Troika laundromat
| Հայտնաբերող կամ հնարող | Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծ  | |
|---|---|---|
Troika laundromat կամ ŪkioLeaks, փողերի լվացման սխեմա։ Սխեման կազմակերպել է Ռուսաստանի նախկին խոշորագույն ներդրումային բանկերից Տրոյկա Դիալոգը։ Այս սխեման թույլ է տվել մոտ 4,8 միլիարդ դոլարի միջոցների հոսք ռուսական ընկերություններից դեպի Եվրոպա և ԱՄՆ 2003 թվականից մինչև 2013 թվականի սկիզբը։ Այն բացահայտվել է Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագծի (անգլ.՝ Organized Crime and Corruption Reporting Project, OCCRP) միջոցով Եվրոպայից և Հյուսիսային Ամերիկայից 21 մեդիա գործընկերների հետ համագործակցության շնորհիվ[1][2][3][4][5]։
Հետաքննություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս սխեման հայտնաբերվել է Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հաղորդման նախագծի և 20 գործընկերների կողմից հավաքագրված տվյալների արդյունքում։ Ապացույցները հիմնված էին բանկային գրառումների, էլ. նամակների և պայմանագրերի զանգվածային արտահոսքի վրա։ Հետաքննող լրագրողները քաղել են 1,3 միլիոն բանկային գործարքներ 233,000 ընկերությունների և անհատների միջև, որոնց ընդհանուր արժեքը գերազանցում է 470 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը ՝ ընկած 2006-ից 2012 թվականների միջակայքում[6]։
Էրիխ Ռեբասո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2006 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2008 թվականի փետրվարն ընկած ժամանակահատվածում ավստրիացի իրավաբան Էրիխ Ռեբասոն արել է 150 անհատական գործարք՝ գրեթե 96 միլիոն ԱՄՆ դոլար ուղարկելով Ukio Bankas լիտվական բանկում ունեցած լվացքատան հաշիվներին։
2008 թվականին Ռեբասոն նամակ է ուղարկել Դաշնային քրեական ոստիկանության՝ երկրի բարձրագույն իրավապահ մարմնի՝ Վիեննայի գլխավոր շտաբ։ Իր հինգ էջանոց նամակում նա խոստովանում է, որ իրեն օգտագործել են հանցավոր նպատակներով և պատրաստ է գործը հանձնել անհրաժեշտ քրեական քննությանը։
Ռեբասոյի խոստովանական նամակը քիչ ազդեցություն ունեցավ։ Մինչ ոստիկանությունը ուսումնասիրում էր հարցը, երկու տարի անց նրանք տեղեկացրին նրան, որ դադարեցրել են վարույթը, քանի որ կարծում էին, որ ցանկացած հնարավոր հանցագործություն տեղի է ունեցել իրենց իրավասությունից դուրս և կատարվել է օտարերկրացիների կողմից։
2012 թվականին Ռեբասոն դարանակալվեց և սպանվեց 2 տղամարդու կողմից[7][8]։
Սխեման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տրոյկա Դիալոգ անունով ռուսական ներդրումային բանկը ստեղծվել է 1990-ականներին։ 2012 թվականին այն ձեռք է բերել պետական Սբերբանկը։
Ընդհանուր առմամբ, ավելի քան 4,8 միլիարդ դոլար է վճարվել «Տրոյկա» ցանցին[9], սակայն «Տրոյկա Դիալոգ»-ի կողմից կառավարվող ընկերությունների միջև գործարքների արժեքը գնահատվում է մոտ 8,8 միլիարդ դոլար, ինչը ենթադրում է, որ մինչև դուրս գալը մի շարք ցիկլերի համար գումար է ծախսվել[10][11]։
Իրենց պաշտպանելու համար այս համակարգի կազմակերպիչներն օգտագործում էին աղքատ մարդկանց ինքնություն, ինչպիսիք են Մոսկվայի հայ աշխատողներ։ Այդ կեղևային ընկերությունները գործողություններ են կատարել կեղծ փաստաթղթերով։
Լվացքատունը թույլ էր տալիս օլիգարխներին և քաղաքական գործիչներին գաղտնի գնումներ կատարել պետական ընկերություններից, ինչպես նաև անշարժ գույք գնել ինչպես Ռուսաստանում և արտերկրում, գնել զբոսանավեր, վարձել երաժշտական գերաստղեր մասնավոր երեկույթների համար և այլն։
Ռուբեն Վարդանյան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Ռուբեն Վարդանյանն այն ժամանակ Տրոյկա Դիալոգի ղեկավարն էր։ Նա Վլադիմիր Պուտինի նախկին խորհրդականն էր և սերտ կապեր ուներ նրա հետ։ Վարդանյանը «Ֆորբս» ամսագրի կողմից ընդգրկվել է Ռուսաստանի ամենահարուստ մարդկանց ցանկում։ Ենթադրաբար, նա վարկ է տրամադրել մի բիզնեսի, որը պլանի մի մասն է եղել, համաձայն մի փաստաթղթի, որը կրում է նրա ստորագրությունը, սակայն Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հաղորդման նախագիծը պնդում է, որ չկա «վերջնական ապացույց», որ նա տեղյակ է եղել խարդախության մասին։
Ըստ Վարդանյանի, իր բանկը ոչ մի անպատշաճ բան չի արել և գործել է այնպես, ինչպես ժամանակին այլ ներդրումային բանկերում։ Այնուամենայնիվ, նա ասաց, որ «հնարավոր չէր իմանալ» յուրաքանչյուր գործարքի մասին, որ իր բանկը կատարում էր հաճախորդների անունից։
Այնուամենայնիվ, տվյալները ցույց են տալիս, որ «Quantus» անունով ընկերությունը մոտ 500 հազար դոլար է ուղարկել Վարդանյանի կրեդիտ քարտի հաշիվները վճարելու համար։ Բացի այդ, նրա կինը և սկեսուրը ստացել են համապատասխանաբար 935.000 եվրո և 900.000 եվրո[12][13]։
Փողի ծագումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հաղորդման նախագիծը նշել է, որ առնվազն գումարն անօրինական ծագում է ունեցել։
Շերեմետևո միջազգային օդանավակայանը՝ Մոսկվայի ամենաբանուկ օդանավակայանը 2003-2008 թվականներին վառելիք է գնել միջնորդների լայն ցանցից, ինչը զգալիորեն բարձրացրել է գինը։ Խարդախությունը Ռուսաստանի կառավարությանն արժեցել է մոտ 1 միլիարդ ռուբլի (40 միլիոն դոլար)՝ բացակայող հարկային եկամուտներից։ Վառելիքի ինքնարժեքը բարձրացավ, ինչը բարձրացրեց նաև ավիատոմսերի արժեքը ընդհանուր բնակչության համար[14]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Černiauskas, Šarūnas (2019 թ․ մարտի 4). «Ūkio bankas – milijardinės pinigų plovimo sistemos centre». 15min.lt/verslas (լիտվերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
- ↑ Project, Organized Crime and Corruption Reporting. «The Troika Laundromat». OCCRP (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Fitzgibbon, Will (2019 թ․ մարտի 4). «Troika Laundromat reveals Russian bank's $8.8b offshore scheme - ICIJ» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Burroughs, Callum. «'Troika Laundromat' Russia money-laundering scandal clobbers more banks as allegations deepen». Business Insider (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «'Troika Laundromat' Russia money laundering scandal clobbers more banks as allegations deepen». Business Insider. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
- ↑ «Troika Laundromat signals a different kind of financial crisis - News». Transparency.org (անգլերեն). 2019 թ․ մարտի 7. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Zotter, Christoph; Nikbakhsh, Michael; Radu, Paul (2019 թ․ մարտի 5). «Death in Vienna». OCCRP (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Neue Details um getöteten Wiener Anwalt Erich Rebasso bekannt». vienna.at. 2019 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Baumgaertel, Christian (2019 թ․ մարտի 7). «What we know about the Troika Laundromat. And what we don't». DailyRepublic.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Baumgaertel, Christian (2019 թ․ մարտի 7). «What We Know About the Troika Laundromat. And What We Don't». Bloomberg.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Garside, Juliette (2019 թ․ մարտի 4). «Q&A: what is the 'Troika Laundromat' and how did it work?». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Crosby, Alan (2019 թ․ մարտի 5). «'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light». Radio Free Europe/Radio Liberty (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn (2019 թ․ մարտի 4). «Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Report: Huge Money-Laundering Scheme By Russia's Largest Investment Bank». Radio Free Europe/Radio Liberty (անգլերեն). 2019 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.