Աշոտ Մելքոնյան (պատմաբան)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աշոտ Մելքոնյան (այլ կիրառումներ)

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մելքոնյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Աշոտ Մելքոնյան
Ծնվել է	փետրվարի 16, 1961(1961-02-16) (63 տարեկան) Ախալքալաք, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մասնագիտություն	պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտ	քիմիա
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1982) և Երևանի պետական համալսարան
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների դոկտոր (2002), պրոֆեսոր (2004) և ակադեմիկոս (2014)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Պարգևներ	և
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում

Աշոտ Աղասու Մելքոնյան (փետրվարի 16, 1961(1961-02-16), Ախալքալաք, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ պատմաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր (2002 թ.), պրոֆեսոր (2004 թ.), ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ (2006 թ.), ակադեմիկոս (2014 թ.), ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն (2002 թ.), «Ջավախքին աջակցություն» հիմնադրամի համահիմնադիր, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ

Կենսագրություն

Աշոտ Մելքոնյանը ծնվել է 1961 թվականի փետրվարի 16-ին, Ախալքալաքում, վաստակավոր լրագրող Աղասի Հարությունի Մելքոնյանի ընտանիքում։ 1967 թ. ընդունվել և ոսկե մեդալով 1977 թվականին ավարտել է Ախալքալաքի Դերենիկ Դեմիրճյանի անվան թիվ 4 հայկական միջնակարգ դպրոցը։ 1977–1982 թթ. ուսանել է Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետում, որն ավարտել է գերազանցության դիպլոմով։ 1982–1985 թթ. եղել է ասպիրանտ նույն համալսարանի Հայոց պատմության ամբիոնում։ 1989 թ. պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն «Արևմտյան Հայաստանի Էրզրումի նահանգի հայ ազգաբնակչությունը XIX դարի առաջին երեսնամյակին» թեմայով՝ ստանալով պատմական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։ 1986 թվականի հոկտեմբերից աշխատանքի է անցել ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտում` նախ որպես լաբորանտ, ապա` գիտաշխատող, գիտքարտուղար, գիտական հարցերով փոխտնօրեն։ 2002 թվականի ապրիլի 26-ին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն «Ջավախքը XIX դարում և XX դարի I քառորդին» թեմայով։ 2004 թվականին ստացել է պրոֆեսորի գիտական կոչում։ 2006-2014 թթ. ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ էր։ 2014 թվականին Աշոտ Մելքոնյանն ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։

Աշոտ Մելքոնյանը 2002 թվականի հուլիսից ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրենն է։ Նա գլխավորում է ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի գիտական և պատմության ինստիտուտում գործող 004 Հայոց պատմության մասնագիտական խորհուրդները։ ԵՊՀ խորհրդի, պատմության ֆակուլտետի, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի, Երևան քաղաքի պատմության թանգարանի գիտական խորհուրդների և մի շարք գիտական հանդեսների (Պատմաբանասիրական հանդես, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, Բանբեր Հայաստանի արխիվների, Կանթեղ, Պատմություն և մշակույթ և այլն) խմբագրակազմերի անդամ է։ Նա 16 գրքի և ավելի քան 450 գիտական հոդվածի հեղինակ է։ Աշխատությունները լույս են տեսել աշխարհի 14 երկրներում՝ ավելի քան 10 լեզուներով։ Գիտական զեկուցումներով հանդես է եկել աշխարհի շատ երկրներում։

Աշոտ Մելքոնյանի գիտական հետաքրքրությունների շրջանակի մեջ մտնում են Արևմտյան Հայաստանի, հայկական հարցի, հայոց ցեղասպանության, Ջավախքի պատմության, հայ-վրացական հարաբերությունների, Հայաստանի պատմական ժողովրդագրության հիմնահարցերը։

Մելքոնյանի աշխատությունները լույս են տեսել Հայաստանում, Ռուսաստանում, ԱՄՆ-ում, Անգլիայում, Ֆրանսիայում, Վրաստանում, Լիբանանում, Եգիպտոսում, Իրանում, Արգենտինայում, Հունգարիայում` հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, վրացերեն, պարսկերեն, իսպաներեն, թուրքերեն, հունգարերեն լեզուներով։

Պրոֆեսոր Աշոտ Մելքոնյանը գիտական աշխատանքին զուգահեռ վարում է նաև մանկավարժական գործունեություն։ Նա Հայոց պատմություն է դասավանդում Երևանի պետական համալսարանում, ՀՀ ԳԱԱ մագիստրատուրայում, Խ. Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանում։ 2004–2006 թվականներին եղել է նաև Երևանի բժշկական համալսարանի Հասարակական գիտությունների ամբիոնի վարիչ։ Նրա ղեկավարությամբ պաշտպանվել է 16 թեկնածուական ատենախոսություն, որոնք նվիրված են Հայաստանի պատմական ժողովրդագրության և ցեղասպանության թեմաներին։ Խմբագրել է տասնյակ գիտական աշխատություններ։ 2010 թվականից Աշոտ Մելքոնյանը Հայոց պատմության և մշակույթի պատմության դասախոսությունների շարք է իրականացնում Հայոց բանակում` նպատակ ունենալով բարձրացնել հայ զինվորականի պատմաճանաչողական և ռազմահայրենասիրական ոգին։ Աշոտ Մելքոնյանը զեկուցումներով և դասախոսություններով հանդես է եկել մոտ երկու տասնյակ երկրներում կազմակերպված միջազգային գիտաժողովներում, սփյուռքահայ հասարակության առջև։ Պատմագետ Աշոտ Մելքոնյանը 1997-2009 թթ. Արևմտյան Հայաստանում նկարահանած տեսանյութի հիման վրա պատրաստել է հեռուստատեսային ֆիլմեր («Կարոտի Էրգիր» (2006 թ.), «Արարատ. Հայոց անմահության խորհուրդը» (2008 թ.) և այլն)։ 2007 թվականի օգոստոսի 10-ին՝ հայ ժողովրդի համար բախտորոշ Սևրի դաշնագրի օրը, նա բարձրացել է Արարատ լեռան գագաթը, և դրա հիման վրա ստեղծել «Արարատ. Հայոց անմահության խորհուրդը» գիրքը և ֆիլմը («Տիգրան Մեծ» հրատ., Երևան, 2008 թ.)` նվիրված հայ նոր գրականության հիմնադիր, մեծ լուսավորիչ Խաչատուր Աբովյանի ծննդյան 200-ամյակին (1809 թ.) և Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆրիդրիխ Պարրոտի հետ Խ. Աբովյանի Արարատի գագաթը բարձրանալու 180-ամյակին (1829 թ.):

Երկերի մատենագիտություն

• Էրզրում (Էրզրում նահանգի հայ ազգաբնակչությունը 19–րդ դարի առաջին երեսնամյակին), Երևան, 1994, 180 էջ։
• Հայոց պատմություն (դասախոսությունների ձեռնարկ), Երևան, 1998, 277 էջ։
• Ջավախք (պատմության ուրվագծեր), Երևան, 1999, 103 էջ։
• Ջավախքը 19–րդ դարում և 20–րդ դարի առաջին քառորդին, Երևան, 2003, 543 էջ։
• Նյութեր Ախալցխայի և Ախալքալաքի դպրոցների պատմությունից (19–րդ դար – 20–րդ դարի սկիզբ), Երևան, 2005, 178 էջ։
• Մեր դժվար ժամանակների մեծ հայը՝ Մեսրոպ արքեպիսկոպոս Աշճյան (կյանքն ու գործը), կազմող՝ Աշոտ Մելքոնյան, Երևան, 2007, 340 էջ։
• Արարատ. Հայոց անմահության խորհուրդը, Երևան, 2008, 96 էջ։
• Հայաստանը պետական գաղտնի փաստաթղթերում (1922–1929 թթ.), կազմող՝ Աշոտ Մելքոնյան, Երևան, 2008, 352 էջ։
• Մելքոնյան Աշոտ, Դանիելյան Էդուարդ, Հայոց պատմություն (Հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը), Երևան, 2008, 352 էջ։
• Հայաստանի պատմության և ժողովրդագրության հիմնահարցեր (հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2011, 456 էջ։
• Հայոց պատմության դասերն ու պատգամները (հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2013, 632 էջ։
• Ցեղասպանություն և հայրենազրկում. ճանաչումից հատուցում (հոդվածներ և հարցազրույցներ), Երևան, 2015, 440 էջ։

Մամուլ

• Հոդվածների մատենագիտություն։

Պարգևներ և մրցանակներ

• Մովսես Խորենացու մեդալ, 2003 թ.:
• Թեքեյան մշակութային միության «Հայկաշեն Ուզունյան» մրցանակ, 2004 թ.:
• «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի մրցանակ, 1994 թ.:
• Երևանի բժշկական համալսարանի Ոսկե մեդալ (2006 թ.):
• «Ֆրիտյոֆ Նանսեն» մեդալ (2010 թ.):
• ԵՊՀ ոսկե մեդալ (2011 թ.):
• ՀՀ ՊՆ «Գարեգին Նժդեհ» մեդալ (2011 թ.):
• «Մանկավարժական Համալսարան» հուշամեդալ, 2011 թ.:
• ՀՀ վարչապետի հուշամեդալ (2015 թ.):

Գրականություն

• ԵՊՀ 90-ամյա պատմության ֆակուլտետը, խմբ. Էդիկ Մինասյան, Երևան, ԵՊՀ, 2009, էջ 368-369։
• Ով ով է (Հայեր։ Կենսագրական հանրագիտարան), հատ. 2, Երևան, 2007, էջ 88։
• Քնարիկ Ավագյան, «Պատմագիտության նվիրյալը» (ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Աշոտ Մելքոնյանի ծննդյան 50-ամյակի առթիվ) «Պատմաբանասիրական հանդես», № 1, 2011 թ., էջ351-354. ISSN 0135-0536

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աշոտ Մելքոնյան (պատմաբան)» հոդվածին։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աշոտ Մելքոնյան (պատմաբան)» հոդվածին։