Աղոթարան

Աղոթարան, լուսաբաց, այգ, արևելք։ Լուսաբացի պաշտամունքը ծագել է արևագալը աղոթքով և օրհներգով դիմավորելու հեթանոս արևապաշտների ծեսերից։

Քրիստոնեության շրջանում արևածագը ծիսական արարողությամբ ընդունելը վերապրուկի ձևով գոյատևել է ժողովրդի մեջ (թաղման ծեսեր՝ դիալվացում, հանգուցյալներին դեմքով դեպի արևելք թաղելը են)։ Հորինվել են երգեր, օրհներգեր, շարականներ՝ նվիրված արևագալին և արեգակի լույսին։ Այդ պաշտամունքային սովորույթը առաջ է բերել կրոնական շինությունների ճարտարապետական հորինվածքների կանոնացում. եկեղեցիների ավագ խորանները, որտեղ տեղավորված է բեմը և սեղանը, արևելյան կողմում են։

Խաչքարերը նույնպես կանգնեցվել են ճակատով արևմուտք, որպեսզի դիտողի և աղոթողի հայացքը ուղղված լինի արևելք։ Աղոթավայր, աղոթատուն (եկեղեցի, մատուռ, մեհյան, կռատուն, սինագոգ, մզկիթ)։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 259)։