռուսաստանի Դաշնության մշակույթի նախարարության աջակցությամբ. ֆիլմի ստեղծման համար հատկացվել է մոտ 50 մլն ռուբլի[20]։ Այն մասին, որ ֆիլմը նկարահանվել է ՌԴ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ, նշված է լուսագրերում։

Համաշխարհային պրեմիերան տեղի է ունեցել Լոկառնոյի կինոփառատոնի շրջանակներում 2011 թվականի օգոստոսի 9-ին[13]։

Ֆիլմը թողարկվել է 2012 թվականի փետրվարի 17-ին[9] Եվրոպայի մի շարք երկրներում։

  • Ռուսաստանում (100 օրինակով, չնայած ի սկզբանե մշակողները նախատեսել էին վարձույթում թողարկել 200 օրինակ)[20]
  • Գերմանիայում (տարբեր տվյալներով՝ 45[20] կամ 100 օրինակ[23])
  • Ղազախստան[23]
  • Շվեդիա[20]
  • Շվեյցարիա[20] (5 օրինակ[23])
  • Ուկրաինա (2012 թվականի փետրվարի 23-ից)[23]

Կինովարձույթում ֆիլմը ձախողվել է[18]։ 2012 թվականի փետրվարի ընթացքում ֆիլմի վարձույթը Ռուսաստանում հավաքել է 28 հազար ԱՄՆ դոլար, Գերմանիայում՝ 90 հազար ԱՄՆ դոլար[24][25]։

2012 թվականի ապրիլին Իրկուտսկի մարզի մարզային բյուջեից հատկացված միջոցներով «Իրկուտսկի մարզային կինոֆոնդը» ձեռք է բերել Ախիմ ֆոն Բորիսի «Չորս օր մայիսին» ֆիլմի ցուցադրման իրավունքը, նախատեսվել է 2012 թվականի մայիսի 3-ին և 4-ին «Կինոյի տուն» կինոդահլիճում կազմակերպել ֆիլմի անվճար ցուցադրություններ Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 67-րդ տարեդարձի կապակցությամբ[26]։

2012 թվականի մայիսի 7-ին «4 օր մայիսին» ֆիլմը ցուցադրելու ՆՏՎ հեռուստաընկերության որոշումը վրդովմունք է առաջացրել հասարակության շրջանում[16][17][18], ֆիլմի դեմ հանդես են եկել ռուս պատմաբաններ (այդ թվում՝ Ա. Ռ. Դյուկովը[27] և Ա. Վ. Իսաևը[17]), Հայրենական մեծ պատերազմի վետերաններ[28], վետերանների կազմակերպություններ[29], 13-15 հազար հանդիսատես[16] և մոտ 500 բլոգերներ բողոքի նամակներ են հղել հեռուստաընկերությանը, և 2012 թվականի մայիսի 5-ին ՆՏՎ հեռուստաընկերությունը հայտարարել է ֆիլմը եթերից նկարահանելու մտադրության մասին[30]։ Ֆիլմի դատապարտմամբ հանդես են եկել ստեղծագործական մտավորականության ներկայացուցիչներ (գրող Վիկտոր Տոպորով[31], հրապարակախոս Իգոր Պիխալով[32]

Մայիսի 7-ին ՆՏՎ հեռուստաալիքը եթերից հանել է «4 օր մայիսին» ֆիլմի ցուցադրությունը՝ իր որոշումը բացատրելով նրանով, որ այդ ֆիլմը ցուցադրելու մտադրությունը առաջացրել է Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից վետերանների կազմակերպությունների և առանձին հանդիսականների խիստ բացասական արձագանքը[33]։ Այնուամենայնիվ, մայիսի 30-ին ՌԻԱ «Նովոստի» պետական լրատվական գործակալությունը «ՌԻԱ-Արտ» նախագծի շրջանակներում կազմակերպել է ֆիլմի հատուկ ցուցադրություն[34][35] (ընդ որում, կազմակերպիչների համար «անհարմար» անձանց՝ ներկա լինելու հարցումները տարբեր պատրվակներով մերժվել են[36]

2012 թվականի հունիսին ֆիլմը ցուցադրվել է Մոսկվայի 34-րդ միջազգային կինոփառատոնում[37]։ Հուլիսին ֆիլմը ցուցադրվել է Վոլոգդայի VOICES եվրոպական կինոդեբյուտների փառատոնում[38]։

2012 թվականի նոյեմբերի 21-ին պրոդյուսեր Ալեքսեյ Գուսկովն անձամբ մեկնել է «4 օր մայիսին» ֆիլմը ֆրանսիացի հանդիսատեսին ներկայացնելու Ֆրանսիայում ռուսական կինոյի 20-րդ փառատոնի բացման ժամանակ, որը տեղի է ունեցել Օնֆլյորում (Նորմանդիա)[39], որից հետո ֆիլմը ցուցադրվել է Պորտուգալիայում ռուսական կինոյի շաբաթվա ընթացքում[40]։

Ավելի ուշ ֆիլմն ընդգրկվել է «Ստալինգրադի յասաման» միջազգային կինոփառատոնի ծրագրում (Վոլգոգրադ, 2013 թվականի մայիսի 8-13), որը նվիրվել է Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 68-րդ տարեդարձին[41]։

Արձագանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կոմերսանտ» թերթի տեսաբան Ա. Ս. Պլախովը կարծիք է հայտնել, որ ֆիլմը տպավորիչ է հենց իր ներկայացրած պատմությամբ՝ անհավանական, բայց իրականում տեղի ունեցած։ Նույնիսկ եթե որոշ գերմանացի հեռուստադիտողներ ակնկալում էին տեսնել խորհրդային զինվորների ավելի բացասական Նկարագրություն, նրանք հիասթափված էին։

Ֆիլմում ոչ մի կեղտոտ բառ չի հնչել, գերմանուհիներից ոչ մեկին չեն բռնաբարել։ Բայց այս ամենը «լոռամրգի» տպավորություն չթողեց։ Հին խորհրդային կինոյի ավանդույթներով նկարահանված, միայն դրա համար անհնար սյուժեով (ավելի շուտ ունակ էր հետաքրքրել Սերգեյ Լոզնիցային)՝ ֆիլմը, պարզվել է, հետաքրքիր ժանրային փորձ է։ Եվ նաև հիանալի հարթակ, որպեսզի Ալեքսեյ Գուսկովը ցուցադրի իր դերասանական խարիզման։ Նրա և ճշգրիտ հայտնաբերված տղա դերասանի (Պավել Վենցել) շնորհիվ նկարն աշխատում է նույնիսկ ամենառիսկային սյուժետային իրավիճակներում, ինչի վկայությունն են դարձել հանդիսատեսի բուռն ծափահարություններն ու շնորհակալ դեմքերը, որոնց ֆոնին խունացել են մի քանի թերահավատ քմծիծաղներ։

— Ա. Պլախով, «Կոմերսանտ»[42]

«Time Out» շաբաթաթերթից քննադատ Դենիս Ռուզաևը կարծիք է հայտնել, որ Ալեքսեյ Գուսկովի ներկայությունը ֆիլմում միանգամից երկու կերպարով՝ դերասան և պրոդյուսեր, անխուսափելիորեն ազդել է ամբողջ ստեղծագործական արդյունքի վրա. «Ինչքան էլ ֆոն Բորիսը փորձել է դուրս բերել բնավորություններ և կառուցել միզանսցեններ, ոչինչ չի կարելի անել. պետք է երկար պահել դերասան Գուսկովի մասնակցությամբ մեծ պլանները»[43]։

«Իզվեստիա» թերթի մեկնաբան Լարիսա Յուսիպովան պնդել է, որ ռեժիսորը նկարահանել է «հանգիստ, կուլտուրական» ֆիլմ՝ առանց պատմությունը վերաիմաստավորելու մասին կարգախոսների, բայց ակնհայտ հումանիստական ուղերձով[9]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի մայիսի 5-ին «Էխո Մոսկվի»-ին տված հարցազրույցում Ալեքսեյ Գուսկովը հայտնել է, որ «4 օր մայիսին» ֆիլմը Ռուսաստանում ստացել է վեց մրցանակ, այդ թվում՝ Օզերովի անվան ռազմական կինոյի փառատոնի երկու մրցանակ[44]

  • «Պատուհան դեպի Եվրոպա» XIX կինոփառատոն (Վիբորգ, 2011 թվականի օգոստոս) — «Ոսկե նավակ» մրցանակ «Վիբորգյան հաշիվ» ծրագրում և ժյուրիի հատուկ մրցանակ «Խիզախության և մարդասիրության համար»[45],
  • Ռուսական կինոյի ХХ փառատոն Օնֆլյորում – հանդիսատեսի համակրանքի մրցանակ և տղամարդու լավագույն դերակատարման համար մրցանակ Ալեքսեյ Գուսկովին[46]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. http://www.allmovie.com/movie/a-woman-in-berlin-v468790
  2. http://www.critic.de/film/4-tage-im-mai-2961/bilder/42769/
  3. http://www.filmreporter.de/kino/41325-4-Tage-im-Mai/cnc
  4. 4,0 4,1 http://www.imdb.com/title/tt1699202/
  5. Internet Movie Database — 1990.
  6. filmportal.de — 2005.
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 http://www.imdb.com/title/tt1699202/fullcredits
  8. 12 самых громких провалов российского кино в 2012 году Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // "Forbes.RU" от 16 ноября 2012
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Юсипова Л. (2012 թ․ փետրվարի 16). «Как майор Горыныч гитлерюгендовца усыновил» (ռուսերեն). газета «Известия». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  10. Д. И. Фост. «Русская былина» Արխիվացված 2012-05-08 Wayback Machine // Журнал «Вокруг света» № 5 (2788), май 2006 года.
  11. 11,0 11,1 11,2 Дмитрий Фост. «Русская былина» // журнал «Родина»
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Соколов Б. (2008 թ․ ապրիլի 4). «Был ли бой на острове Рюген?» (ռուսերեն). Российский исторический журнал «Родина». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 5-ին.
  13. 13,0 13,1 13,2 Михаил Трофименков. Не так сняли Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Коммерсантъ» от 14 мая 2012
  14. «Про "Четыре дня в мае"» (ռուսերեն). Живой Журнал А. В. Исаева. 2012 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 5-ին.
  15. Исаев А. (2006 թ․ սեպտեմբերի 7). «Отчёт о конференции на ММКВЯ 07.09.2006» (ռուսերեն). Военно-исторический форум. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 5-ին.
  16. 16,0 16,1 16,2 «сердце — это история придуманная несколько лет назад Дмитрием Фостом и разоблачённая сразу не только историком Алексеем Исаевым, который может быть заподозрен в симпатиях к СССР, но и Борисом Соколовым, которого в подобном уж точно упрекнуть нельзя. Оказалось, что приведённые Фостом в качестве доказательства документы — грубая подделка. Позднее и сам Фост, под давлением фактов, вынужден был признать, что всё наврал, но с благой целью — из жажды примирения немецкого и русского народов»
    Роман Носиков. Вычистить рукопожатицу. Послесловие к «4 дням в мае» и предисловие к «Попу» Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Однако» от 6 мая 2012
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 Дмитрий Стешин. Еще одни «Сволочи»(չաշխատող հղում) // «Комсомольская правда» от 20 марта 2012
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 «7 сентября 2006 года в рамках Московской книжной выставки-ярмарки состоялся круглый стол на тему „Есть ли место цензуре в истории?“ с участием А.Исаева и Д.Фоста. Припёртый Исаевым к стене, Фост признался, что „донесение“ им было вымышлено, а всю свою публикацию назвал художественным произведением. В кругах историков это „произведение“ Фоста стало хрестоматийным примером современной фальшивки о войне. …в прокате фильм провалился. Позитивным моментом можно считать то, что в ходе скандала было установлено: на острове Рюген в мае 1945 года не было ни одного советского танка вообще»
    Владимир Семёнов: НТВ «отметит» инаугурацию Путина и День Победы позорной кинофальшивкой Արխիվացված 2022-03-03 Wayback Machine // REGNUM.RU от 4 мая 2012
  19. Алексей Гуськов: копродукция уместна лишь при съёмках серьёзного кино Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // РИА «Новости» от 12 августа 2011
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 «- Алексей Геннадьевич, неужели была в реальности такая история, когда вместо того, чтобы праздновать уже объявленную Победу, русские воины сражались против своих же, защищая немецких женщин и детей от тех, кто не считает зазорным продолжать насиловать и убивать?
    - Но наша история не о русских или немцах, речь идёт о добре и зле. Будет ли порядочный человек защищать женщин и детей, даже, если их мужья и отцы воевали во вражеском лагере? Это фильм о достойных людях, которые ценой своей жизни защищают тех, кому угрожает опасность, о человеческом великодушии. Фильм о том, что даже на войне можно сохранить человеческое лицо.»
    Михаил Садчиков. Алексей Гуськов: «Я был и на Болотной и на Сахарова, но сейчас у всех есть право выбора» Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Фонтанка. RU» от 25 февраля 2012
  21. «Части, входящие в состав стрелковых, горно-стрелковых и мотострелковых дивизий». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 17-ին.
  22. «В первых версиях получалось все слишком правдиво и жестоко — более агрессивно, чем нам хотелось бы. Были отсняты и сцены со всеми ужасами войны: настоящий бой и захват деревушки, убийство хозяина усадьбы. Но в чистовой монтаж эти сцены не попали. Мы решили, что дополнительная жестокость на экране не нужна»
    Екатерина Каменская. Режиссёр Ахим фон Боррис: «4 дня в мае» — фильм о том, как остаться человеком" Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Комсомольская правда» от 17 февраля 2012
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 Екатерина Каменская. Как актеры фильма «4 дня в мае» победу репетировали Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Комсомольская правда» от 23 февраля 2012
  24. Виктор Мараховский. Кино. Фэнтези об изнасилованных Красной Армией немецких детях провалилось и у нас, и в Германии Արխիվացված 2014-04-18 Wayback Machine // «Однако», 1 марта 2012
  25. «КАССОВЫЕ СБОРЫ ФИЛЬМА 4 ДНЯ В МАЕ (2011)». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 1-ին.
  26. Людмила Полякова. Кинофестиваль «Память огненных лет» пройдет в Приангарье Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Аргументы и факты» от 28 апреля 2012
  27. «В преддверии Дня Победы, 7 мая, в 19-25 на телеканале НТВ состоится показ фильма „Четыре дня в мае“. Фильма о том, как орды красноармейцев штурмуют немецкий детский приют, но оставшиеся по случайности в РККА хорошие русские вместе с немцами эту гнусную попытку отбивают. Фильма, лживо позиционирующегося как „основанного на реальных событиях“. „Реальные события“ — это фальшивка, выдуманная неким Д. Фостом. …показ накануне Дня Победы этой пакости — оскорбление и для немногих еще живых ветеранов той войны, и для нас, спасенных ими потомков. Оскорбление поистине страшное. И мы должны сейчас добиваться, чтобы эта пакость была снята из эфира… Я сегодня напишу официальное письмо главреду НТВ»
    О демонстрации фильма «Четыре дня в мае» на НТВ Արխիվացված 2021-04-16 Wayback Machine / живой журнал историка А. Р. Дюкова, 4 мая 2012
  28. НТВ снимает с эфира военную драму, возмутившую патриотически настроенных ветеранов Արխիվացված 2014-04-18 Wayback Machine // NEWSRU.COM от 5 мая 2012
  29. «Аналогичная ситуация была буквально месяц назад: руководство телеканала вынуждено было снять с эфира фильм „4 дня в мае“: приуроченная ко Дню Победы картина о том, как советские разведчики совместно с фашистами защищают немецкий сиротский приют от красноармейцев-насильников, породила шквал писем протеста от организаций ветеранов.»
    Дмитрий Черемнов. Убить по-русски Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // GAZETA.RU от 22 июня 2012
  30. НТВ удалил из эфира возмутивший ветеранов фильм «4 дня в мае» Արխիվացված 2016-12-28 Wayback Machine // «Взгляд. RU» от 5 мая 2012
  31. Виктор Топоров. Писатель Виктор Топоров — о том, стоило ли отменять телепоказ фильма «Четыре дня в мае» Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Известия» от 10 мая 2012
  32. О демонстрации фильма «Четыре дня в мае» на НТВ Արխիվացված 2021-10-01 Wayback Machine / живой журнал И. В. Пыхалова от 4 мая 2012
  33. «НТВ снимает с эфира военную драму «4 дня в мае»» (ռուսերեն). НТВ.Ru. 2012 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 5-ին.
  34. Специальный показ: фильм «4 дня в мае» Ахима фон Борриса 30 мая 2012 18:00 Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine / пресс-релиз РИА «Новости»
  35. «30.05.2012 Спецпоказ фильма «4 дня в мае» прошел в пресс-центре РИА Новости». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 17-ին.
  36. Александр Дюков. Либерализм в действии. К застенчивому показу в государственном агентстве антигосударственного фильма Արխիվացված 2014-04-18 Wayback Machine // «Однако» от 31 мая 2012
  37. ММКФ стартует со скандала Արխիվացված 2014-04-19 Wayback Machine // «Интерфакс» от 18 июня 2012
  38. Фестиваль молодого европейского кино VOICES открывается в Вологде Արխիվացված 2014-04-18 Wayback Machine // РИА «Новости» от 6 июля 2012
  39. «В Онфлере открывается XX фестиваль русского кино («Русская служба RFI», Франция)». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 1-ին.
  40. 4 дня в мае/ 4 dias em Maio Արխիվացված 2014-04-18 Wayback Machine / официальный сайт Недели российского кино в Португалии
  41. Лучшие российские и зарубежные военные фильмы покажут на фестивале в Волгограде в дни празднования годовщины Победы Արխիվացված 2014-10-28 Wayback Machine // ИТАР-ТАСС от 19 апреля 2013
  42. Плахов А. (2011 թ․ օգոստոսի 11). «Многосерийный убийца» (ռուսերեն). Коммерсантъ. Издательский дом. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
  43. Рузаев Д. «4 дня в мае. Рецензия» (ռուսերեն). Time Out. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  44. «Картина имеет шесть призов в России. Два приза военного кино фестиваля имени Озерова ни много, ни мало.»
    Ксения Ларина. Праздничное телевидение Արխիվացված 2020-08-07 Wayback Machine // радио «Эхо Москвы» от 5 мая 2012
  45. «Итоги XIX фестиваля российского кино «Окно в Европу» — 2011». Союз кинематографистов РФ. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)(չաշխատող հղում)
  46. «Фестиваль русского кино завершился в Онфлёре» (ռուսերեն). РИА Новости. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]