TARGET2

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
TARGET2
Real-time gross settlement Խմբագրել Wikidata
Նախորդողը• Q2124618
 • TARGET Խմբագրել Wikidata
TARGET2-ին մասնակից երկրներ

TARGET2 (Trans-European Automated Real-time Gross Settlement Express Transfer System, հայերեն՝ Տրանսեվրոպական իրական ժամանակում Համախառն վճարումների էքսպրես փոխանցման ավտոմատացված համակարգ), իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների համակարգ Եվրագոտու համար և հասանելի է եվրոգոտու ոչ անդամ երկրների համար։ Այն մշակվել է Եվրոհամակարգի կողմից և պատկանում է նրան։ TARGET2-ը հիմնված է ինտեգրված կենտրոնական տեխնիկական ենթակառուցվածքի վրա, որը կոչվում է Միասնական ընդհանուր հարթակ[1]։ Միասնական ընդհանուր հարթակը կառավարվում է երեք տրամադրող կենտրոնական բանկերի կողմից՝ Ֆրանսիա (Banque de France), Գերմանիա (Deutsche Bundesbank) և Իտալիա ( Banca d'Italia): TARGET2-ը սկսել է փոխարինել TARGET-ին 2007 թվականի նոյեմբերից։

TARGET2-ը նաև միջբանկային իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների վճարային համակարգ է եվրոգոտում միջսահմանային փոխանցումների քլիրինգի համար։ Համակարգի մասնակիցները կա՛մ ուղղակի, կա՛մ անուղղակի են։ Ուղղակի մասնակիցները ունեն իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների հաշիվ և հասանելի են իրական ժամանակի տեղեկատվության և վերահսկման գործիքներին։ Նրանք պատասխանատու են բոլոր վճարումների համար, որոնք ուղարկվել կամ ստացվել են իրենց հաշիվներից իրենց կամ իրենց միջոցով գործող անուղղակի մասնակիցների կողմից։ Անուղղակի մասնակցությունը նշանակում է, որ վճարման հանձնարարականները միշտ ուղարկվում և ստացվում են համակարգից ուղղակի մասնակցի միջոցով, ընդ որում միայն համապատասխան անմիջական մասնակիցը իրավական հարաբերություններ ունի Եվրոհամակարգի հետ։ Բանկերի մասնաճյուղերը և դուստր ձեռնարկությունները կարող են ընտրել TARGET2-ին մասնակցել որպես բազմհասցեատեր մուտքի կամ հասցեական բիզնեսի նույնականացման կոդով։

Եվրոհամակարգը 2023 թվականի մարտին փոխել է իր իրական ժամանակի համախառն հաշվարկը TARGET2-ից T2-ի, որը համապատասխանում է ISO 20022-ին։ Փոխարկումը ներառում է գործարքներ՝ կապված Եվրոհամակարգի դրամավարկային քաղաքականության գործառնությունների հետ կապված վճարումների, ինչպես նաև բանկից բանկ և առևտրային գործարքների հետ։ TARGET2-ը նախկինում կատարել է օրական ավելի քան 2,2 տրլն եվրոյի գործարքներ[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1958 թվականին Եվրոպական տնտեսական համայնքի հիմնադրումից ի շարժ է եղել դեպի եվրոպական ինտեգրված ֆինանսական շուկա։ Այս շարժումը նշանավորվել է մի քանի իրադարձություններով, վճարումների ոլորտում առավել տեսանելի էին եվրոյի գործարկումը 1999 թվականին և դրամական միջոցների անցումը եվրոգոտու երկրներում 2002 թվականին։ Կենտրոնական բանկի խոշորագույն TARGET վճարային համակարգի ստեղծումն ավելի քիչ տեսանելի էր, բայց և մեծ նշանակություն է ունեցել։ Այն կազմել է եվրոյի ներդրման անբաժանելի մասը և նպաստել եվրոգոտու դրամական շուկայի արագ ինտեգրմանը։

TARGET2-ի իրականացումը հիմնված է ԵԿԲ խորհրդի 2002 թվականի աշնանային որոշման վրա։ TARGET2-ը սկսել է գործել 2007 թվականի նոյեմբերի 19-ից, երբ երկրների առաջին խումբը (Ավստրիա, Կիպրոս, Գերմանիա, Լատվիա, Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ, Մալթա և Սլովենիա) անցավ դեպի ՍՊԾ։ Այս առաջին միգրացիան հաջող է եղել և հաստատել է ՍՊԾ-ի հուսալիությունը։ Այս սկզբնական միգրացիայից հետո TARGET2-ն արդեն հաշվարկել է ընդհանուր տրաֆիկի մոտ 50%-ը ծավալի առումով և 30%-ը՝ արժեքի առումով։

2008 թվականի փետրվարի 18-ին երկրորդ միգրացիան հաջողությամբ տեղափոխվեց TARGET2, երկների թվում եղել են՝ Բելգիան, Ֆինլանդիան, Ֆրանսիան, Իռլանդիան, Նիդեռլանդները, Պորտուգալիան և Իսպանիան։

2008 թվականի մայիսի 19-ին վերջնական խումբը տեղափոխվեց TARGET2, երկրների թվում եղել են՝ Դանիան, Էստոնիան, Հունաստանը, Իտալիան, Լեհաստանը և ԵԿԲ-ն։ Վեցամսյա միգրացիոն գործընթացն անցել է հարթ և գործառնական խափանումներ չի առաջացրել։

Սլովակիան TARGET2-ին միացել է 2009 թվականի հունվարի 1-ին, Բուլղարիան՝ 2010 թվականի փետրվարին, Ռումինիան՝ 2011 թվականի հուլիսի 4-ին, Խորվաթիան՝ 2016 թվականի փետրվարին։

Նպատակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ի նպատակներն են՝

  • աջակցել Եվրոհամակարգի դրամավարկային քաղաքականության իրականացմանը և եվրոյի դրամական շուկայի գործունեությանը
  • նվազագույնի հասցնել համակարգային ռիսկը վճարումների շուկայում
  • եվրոյով անդրսահմանային վճարումների արդյունավետության բարձրացում
  • պահպանել եվրոգոտու դրամական շուկայի ինտեգրումն ու կայունությունը։

Մասնկացություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ի օգտագործումը պարտադիր է Եվրոհամակարգի հետ կապված ցանկացած եվրո գործառնությունների կարգավորման համար։ Եվրոհամակարգը բաղկացած է Եվրոպական կենտրոնական բանկից (ԵԿԲ) և Եվրոպական միության անդամ 20 երկրների ազգային կենտրոնական բանկերից, որոնք Եվրոգոտու մաս են կազմում[3]։ TARGET2-ին մասնակցությունը պարտադիր է Եվրոգոտու անդամ նոր անդամ երկրների համար։

TARGET2 ծառայությունները եվրոյով հասանելի են եվրոգոտու երկրներին։ Այն պետությունների ազգային կենտրոնական բանկերը, որոնք դեռ չեն ընդունել եվրոն, նույնպես կարող են մասնակցել TARGET2-ին՝ հեշտացնելու եվրոյով գործարքների կարգավորումը։ TARGET2-ին մասնակցում են նաև եվրագոտու չորս երկրների կենտրոնական բանկերը՝ Բուլղարիայի, Դանիայի, Լեհաստանի և Ռումինիայից։

2012 թվականին TARGET2-ն ունեցել է 999 անմիջական մասնակից, 3386 անուղղակի մասնակից և 13313 թղթակից։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ը իրական ժամանակում համախառն հաշվարկային համակարգ է (RTGS), որի ընթացքում վճարային գործարքները իրականացվում են մեկը մյուսի հետևից'Կենտրոնական բանկի փողի շարունակական հիմունքներով անհապաղ ավարտմամբ Վճարումների արժեքի վերին կամ ստորին սահման չկա։ TARGET2-ը հիմնականում վարում է դրամավարկային քաղաքականության և դրամական շուկայի գործառնությունները։ TARGET2-ը պետք է օգտագործվի Եվրոհամակարգի հետ կապված բոլոր վճարումների, ինչպես նաև բոլոր խոշոր արժեքով զուտ հաշվարկային համակարգերի և եվրոյով կառավարվող արժեթղթերի հաշվարկային համակարգերի գործառնությունների մարման համար։ TARGET2-ը շահագործվում է մեկ տեխնիկական հարթակի վրա։ Գործարար հարաբերությունները հաստատվում են TARGET2 օգտվողների և նրանց ազգային կենտրոնական բանկի միջև։ Վերամշակված արժեքի առումով TARGET2-ը աշխարհի խոշորագույն վճարային համակարգերից մեկն է[4]։

Մեկ ընդհանուր հարթակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ը ներդաշնակեցված իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների համակարգ է, որն ընդգրկում է եվրոգոտին։ Այն գործում է մեկ ընդհանուր հարթակի վրա, ինչը փոխարինել է ապակենտրոնացված առաջին սերնդի TARGET համակարգը։ Այն մշակվել է ընդլայնված ծառայություն մատուցելու համար ՝ մասշտաբի տնտեսության առավելություններով, ինչը թույլ է տալիս նրան գանձել ավելի ցածր վճարներ և ապահովել Ծախսերի արդյունավետություն։ Եվրահամակարգի բոլոր մասնակիցները և նրա սահմաններից դուրս կարող են մուտք գործել նույն գործառույթներն ու միջերեսները, ինչպես նաև գների միասնական կառուցվածքը։ Համաշխարհային միջբանկային ֆինանսական հեռահաղորդակցության կազմակերպության ստանդարտները և ծառայությունները (օրինակ՝ FIN, InterAct, FileAct և Browse) օգտագործվում են համակարգի և դրա մասնակիցների միջև ներդաշնակ հաղորդակցության համար։

Մեկ ընդհանուր հարթակում կիրառվում է մոդուլային մոտեցում, որտեղ յուրաքանչյուր մոդուլ սերտորեն կապված է որոշակի ծառայության հետ։ Վճարումների մոդուլը, օրինակ, օգտագործվում է վճարումների մշակման համար։ Որոշ մոդուլներ (այսինքն՝ Home Accounting Module, Standing Facilities Module և Reserve Management Module) կարող են օգտագործվել առանձին կենտրոնական բանկերի կողմից կամընտիր հիմունքներով։ Կենտրոնական բանկերը, որոնք չեն օգտագործում որոշակի մոդուլներ, ստեղծում են այլ հավելվածներ իրենց ներքին տեխնիկական միջավայրում` նման գործառույթներ իրականացնելու համար։

Մինչ TARGET2-ի ներդրումը, որոշ կենտրոնական բանկեր իրենց իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների համակարգերից դուրս ունեին «տնային հաշիվներ» (նաև կոչվում են «տնային հաշվապահական հաշվառման համակարգեր»)։ Դրանք հիմնականում օգտագործվում էին նվազագույն պահուստները, մշտական միջոցները և կանխիկացման միջոցները կառավարելու, ինչպես նաև օժանդակ համակարգերի գործարքները կարգավորելու համար։

Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ նոր համակարգի համատեքստում գործարքների այս տեսակները պետք է ի վերջո վճարվեն մեկ ընդհանուր հարթակում պահվող իրական ժամանակի համախառն հաշիվների վրա։ Այնուամենայնիվ, որոշ երկրների ներքին պայմանավորվածությունները թույլ չեն տվել այս գործողություններն արագ տեղափոխել ՍՊԾ։ Արդյունքում, Եվրոհամակարգը համաձայնեց առավելագույնը չորս տարի անցումային ժամանակահատվածի մասին՝ այս վճարումների հաշվարկը մեկ ընդհանուր հարթակ տեղափոխելու համար։

Տեղեկատվության և վերահսկման մոդուլը ուղղակի օգտվողներին թույլ է տալիս մուտք գործել տեղեկատվություն և կառավարել մնացորդների և վճարումների հետ կապված պարամետրերը առցանց։ I-Տեղեկատվության և վերահսկման մոդուլի միջոցով օգտվողներին հասանելի է վճարումների մոդուլը և ստատիկ տվյալների կառավարման գործառույթը։ Տեղեկատվության և վերահսկման մոդուլի օգտատերերը կարող են ընտրել, թե ինչ տեղեկատվություն են ստանալու և երբ։ Հրատապ հաղորդագրությունները (օրինակ՝ կենտրոնական բանկերից համակարգի փոստերը և վճարման նախազգուշացումները դուրսգրման ժամանակի ցուցիչով) ավտոմատ կերպով ցուցադրվում են էկրանին։

TARGET2-ը տրամադրում է հաշվարկային ծառայություններ օժանդակ համակարգերի լայն շրջանակի համար։ Թեև դրանցից յուրաքանչյուրն ուներ իր հաշվարկման ընթացակարգը, TARGET2-ն այժմ առաջարկում է օժանդակ համակարգերի կարգավորման վեց ընդհանուր ընթացակարգեր և թույլ է տալիս այդ համակարգերին մուտք գործել մեկ ընդհանուր հարթակի ցանկացած հաշիվ ստանդարտացված ինտերֆեյսի միջոցով։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ը 2012 թվականին՝

  • կարգավորել է 82 օժանդակ համակարգերի դրամական դիրքերը,
  • մշակել է օրական միջինը 354,185 վճարում, որը ներկայացնում է 2,477 միլիարդ եվրո օրական միջին արժեքը,
  • TARGET2 գործարքի միջին արժեքը կազմել է 7,1 մլն եվրո,
  • TARGET2 վճարումների երկու երրորդը (այսինքն՝ 68%) յուրաքանչյուրը 50,000 եվրոյից պակաս արժեք է ունեցել, բոլոր վճարումների 11%-ը կազմել է ավելի քան 1 միլիոն եվրո,
  • Ծավալային շրջանառության գագաթնակետը եղել է 2012 թվականի հունիսի 29-ը՝ 536,524 գործարքներով, իսկ առավելագույն արժեքի շրջանառությունը՝ 2012 թվականի մարտի 1-ին՝ 3,718 միլիարդ եվրո,
  • TARGET2-ի մասնաբաժինը եվրոյով խոշոր վճարային համակարգի ընդհանուր տրաֆիկում կազմել է 92%՝ արժեքային արտահայտությամբ և 58%՝ ծավալային արտահայտությամբ,
  • Մեկ ընդհանուր հարթակի տեխնիկական հասանելիությունը կազմել է 100% և
  • TARGET2 վճարումների 99,94%-ը մշակվել է հինգ րոպեից պակաս ժամանակում[5]։

Իրացվելիության կառավարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրացվելիության հասանելիությունը և արժեքը երկու կարևոր խնդիր են իրական ժամանակի համախառն հաշվարկների համակարգերում վճարումների սահուն մշակման համար։ TARGET2-ում իրացվելիությունը կարելի է կառավարել շատ ճկուն և մատչելի է ցածր գնով, քանի որ ամբողջությամբ վարձատրվող նվազագույն պահուստները, որոնք վարկային կազմակերպությունները պարտավոր են պահել իրենց կենտրոնական բանկում, կարող են ամբողջությամբ օգտագործվել օրվա ընթացքում հաշվարկային նպատակներով։ Նվազագույն պահուստների նկատմամբ կիրառվող միջինացման դրույթները բանկերին թույլ են տալիս ճկուն լինել իրենց իրացվելիության օրվա վերջի կառավարման հարցում։ Մեկ գիշերվա վարկավորման և ավանդների հնարավորությունները նաև թույլ են տալիս շարունակական իրացվելիության կառավարման որոշումներ կայացնել։ Եվրոհամակարգը տրամադրում է ներօրային վարկ։ Այս վարկը պետք է ամբողջությամբ գրավադրվի և տոկոսներ չգանձվի։ Այնուամենայնիվ, Եվրոհամակարգի ամբողջ վարկը պետք է ամբողջությամբ ապահովված լինի, այսինքն՝ ապահովված լինի այլ ակտիվներով։ Իրավասու գրավի շրջանակը շատ լայն է։ Դրամավարկային քաղաքականության նպատակների համար իրավասու ակտիվները նույնպես իրավասու են ներօրյա վարկ ստանալու համար։ Եվրոհամակարգի կանոնների համաձայն՝ վարկ կարող է տրամադրվել միայն այն անդամ պետության ազգային կենտրոնական բանկի կողմից, որտեղ հաստատված է մասնակիցը։ Բանկերի գանձապետական կառավարիչները մեծ հետաքրքրություն ունեն վճարումների և իրացվելիության կառավարման օպտիմալացման համար ավտոմատացված գործընթացների օգտագործման նկատմամբ։ Նրանց անհրաժեշտ են գործիքներ, որոնք թույլ կտան նրանց հետևել հաշվում իրականացվող գործունեությանը և, հնարավորության դեպքում, ճշգրիտ որոշումներ կայացնել ներօրվա և գիշերվա ֆինանսավորման վերաբերյալ մեկ վայրից, օրինակ՝ իրենց գլխավոր գրասենյակից։ TARGET2-ի օգտատերերը տեղեկատվության և վերահսկման մոդուլի միջոցով հասանելիություն ունեն համապարփակ առցանց տեղեկատվության և իրացվելիության կառավարման հեշտ օգտագործման առանձնահատկություններին, որոնք բավարարում են իրենց բիզնեսի կարիքները։

TARGET2-ն ունի մի շարք առանձնահատկություններ, որոնք թույլ են տալիս արդյունավետ կառավարել իրացվելիությունը, ներառյալ վճարման առաջնահերթությունները, ժամկետային գործարքները, իրացվելիության ամրագրման հնարավորությունները, սահմանաչափերը, իրացվելիության միավորման և օպտիմալացման ընթացակարգերը։

Մուտքի չափանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2-ի հասանելիության չափանիշները նպատակ ունեն թույլ տալ մասնակցության լայն մակարդակներ այն հաստատություններին, որոնք ներգրավված են քլիրինգային և հաշվարկային գործունեության մեջ։ Իրավասու մարմնի կողմից վերահսկողությունն ապահովում է նման հաստատությունների կայունությունը։ Առաջնային մասնակիցներն են Եվրոպական տնտեսական տարածքում ստեղծված վերահսկվող վարկային հաստատությունները։ Որպես մասնակից կարող են ընդունվել նաև վերահսկվող ներդրումային ընկերությունները, քլիրինգային և հաշվարկային կազմակերպությունները, որոնք ենթակա են վերահսկողության և պետական գանձապետարաններ։

Գնագոյացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյության համար կա երկու սխեման[6]

  • Կրկնվող ֆիքսված վճարներ և ֆիքսված գործարքի վճար
    • Ամսական ֆիքսված վճար՝ 100,00 եվրո
    • Մեկ գործարքի գինը՝ €0,80
  • Պարբերական ֆիքսված վճար և գործարքների փոփոխական վճար՝ կախված գործարքների քանակից
    • Ամսական ֆիքսված վճար՝ 1250,00 եվրո
    • Գործարքի փոփոխական գին՝ 0,125 եվրոյից մինչև 0,60 եվրո ծավալով

Տոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TARGET2 համակարգը փակ է շաբաթ և կիրակի օրերին և բոլոր մասնակից երկրներում հետևյալ պետական տոներին՝ հունվարի 1-ին, Ավագ ուրբաթ և Զատիկի երկուշաբթի (ըստ արևմտյան քրիստոնեության կողմից օգտագործվող օրացույցի), մայիսի 1-ին, դեկտեմբերի 25-ին և դեկտեմբերի 26-ին[7][8]։

Գործողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անջատումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի հոկտեմբերին համակարգը և TARGET2 Securities-ը գրեթե 11-ժամյա խափանում են ունեցել, որը վերագրվել է ԵԿԲ-ի կողմից որպես «երրորդ կողմի ցանցային սարքի ծրագրային անսարքությանը»։ Տարբեր տեսակի սպասարկման շատ ավելի կարճ ընդհատումներ են գրանցվել Target2-ի վրա 2019 թվականի հուլիսին, 2018 թվականի նոյեմբերին և 2017 թվականի դեկտեմբերին, իսկ 2020 թվականի հոկտեմբերին Euronext NV-ը՝ մայրցամաքի ֆոնդային շուկան, նույնպես որոշ խափանումներ է ունեցել, համաձայն զեկույցի[9]։

Գործողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խափանումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի հոկտեմբերին համակարգը և TARGET2 Securities-ը գրեթե 11-ժամյա խափանում են ունեցել, որը վերագրվել է ԵԿԲ-ի կողմից «երրորդ կողմի ցանցային սարքի ծրագրային անսարքությանը»։ Տարբեր տեսակի սպասարկման շատ ավելի կարճ ընդհատումներ են գրանցվել Target2-ում՝ 2019 թվականի հուլիսին, 2018 թվականի նոյեմբերին և 2017 թվականի դեկտեմբերին, իսկ 2020 թվականի հոկտեմբերին Euronext NV-ը՝ մայրցամաքի ֆոնդային շուկան ըստ զեկույցի նույնպես որոշ խափանումներ է ունեցել[9]։

Ներհամակարգային մնացորդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրագոտու առանձին երկրների հաշվեկշիռները ՝ սկսած 2001 թվականից

Սկսած 2007-2008 թվականների ֆինանսական ճգնաժամից և հետագա տարիների եվրոպական պարտքային ճգնաժամից, քննադատության հիմնական թիրախներն են եղել անսահմանափակ ֆինանսական հաշվեկշիռները, որոնք հասանելի են եղել մի կողմից Եվրահամակարգի Ազգային Կենտրոնական բանկերի կողմից նպատակային համակարգի ստեղծումից ի վեր, իսկ մյուս կողմից՝ ԵԿԲ-ի կողմից։

Առաջին անգամ թիրախային հաշվեկշիռների ավելացման հարցը հանրությանը ներկայացվել է 2011 թվականի սկզբին Մյունխենի Ifo տնտեսական հետազոտությունների ինստիտուտի նախագահ Հանս-Վերներ Շինի կողմից։ Wirtschaftswoche-ում հրապարակված հոդվածում նա ուշադրություն է հրավիրել գերմանական Բունդեսբանկի թիրախային պահանջների հսկայական աճի վրա՝ 2006 թվականի վերջի 5 միլիարդ եվրոյից մինչև 2010 թվականի վերջի 326 միլիարդ եվրոն, ինչպես նաև դրա հետ կապված պատասխանատվության ռիսկի վրա[10]։ Գերմանական Süddeutsche Zeitung օրաթերթում նա Հունաստանի, Իռլանդիայի, Պորտուգալիայի և Իսպանիայի ընդհանուր նպատակային պարտավորությունները գնահատել է 340 միլիարդ եվրո՝ 2011 թվականի փետրվարի վերջին։ Ավելին նա նշել է, որ եթե այդ երկրները դուրս գան եվրոգոտուց և հայտարարեն անվճարունակության մասին, ապա Գերմանիայի պատասխանատվության ռիսկը կկազմի այդ գումարի 33 տոկոսը կամ 114 միլիարդ եվրո՝ հաշվի առնելով եվրոգոտու երկրների և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի փրկության այլ միջոցները։ Նախքան դրանք հրապարակելը, թիրախային դեֆիցիտները կամ ավելցուկները հասարակության ուշադրության առարկա չեն եղել, չնայած որ դրանք բացահայտվել են Եվրահամակարգի Կենտրոնական բանկերի կողմից[11]։

Դրանից անմիջապես հետո Սինն առաջին անգամ մեկնաբանել է TARGET մնացորդները ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի, միջազգային մասնավոր կապիտալի շարժի և վերաֆինանսավորման վարկի միջազգային տեղափոխման համատեքստում, որը Եվրոհամակարգի ազգային կենտրոնական բանկերը տրամադրում են իրենց իրավասության առևտրային բանկերին։ Նա ապացուցել է, որ ԵԿԲ համակարգը փոխհատուցել է ֆինանսական ճգնաժամի հետևանքով առաջացած կապիտալի հոսքերի ընդհատումը և հակադարձումը ազգային կենտրոնական բանկերի միջև վերաֆինանսավորման վարկի տեղափոխման միջոցով։ TARGET պարտավորությունների աճը սահմաններից դուրս զուտ վճարման հանձնարարականների ուղղակի չափումն է, այսինքն ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի այն մասը, որը չի հակակշռվում կապիտալի ներմուծմամբ կամ համարժեքորեն՝ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի և զուտ կապիտալի արտահանման գումարը։ Անուղղակիորեն նրանք նաև չափում են երկրի կենտրոնական բանկի կողմից ստեղծված և փոխառության գումարի չափը, քան անհրաժեշտ է ներքին շրջանառության համար։ Քանի որ յուրաքանչյուր երկրի ներքին գործարքների համար անհրաժեշտ է կենտրոնական բանկի գումարի համեմատաբար կայուն քանակ, այլ երկրներին վճարման հանձնարարականները, որոնք նվազեցնում են փողի ներքին պաշարը՝ դա պետք է փոխհատուցվի վերաֆինանսավորման համար նոր վարկերի շարունակական տրամադրմամբ, այսինքն Կենտրոնական բանկի կողմից նոր փողերի ստեղծմամբ։ Նույն կերպ երկրում դրամական մնացորդների ավելացումը, որի կենտրոնական բանկը կատարում է վճարման հանձնարարականները նվազեցնում է վերաֆինանսավորման նոր վարկերի պահանջարկը։ Հետևաբար երկրի TARGET պարտավորությունները նաև ցույց են տալիս, թե որքանով է այդ երկրի կենտրոնական բանկը փոխարինել կապիտալի շուկաները՝ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը ֆինանսավորելու համար ինչպես նաև կապիտալի ցանկացած հնարավոր արտահոսք՝ համապատասխան վերաֆինանսավորման վարկի միջոցով կենտրոնական բանկի կողմից նոր կանխիկ դրամի ստեղծման միջոցով։ Սիննը ցույց է տվել, որ տնտեսական տեսանկյունից TARGET վարկավորումը և պաշտոնական փրկարարական հաստատությունները ծառայում են նույն նպատակին և կրում են պատասխանատվության նմանատիպ ռիսկերը[12][13]։ 2011 թվականի մայիսի 19-ին Մյունխենի տնտեսական գագաթնաժողովում Սիննի ելույթը հիմք է հանդիսացել Financial Times-ում գրախոսական սյունակի հրապարակման համար։ Նրանք վերակառուցել են տվյալները Եվրահամակարգի Ազգային Կենտրոնական բանկերի հաշվեկշռային հաշվետվությունների և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հաշվեկշռային վիճակագրության հիման վրա։

Ավելի ուշ 2011 թվականի հունիսին Հանս-Վերներ Սինն ու Տիմո Վոլմերշոյզերը կազմել են եվրոգոտու նպատակային հաշվեկշիռների առաջին պանելային տվյալների բազան[14][15][16]։ Հեղինակները նշում են, որ ճգնաժամից տուժած երկրների Կենտրոնական բանկերի կողմից լրացուցիչ գումար ստեղծելն ապահովվել է գրավի պահանջների նվազեցումը, որոնք առևտրային բանկերը պետք է տրամադրեն իրենց ազգային կենտրոնական բանկերին՝ վերաֆինանսավորման վարկ ստանալու համար։ Ավելին նրանք ցույց են տվել, որ եվրագոտու առանցքային երկրների առևտրային բանկերն օգտագործում են մուտքային իրացվելիություն՝ իրենց ազգային կենտրոնական բանկից ստացված վերաֆինանսավորման վարկերը նվազեցնելու համար և նույնիսկ այդ կենտրոնական բանկին ավելորդ իրացվելիություն են տրամադրում, ինչը ենթադրում է, որ նպատակային հաշվեկշիռներն անուղղակիորեն չափում են նաև եվրագոտու երկրների միջև վերաֆինանսավորման վարկերի վերաբաշխումը։ Հեղինակները ցույց են տվել, որ հյուսիսային երկրների ազգային կենտրոնական բանկերը դարձել են մաքուր պարտապաններ իրենց բանկային համակարգերի առջև։ Սինն ու Վոլմերսհոյզերը պնդում են, որ եվրոյի ճգնաժամը վճարային հաշվեկշռի ճգնաժամ է, որն իր էությամբ նման է Բրետտոն Վուդսի ճգնաժամին։  Ավելին դրանք ցույց են տալիս, թե որքանով են նպատակային վարկերը ֆինանսավորել ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը կամ կապիտալի արտահոսքը Հունաստանում, Իռլանդիայում, Պորտուգալիայում, Իսպանիայում և Իտալիայում։ Նրանք նաև ցույց են տալիս, որ Հունաստանի և Պորտուգալիայի ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտները տարիներ շարունակ ֆինանսավորվել են իրենց ազգային Կենտրոնական բանկերի վերաֆինանսավորման վարկերի և հարակից նպատակային վարկի միջոցով։ Նրանք նաև փաստում են կապիտալի արտահոսքը Իռլանդիայից, Իսպանիայից և Իտալիայից, որը սկսվել է 2011 թվականի ամռանը։ Հետևելով Սիննի օրինակին հեղինակները եվրոհամակարգի նպատակային հաշվեկշիռները համեմատում են ԱՄՆ հաշվարկային համակարգի համապատասխան հաշվեկշիռների հետ (միջշրջանային հաշվարկային հաշիվ) և նշում, որ ԱՄՆ-ում հաշվեկշիռները ԱՄՆ ՀՆԱ-ի նկատմամբ նվազել են պարբերաբար իրականացվող հաշվարկային ընթացակարգի շնորհիվ, որի ընթացքում Fed-ի ընդհանուր մաքուր պորտֆելում սեփականության բաժնեմասերը վերաբաշխվում են տարբեր շրջանային դաշնային մարմինների միջև՝ ներառյալ ԱՄՆ Դաշնային պահուստային համակարգը։ Նրանք հանդես են գալիս Եվրոպայում նմանատիպ համակարգ ստեղծելու օգտին և փորձում են վերջ տալ ԵԿԲ-ի դերին՝ որպես միջազգային պետական վարկի մատակարար, որը խաթարում է պայմանները մասնավոր շուկայում[17]։

Հանս-Վերներ Սինը ifo Schnelldienst ամսագրի հատուկ համարում կրկին անդրադարձել է TARGET հաշվեկշիռների խնդրին և այն դարձրել իր «Die Target-Falle» (թիրախային ծուղակ) գրքի հիմնական թեման, որը լույս է տեսել 2012 թվականի հոկտեմբերի սկզբին[18][19]։

Ifo ինստիտուտի հրապարակման մեջ մի շարք տնտեսագետներ իրենց դիրքորոշումն են հայտնել նպատակային հաշվեկշիռների վերաբերյալ՝ հաստատելով Սիննի վերլուծությունը[20]։ Ֆինանսական սյունակագիր Դեյվիդ Մարշը 2012 թվականի սկզբին նշել է, որ TARGET2-ն ապահովում է «ավտոմատ ֆինանսավորում EMU-ի երկրների Կենտրոնական բանկերի կողմից, որոնք տառապում են դրա միջոցով տրամադրվող կապիտալի արտահոսքից» և որ միջոցների մնացորդները «պետք է բաշխվեն Կենտրոնական բանկերի կողմից Ամբողջ Եվրահամակարգում.. եթե EMU-ն բաժանվի իր բաղադրիչ մասերի»։ Այսպիսով Գերմանիայի վրա ճնշումն այն է, որ պահպանվի աճող հավասարակշռությունը, որպեսզի խուսափեն կորուստների ավելացումից, որոնք հսկայական վնաս են հասցնում ոչ միայն Բեռլինին, այլև Փարիզի և Հռոմի կենտրոնական բանկերին և կառավարություններին»[21]։

Սիննի ուսումնասիրության արդյունքների վերաբերյալ պաշտոնական արձագանքը խառն է եղել։ Սկզբում 2011 թվականի փետրվարին և մարտին՝ Bundesbank-ը նվազեցրել է նպատակային հաշվեկշիռները որպես ոչ էական վիճակագրական դիրք[22][23]։ Սակայն 2012 թվականի սկզբին բանկի ղեկավար Յենս Վայդմանը ԵԿԲ ղեկավար Մարիո Դրագիին նամակ է գրել այդ թեմայով, որը հայտնվել է «Frankfurter Allgemeine Zeitung» պահպանողական թերթի սյունակներում։ Մարշն ասել է, որ «դա ըստ երևույթին ենթադրում է ԵԿԲ-ի ընդհանուր վարկերի ավելի հուսալի ապահովում EMU-ի ավելի թույլ կենտրոնական բանկերին, որոնք ներկայումս կազմում են ավելի քան 800 միլիարդ եվրո ԵԿԲ-ի TARGET2 էլեկտրոնային վճարային համակարգի շրջանակներում»[24]։

Յենս Ուլբրիխը և Ալեքսանդր Լիպպոները (Բունդեսբանկի տնտեսագետներ) Եվրոպայի վճարային հաշվեկշռի ճգնաժամի ժամանակ ԵԿԲ-ի քաղաքականությունը հիմնավորել են հետևյալ կերպ՝ ճգնաժամի պայմաններում Եվրոհամակարգը գիտակցաբար ստանձնել է միջնորդական ավելի լայն գործառույթներ միջբանկային շուկայում զանգվածային խափանումների պատճառով՝ ընդլայնելով իրացվելիության վերահսկման իր գործիքները։ Կենտրոնական բանկի դերի ուժեղացման հետ կապված ըստ էության վերաֆինանսավորման գործառնությունների ընթացքում միջոցների ամբողջական հատկացման ընթացակարգին անցնելու և երկարաժամկետ վերաֆինանսավորման գործառնությունների ընդլայնման միջոցով՝ վերաֆինանսավորման վարկերի ընդհանուր ծավալը աճել է (ժամանակավորապես նույնիսկ նկատելի է)։ Վերաֆինանսավորման վարկերի ընդհանուր ծավալը 2010 թվականին կազմել է 1,5 միլիարդ դոլար, իսկ 2011 թվականինին՝ 1,5 միլիարդ դոլար։ Միևնույն ժամանակ ճգնաժամի ընթացքում նվազեցվել են հիմնական ապահովման որակի պահանջները։ Ֆինանսական համակարգի գործունեությունը ավելի բարդ պայմաններում պահպանելու համար ընդունվել է ավելի բարձր ռիսկ[25]։

Ifo ինստիտուտի պարբերաբար թարմացվող «ռիսկի մակարդակի ցուցանիշը» (Haftungspegel) ցույց է տալիս Գերմանիայի հնարավոր ֆինանսական բեռը ճգնաժամից տուժած եվրոգոտու երկրների՝ արժութային միությունից դուրս գալու և անվճարունակության մասին հայտարարության դեպքում[26]։ Մեկ այլ ծրագրի շրջանակներում Օսնաբրուկի համալսարանի էմպիրիկ տնտեսական հետազոտությունների ինստիտուտը հավաքում և հրապարակում է TARGET2-ի տվյալները եվրոգոտու բոլոր երկրների համար՝ հիմնվելով յուրաքանչյուր Կենտրոնական բանկի հաշվեկշռի վրա[27]։

Այնուամենայնիվ կան տնտեսագետներ, որոնք հակասում են Սինի վերլուծության որոշ դրույթներին։ Պոլ դե Գրաուվեն և Յուեմեյ Ջին պնդում են, որ Գերմանիայի և այլ երկրների պահանջները կարող են չեղարկվել առանց որևէ կորստի, քանի որ կենտրոնական բանկի փողի արժեքը, որը «Ֆիատ փող» է՝ կախված չէ կենտրոնական բանկի ակտիվներից[28]։ Սինն իր պատասխանում ցույց է տվել, որ նպատակային մնացորդները ներկայացնում են վերաֆինանսավորման վարկերի վերաբաշխումը ճգնաժամից տուժած երկրների օգտին և այդպիսով ներկայացնում են այդ երկրներից տոկոսների վերադարձման պահանջ։ Այսպիսով նպատակային մնացորդների վերացումը ենթադրում է ռեսուրսների իրական կորուստ՝ այդ տոկոսային եկամտի ներկա արժեքի չափով, որը ճշգրտորեն արտացոլվում է նպատակային պահանջների գումարի մեջ։ Այս դեպքում նպատակային մնացորդների վերացումը ենթադրում է ռեսուրսների իրական կորուստ՝ տոկոսային եկամտի ներկա արժեքի չափով, որը ճշգրտորեն արտացոլվում է նպատակային պահանջների գումարի մեջ։ Այս կորուստը կարող է հանգեցնել Գերմանիայի բյուջե Բունդեսբանկի մուտքերի նվազմանը և իրավիճակի առաջացման դեպքում՝ հարկումը մեծացնելու հաշվին Բունդեսբանկի վերակապիտալացման անհրաժեշտությանը[29]։ Սինն օգտագործում է նույն հիմնավորումը իր «Die Target-Falle» գրքում[30]։ Սինն ընդգծում է, որ ճգնաժամից տուժած երկրների ինքնափրկման տարբերակը՝ TARGET վարկի տրամադրման միջոցով Գերմանիային ստիպում է հաստատել պաշտոնական փրկարարական միջոցները և ի վերջո ընդունել նաև եվրոպարտատոմսեր։ Նա «ծուղակ» է համարում քաղաքականություն մշակելու ճանապարհից կախվածությունը։ Ifo-ի եզրակացություններին հակասող TARGET2 մնացորդների վերլուծությունը առաջ է քաշվել Դուբլինի համալսարանական քոլեջի տնտեսագետ Կառլ Ուելանի կողմից։ 2012 թվականի ամռանը Թոմաս Լյուբիկը՝ ավագ տնտեսագետ և գիտության ղեկավար և Կառլ Ռոդսը՝ գրող, որոնք երկուսն էլ Ռիչմոնդի Դաշնային պահուստային բանկից են (Վիրջինիա, ԱՄՆ)՝ հիշատակել են Ուելանի աշխատանքը, ինչպես նաև զուգահեռներ և տարբերություններ անցկացրեցին ԱՄՆ Fed-ի և ԵԿԲ-ի միջև հաշվեկշիռների վերլուծության մեջ։ Լյուբիկը և Ռոդսը պնդում են, որ՝

«TARGET2-ը պարզապես արտացոլում է ընթացիկ հաշիվների և կապիտալի հաշիվների մշտական անհավասարակշռությունը։ Այն չի առաջացնում դրանք… [և չի ներկայացնում] ծայրամասային երկրների «գաղտնի փրկություն»[31]

Սինը հակադարձել է, որ իրեն սխալ են մեկնաբանել այս կետում, քանի որ նա պարզապես ասել է, որ «ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը պահպանվել է լրացուցիչ վերաֆինանսավորման վարկի միջոցով, որը գերազանցում է TARGET-ի հաշվեկշիռները», և դա «համարժեք չէ այն պնդմանը, որ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը և նպատակային դեֆիցիտը դրականորեն փոխկապակցված են»։ Նա նաև ասաց, որ «դա չի նշանակում, որ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը ևTARGET-ի դեֆիցիտը դրականորեն փոխկապակցված են»[29]։

Ալեքսանդր Լ. Վուլմանը կարծում է, որ միջշրջանային հաշվարկային հաշվի մնացորդների ավելացումը, որը համարժեք է ԱՄՆ-ի TARGET-ի մնացորդների ավելացմանը,ե Եթե տարեկան վերահաշվեկշռում չլիներ, ԱՄՆ-ում մտահոգության տեղիք չէր տա, քանի որ Դաշնային պահուստային շրջանների սահմանները չեն համընկնում ազգային սահմանների, նույնիսկ պետական սահմանների հետ։ Բացի այդ, Նյու Յորքի Դաշնային պահուստային շրջանի հաշվեկշռի ի հայտ գալը զարմանալի չէր լինի, քանի որ Նյու Յորքը Միացյալ Նահանգների ֆինանսական կենտրոնն է։ Մինչև 1975 թվականը Դաշնային պահուստային համակարգի շրջանների միջև հավասարակշռության վերականգնում չկար, ինչը լուրջ քննարկումների տեղիք չէր տալիս[32]։

2016 թվականի վերջին, մի քանի տարի հարաբերական բարելավումից հետո, բայց Իտալիայի հետ կապված աճող մտահոգություններով, ԵԿԲ-ում TARGET2-ի ներեվրոգոտու մնացորդների մակարդակը գերազանցել է 2012 թվականի ռեկորդային մակարդակը։ Այս պահանջները կազմում էին Գերմանիայի զուտ օտարերկրյա ակտիվների կեսը և շուտով պետք է հասնեն 1 տրիլիոն եվրոյի, եթե միտումները շարունակվեն մնալ անփոփոխ[33]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ "Single Shared Platform: General Functional Specifications: Version 2.1", Europa (web portal).
  2. ↑ «Successful launch of new T2 wholesale payment system». European Central Bank. 2023 թ․ մարտի 21.
  3. ↑ «European Central Bank/Eurosystem, Organisation». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 24-ին.
  4. ↑ «TARGET Annual Report 2012» (PDF). Europa (web portal). 2013. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 11-ին.
  5. ↑ "Target 2" Europa (web portal), 26 January 2017.
  6. ↑ «TARGET2 – Prices». Bundesbank.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 11-ին.
  7. ↑ «Information guide for TARGET2 users» (PDF). 2009 թ․ հոկտեմբեր. էջ 13. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 30-ին.
  8. ↑ «On the Location of the seats of the institutions ... of the European Union» (PDF). 2012 թ․ հոկտեմբերի 26. էջ 1. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 16. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)
  9. ↑ 9,0 9,1 Fairless, Tom, "Europe’s Core Payments Network Disrupted by Technical Malfunction" (subscription required), The Wall Street Journal, 28 October 2020. re: Euronext's 2020 event in WSJ (subscription required). Retrieved 2020-10-28.
  10. ↑ Sinn, Hans-Werner, Neue Abgründe Արխիվացված 2023-03-29 Wayback Machine, Wirtschaftswoche, No. 8, 21 February 2011, p. 35.
  11. ↑ Sinn, Hans-Werner, Tickende Zeitbombe, "Süddeutsche Zeitung", No. 77, 2 April 2011, p. 24.
  12. ↑ Sinn, Hans-Werner, Die riskante Kreditersatzpolitik der EZB, Frankfurter Allgemeine Zeitung, No. 103, 4 May 2011, p. 10.
  13. ↑ Sinn, Hans-Werner, Target-Salden, Außenhandel und Geldschöpfung, ifo Schnelldienst 64, No. 9, 2011.
  14. ↑ Sinn, H. W.; Wollmershäuser, T. (2012). «Target loans, current account balances and capital flows: The ECB's rescue facility». International Tax and Public Finance. 19 (4): 468–508. doi:10.1007/s10797-012-9236-x. hdl:10419/46340.
  15. ↑ The authors presented their findings at various conferences, such as H.-W. Sinn’s lectures on May 9th 2011 at the Humboldt University Արխիվացված 23 Սեպտեմբեր 2015 Wayback Machine and showed that TARGET balances are classical balance-of-payment imbalances. Their method was also used later by the ECB itself, in their October 2011 monthly report.
  16. ↑ European Central Bank: TARGET2 balances of national central banks in the Euro area, Monthly Bulletin, October 2011, p. 36, footnote 5.
  17. ↑ Sinn, Hans-Werner, "Fed versus ECB: How TARGET debts can be repaid", Vox, March 2012.
  18. ↑ Sinn, Hans-Werner, Die Target-Kredite der deutschen Bundesbank, ifo Schnelldienst 65, Special issue, 21 March 2012, pp. 3–34.
  19. ↑ Sinn, Hans-Werner, Die Target-Falle: Gefahren für unser Geld und unsere Kinder, Hanser, Munich 2012.
  20. ↑ Sinn, Hans-Werner, Helmut Schlesinger, Wilhelm Kohler, Charles B. Blankart, Manfred J. M. Neumann, Peter Bernholz, Thomas Mayer, Jochen Moebert and Christian Weistroffer, Georg Milbradt, Stefan Homburg, Friedrich L. Sell and Beate Sauer, Ingo Sauer, Jens Ulbrich and Alexander Lipponer, Christian Fahrholz and Andreas Freytag, Ulrich Bindseil, Philippine Cour-Thimann und Philipp Koenig, Franz-Christoph Zeitler, Klaus Reeh, in: Sinn, Hans-Werner (ed.), The European Balance of Payments Crisis, CESifo Forum, Special Issue, January 2012.
  21. ↑ Marsh, David, "10 myths about the European quagmire", MarketWatch, 27 February 2012. Myth No. 9 addresses Target-2. Retrieved 2012-02-27.
  22. ↑ Deutsche Bundesbank, TARGET2-Salden der Bundesbank Արխիվացված 2 Փետրվար 2014 Wayback Machine, Press release, 22 February 2011.
  23. ↑ Deutsche Bundesbank, The dynamics of the Bundesbank’s TARGET2 balance Արխիվացված 23 Սեպտեմբեր 2015 Wayback Machine, Monthly Report 63, March 2011, No. 3, pp. 34–37.
  24. ↑ Marsh, David, "Weidmann reawakens debate on Bundesbank’s power", MarketWatch, 5 March 2012. Retrieved 2012-03-07.
  25. ↑ Jens Ulbrich and Alexander Lipponer, Balances in the Target2 Payments System – A Problem?, in: Sinn, Hans-Werner (ed.), The European Balance of Payments Crisis, CESifo Forum, Special Issue, January 2012, pp.73–76.
  26. ↑ ifo Institute: "The Exposure Level"
  27. ↑ Institute of Empirical Economic Research, Osnabrueck University: Target2 data
  28. ↑ De Grauwe, Paul and Yuemei Ji, What Germany should fear most is its own fear, VOX, 18 September 2012.
  29. ↑ 29,0 29,1 Sinn, Hans-Werner, Target losses in case of a euro breakup, Vox, 22 October 2012.
  30. ↑ Sinn, Hans-Werner, Die Target-Falle: Gefahren für unser Geld und unsere Kinder, Hanser, Munich 2012, Chapter 7, Section "Die Umwidmung der Ersparnisse"
  31. ↑ Lubik, Thomas A., and Karl Rhodes, "TARGET2: Symptom, Not Cause, of Eurozone Woes", richmondfed.org, August 2012; via Steve Goldstein, "Fed bank weighs in on hot Europe debate", MarketWatch, 6 August 2012. Retrieved 2012-08-06.
  32. ↑ Wolman, Alexander L. (2013). «Federal Reserve Interdistrict Settlement» (PDF). Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly. 99. 117–141, 128–9.
  33. ↑ Marsh, David, "Opinion: Germany worrying again about its hidden bailout of Italy, Greece", MarketWatch, 21 December 2016. Retrieved 2017-01-26.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «TARGET2» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=TARGET2&oldid=9973765» էջից