Բիթքոյնի պատմությունը

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամսական բիթքոյնի գործարքների քանակը (լոգարիթմական սանդղակ)

Բիթքոյնը կրիպտոարժույթ է, թվային ակտիվ, որն օգտագործում է գաղտնագրությունը՝ վերահսկելու իր ստեղծումն ու կառավարումը, այլ ոչ թե ապավինելու կենտրոնական իշխանություններին[1]։ Ի սկզբանե մշակվելով որպես փոխանակման միջոց, Բիթքոյնն այժմ հիմնականում դիտվում է որպես արժեքի պահպանման միջոց։ Բիթքոյնը կարող է օգտագործվել նաև որպես փոխանակման միջոց։ Բիթքոյնի պատմությունը սկսվել է Սատոշի Նակամոտոյի ստեղծմամբ և ներդրմամբ, որը միավորել է գաղտնի համայնքի բազմաթիվ գոյություն ունեցող գաղափարներ։ Ողջ պատմության ընթացքում Բիթքոյնը ենթարկվել է արագ աճի և դարձել է կարևոր միջոց ինչպես խնայողությունների, այնպես էլ օնլայն և օֆլայն հարթակներում։ 2010-ականների կեսերից որոշ ընկերություններ սկսել են ընդունել բիթքոյիններ՝ ի լրումն ավանդական արժույթների[2]։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչ բիթքոյնի թողարկումը կային թվային կանխիկացման մի շարք տեխնոլոգիաներ՝ սկսած Դեյվիդ Չաումի և Ստեֆան Բրենդսի թողարկողի վրա հիմնված ecash արձանագրություններից[3][4][5]։ Գաղափարը, որ հաշվողական գլուխկոտրուկների լուծումները կարող են որոշակի արժեք ունենալ, առաջին անգամ առաջարկվել է կրիպտոգրաֆներ Սինտիա Դուորկի և Մոնի Նաորի կողմից 1992 թվականին։ Գաղափարը ինքնուրույն վերագտնվել է Ադամ Բեքի կողմից, ով մշակել է hashcash-ը, որը 1997 թվականին սպամի վերահսկման համար աշխատանքի ապացուցման սխեման է[6]։ Բաշխված թվային սակավության վրա հիմնված կրիպտոարժույթների առաջին առաջարկներն էին Wei Dai-ի b-money-ը և Nick Szabo-ի բիթ ոսկին[7][8]։ Հալ Ֆիննին մշակել է աշխատանքի բազմակի օգտագործման ապացույց՝ օգտագործելով հեշքեշը որպես աշխատանքի ապացույցի ալգորիթմ[9]։

Մի քիչ ոսկու առաջարկում, որն առաջարկում էր գնաճի վերահսկման համար կոլեկցիոն շուկայի վրա հիմնված մեխանիզմ, Նիք Սաբոն նաև ուսումնասիրել է որոշ լրացուցիչ ասպեկտներ, ներառյալ բյուզանդական անսարքության հանդուրժող համաձայնագրի արձանագրությունը, որը հիմնված է քվորումի հասցեների վրա՝ պահպանման և փոխանցելու շղթայական ապացույցների լուծումները, որոնք այնուամենայնիվ, խոցելի էր Սիբիլի հարձակումների համար[8]։

Ստեղծումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականի օգոստոսի 18-ին գրանցվել է bitcoin.org տիրույթի անունը[10]։ Նույն տարվա հոկտեմբերի 31-ին, գաղտնագրման փոստային ցուցակում տեղադրվել է Սատոշի Նակամոտոյի հեղինակած «Bitcoin. Peer-to-Peer Electronic Cash System» հղումը[11]։ Այս փաստաթուղթը մանրամասնում է գործընկերների ցանցի օգտագործման մեթոդները՝ ստեղծելու այն, ինչը նկարագրված է որպես «էլեկտրոնային գործարքների համակարգ առանց վստահության վրա հենվելու»[12][13][14]։ 2009 թվականի հունվարի 3-ին ստեղծվել է բիթքոյնի ցանցը, այն բանից հետո, երբ Սատոշի Նակամոտոն մայնինգով ստացել է բիթքոյնի «Ծագման բլոկը» (բլոկ համարը 0), որն ուներ 50 բիթքոյն պարգև[12][15]։ Ծագման բլոկում ներառված էր հետևյալ տեքստը.

Թայմս 03/Հունվ/2009 ,Կանցլերը բանկերի համար երկրորդ օգնության շեմին է[16]

Տեքստը վերաբերում է The Times-ի վերնագրին, որը հրապարակվել է 2009թ. հունվարի 3-ին[17]։ Այս նշումը մեկնաբանվել է և՛ որպես ծագման ամսաթվի ժամանակի դրոշմ, և՛ որպես ծաղրական մեկնաբանություն կոտորակային պահուստային բանկային գործունեության հետևանքով առաջացած անկայունության վերաբերյալ[18]։

Բիթքոյնի առաջին բաց կոդով հաճախորդը առաջացել է 2009 թվականի հունվարի 9-ին՝ հյուրընկալվելով SourceForge-ում[19][20]։

Բիթքոյնի առաջին աջակիցներից, որդեգրողներից, ներդրողներից և բիթքոյնի առաջին գործարքի ստացողը ծրագրավորող Հալ Ֆիննին էր։ Ֆիննին ներբեռնել է բիթքոյնի ծրագրակազմը այն թողարկվելու օրը և ստացել 10 բիթքոյն Նակամոտոյից ՝աշխարհում առաջին բիթքոյն գործարքի ժամանակ՝ 2009 թվականի հունվարի 12-ին (բլոկ 170)[21][22]։ Մյուս վաղ աջակիցներն էին Վեյ Դայը՝ բիթքոյնի նախորդի՝ b-money-ի ստեղծողը և Նիկ Սաբոն՝ բիթքոյնի նախորդի՝ բիթ ոսկու ստեղծողը[12]։

Ենթադրվում է, որ առաջին օրերին Նակամոտոն արդյունահանել է 1 միլիոն բիթքոյն[23]։ Նախքան բիթքոյնում ներգրավվածությունից դուրս գալը, Նակամոտոն ինչ-որ իմաստով ղեկը հանձնել է ծրագրավորող Գևին Անդրեսենին, որն այնուհետև դարձալ է բիթքոյնի առաջատար մշակողը Բիթքոյն հիմնադրամում, որը «անարխիկ» բիթքոյն համայնքին ամենամոտ բանն է պաշտոնական հանրային ոլորտում[24]։

Սատոշի Նակամոտո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթադրվում է, որ «Satoshi Nakamoto»-ն կեղծանուն է այն անձի կամ մարդկանց համար, ովքեր նախագծել են բիթքոյնի օրիգինալ արձանագրությունը 2008-ին և գործարկել ցանցը 2009-ին։ Նակամոտոն պատասխանատու է եղել բիթքոյնի պաշտոնական ծրագրաշարի մեծամասնության ստեղծման համար և ակտիվ փոփոխություններ է կատարել և հրապարակել տեխնիկական տեղեկատվություն բիթքոյն ֆորումի վերաբերյալ[12]։ Շատ ենթադրություններ են եղել Սատոշի Նակամոտոյի ինքնության վերաբերյալ կասկածյալների հետ, ներառյալ Դայը, Սաբոն և Ֆիննին, և դրան ուղեկցող հերքումներ[25][26]։ Քննարկվել է նաև այն հնարավորությունը, որ Սատոշի Նակամոտոն համակարգչային կոլեկտիվ է եղել եվրոպական ֆինանսական հատվածում[27]։

Սատոշի Նակամոտոյի իրական ինքնության հետաքննությունը փորձել են կատարել The New Yorker-ը և Fast Company-ն։ The New Yorker-ի հետաքննությունը բացահայտել է առնվազն երկու հնարավոր թեկնածուների՝ Մայքլ Քլիրին և Վիլի Լեհդոնվիրտային։ Fast Company-ի հետաքննությունը բացահայտել է անուղղակի ապացույցներ, որոնք կապում են 2008 թվականի օգոստոսի 15-ին Նիլ Քինգի, Վլադիմիր Օքսմանի և Չարլզ Բրիի կողմից ներկայացված գաղտնագրման արտոնագրի հայտին և bitcoin.org տիրույթի անունը, որը գրանցվել է 72 ժամ անց։ Արտոնագրային հայտը պարունակում էր բիթքոյնին նման ցանցային և գաղտնագրման տեխնոլոգիաներ, և տեքստային վերլուծությունը ցույց է տվել, որ «... հաշվարկային առումով անիրագործելի է հետադարձել» արտահայտությունը հայտնվել է և՛ արտոնագրային հայտում, և՛ բիթքոյնի սպիտակ գրքում[28]։ Երեք գյուտարարներն էլ բացահայտորեն հերքել են Սատոշի Նակամոտո լինելու հանգամանքը[29][30]։

2013 թվականի մայիսին Թեդ Նելսոնը ենթադրել է, որ ճապոնացի մաթեմատիկոս Շինիչի Մոչիձուկին Սատոշի Նակամոտոն է[31]։ Ավելի ուշ՝ 2013 թվականին, իսրայելցի հետազոտողներ Դորիտ Ռոնը և Ադի Շամիրը մատնանշել են Մետաքսի ճանապարհի հետ կապված Ռոս Ուիլյամ Ուլբրիխտին՝ որպես շապիկի հետևում գտնվող հավանական անձ։ Երկու հետազոտողներն իրենց կասկածները հիմնել են բիթքոյնների գործարքների ցանցի վերլուծության վրա[32]։ Այս մեղադրանքները վիճարկվել են, և Ռոնն ու Շամիրը հետագայում հրաժարվել են իրենց հայցից[33][34]։

Նակամոտոյի ներգրավվածությունը բիթքոյնի հետ, կարծես թե, չի երկարաձգվել 2010 թվականի կեսերից հետո[12]։ 2011 թվականի ապրիլին Նակամոտոն շփվել է բիթքոյնի ներդրողի հետ՝ ասելով, որ նա «անցել է այլ բաների»[16]։

Շվեյցարացի կոդավորող և ակտիվ համայնքի անդամ Ստեֆան Թոմասը գծագրել է Նակամոտոյի 500-ից ավել բիթքոյն ֆորումի յուրաքանչյուր գրառման ժամանակային դրոշմանիշերը. Արդյունքում գծապատկերը ցույց է տվել կտրուկ անկում՝ Գրինվիչի ժամանակով ժամը 5-ից մինչև 11-ը ընկած ժամանակահատվածում գրեթե ոչ մի գրառում։ Քանի որ այս օրինաչափությունը ճիշտ էր նույնիսկ շաբաթ և կիրակի օրերին, այն ենթադրում էր, որ Նակամոտոն այս ժամին քնած է եղել։ Գրինվիչի ժամանակով ժամը 5-ից մինչև 11-ը համապատասխանում է կեսգիշերից մինչև ժամը 6-ը՝ Արևելյան ստանդարտ ժամանակով (Հյուսիսային Ամերիկայի արևելյան ստանդարտ ժամանակով)։ Այլ հուշումներ ենթադրում էին, որ Նակամոտոն բրիտանացի է։ Թերթի վերնագիրը, որը նա ծածկագրել էր Ծագման բլոկում, ստացվել է Մեծ Բրիտանիայում հրատարակված Թայմս թերթից, և նրա ֆորումի գրառումները և բիթքոյնի սկզբնաղբյուրի մեկնաբանությունները օգտագործում էին բրիտանական անգլերեն ուղղագրություններ, ինչպիսիք են «optimise» և «colour»[12]:

Անանուն բլոգերի կողմից բիթքոյնի սպիտակ թղթի հետ գրավոր տեքստերի որոնումը ցույց է տվել, որ Նիք Սաբոյի «բիթ ոսկե» հոդվածները նման հեղինակ ունեն[25]։ Նիկը հերքել է Սատոշի լինելը և իր պաշտոնական կարծիքը Սատոշիի և բիթքոյնի մասին հայտնել է 2011 թվականի մայիսի հոդվածում[35]։

Newsweek-ում 2014 թվականի մարտին հրապարակված հոդվածում լրագրող Լիա Մակգրաթ Գուդմանը մեղադրել է Կալիֆորնիայի Թեմփլ Սիթիից Դորիան Ս. Նակամոտոյին՝ ասելով, որ Սատոշի Նակամոտոն տղամարդու ծննդյան անունն է։ Նրա մեթոդներն ու եզրակացությունները լայն քննադատության են արժանացել[36][37]։

2016 թվականի հունիսին London Review of Books-ը հրապարակել է Էնդրյու Օ'Հագանի ստեղծագործությունը Նակամոտոյի մասին[38]։

Այն բանից հետո, երբ 2020 թվականի մայիսին YouTube-ի վավերագրական ֆիլմը մատնանշել է Ադամ Բեքին որպես բիթքոյնի ստեղծող, լայն քննարկումներ են ծավալվել։ Սատոշի Նակամոտոյի իրական ինքնությունը դեռևս վեճի առարկա է[39]։

Աճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆլորիդայի Ջեքսոնվիլ քաղաքի Ատլանտյան պողոտայում գտնվող Papa John's արտոնությունում, որտեղ պատրաստվել և առաքվել են երկու պիցցաներ առաջին նշանավոր մանրածախ բիթքոյն գործարքի համար:

Ֆիզիկական ապրանքների հետ կապված առաջին նշանավոր մանրածախ գործարքը վճարվել է 2010 թվականի մայիսի 22-ին՝ փոխանակելով 10,000 ականապատված ԲԹՋ-ն երկու պիցցայի հետ, որոնք առաքվել էին Papa John’s-ից Ֆլորիդայի Ջեքսոնվիլ քաղաքում։ Լասլո Հանյեցը, ով ապրում է Ջեքսոնվիլում, առցանց ֆորումում ստեղծել է մի թեմա՝ առաջարկելով բիթքոյնները բոլոր նրանց, ովքեր կարող են պատվիրել իրեն երկու պիցցան։ Անգլիայից ժամանած օգտատեր Ջերեմի Ստուրդիվանտը ընդունել է առաջարկը և պատվիրել պիցցաներ իր տուն։ 10,000 բիթքոյններն այն ժամանակ արժեր մոտ 40 ԱՄՆ դոլար։ Այս միջոցառումը մայիսի 22-ը կնշանակի որպես բիթքոյն պիցցայի օր կրիպտո-երկրպագուների համար[12][40]։ Այն ժամանակ գործարքի արժեքը սովորաբար բանակցվում էր Բիթքոյն ֆորումում[փա՞ստ]։

2010 թվականի օգոստոսի 6-ին նկատվել է բիթքոյնի արձանագրության հիմնական խոցելիությունը։ Թեև արձանագրությունը հաստատում էր, որ գործարքի ելքերը երբեք չեն գերազանցում դրա մուտքերը, գործարք, որի արդյունքները գումարվում են ավելին, քան –ը՝ կհեղեղեն, ինչը թույլ է տալիս գործարքի հեղինակին ստեղծել կամայական քանակությամբ բիթքոյն[41][42]։ Օգոստոսի 15-ին խոցելիությունը շահարկվել է. մեկ գործարքը ծախսել է 0,5 բիթքոյն՝ ցանցի երկու տարբեր հասցեներից յուրաքանչյուրին ուղարկելու համար 92 միլիարդ բիթքոյնից ( satoshis) մի փոքր ավելին։ Մի քանի ժամվա ընթացքում գործարքը նկատվել է, սխալը շտկվել է, և բլոկչեյնը կոտրվել է հանքագործների կողմից՝ օգտագործելով բիթքոյնի արձանագրության թարմացված տարբերակը[43]։ Քանի որ բլոկչեյնը պատառաքաղված էր խնդրահարույց գործարքից ներքև, գործարքն այլևս չի հայտնվում բլոկչեյնում, որն այսօր օգտագործում է բիթքոյն ցանցը։ Սա անվտանգության միակ խոշոր թերությունն է եղել, որը հայտնաբերվել և շահագործվել է բիթքոյնի պատմության մեջ[41][42][44]։

2011[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյնի բաց կոդով կոդի հիման վրա սկսել են ի հայտ գալ այլ կրիպտոարժույթներ[45]։

Electronic Frontier Foundation ոչ առևտրային խումբը սկսել է բիթքոյններ ընդունել 2011 թվականի հունվարին, այնուհետև դադարեցրել այն 2011 թվականի հունիսին՝ վկայակոչելով նոր արժութային համակարգերի իրավական նախադեպի բացակայության մտահոգությունը[46][47]։ EFF-ի որոշումը չեղարկվել է 2013 թվականի մայիսի 17-ին, երբ նրանք վերսկսել են բիթքոյնի ընդունումը[48]։

2011 թվականի մայիսին բիթքոյն վճարումների պրոցեսորը՝ BitPay-ը, հիմնադրվել է բջջային վճարումների ծառայություններ մատուցելու այն ընկերություններին, ովքեր ցանկանում են ընդունել բիթքոյնները որպես վճարման ձև։

2011 թվականի հունիսին ՎիքիԼիքսը և այլ կազմակերպություններ սկսել են բիթքոյններ ընդունել նվիրատվության համար[49]։

2012[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի հունվարին բիթքոյնը ներկայացվել է որպես հիմնական թեմա CBS-ի «Լավ կինը» իրավաբանական դրամայի գեղարվեստական ​​դատավարության ընթացքում երրորդ եթերաշրջանի «Բիթքոյն դյումիների համար» դրվագում։ CNBC-ի Mad Money-ի հաղորդավար Ջիմ Քրամերը խաղացել է դատարանի դահլիճում, որտեղ նա վկայում է, որ բիթքոյնը չի համարում իսկական արժույթ՝ ասելով. «Չկա կենտրոնական բանկ, որը կարգավորի այն»[50]։

2012 թվականի հոկտեմբերին BitPay-ը հայտնել է, որ ավելի քան 1000 առևտրականներ ընդունում են բիթքոյն իր վճարումների մշակման ծառայության ներքո[51]։ 2012 թվականի նոյեմբերին WordPress-ը սկսել է ընդունել բիթքոյններ[52]։

2013[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի փետրվարին Coinbase բորսան հայտնել է, որ մեկ ամսում վաճառել է 1 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ բիթքոյններ՝ մեկ բիթքոյնի համար ավելի քան 22 դոլարով[53]։ Ինտերնետ արխիվը հայտարարել է, որ պատրաստ է ընդունել նվիրատվությունները որպես բիթքոյններ, և որ մտադիր է աշխատակիցներին հնարավորություն տալ ստանալ իրենց աշխատավարձի մի մասը բիթքոյն արժույթով[54]։

Չարլզ Սթրոսի 2013-ին «Նեպտունի ծնունդը» գիտաֆանտաստիկ վեպում համընդհանուր միջաստղային վճարային համակարգը հայտնի է որպես «բիթքոյն» և գործում է կրիպտոգրաֆիայի միջոցով[55]։ Ավելի ուշ Շտրոսը բլոգում գրել է, որ հղումը միտումնավոր է եղել՝ ասելով. «Ես գրել եմ Նեպտունի ծնունդը 2011թ.-ին։ Բիթքոյնն այն ժամանակ անհասկանալի էր, և ես հասկացա, որ անունի ճանաչումը բավական է միջաստղային արժույթի համար օգտակար տերմին լինելու համար»[56]։

Մարտին բիթքոյնի գործարքների գրանցամատյանը, որը կոչվում է բլոկչեյն, ժամանակավորապես բաժանվել է երկու անկախ շղթայի՝ գործարքների ընդունման տարբեր կանոններով։ Վեց ժամ շարունակ երկու բիթքոյն ցանցեր գործել են միաժամանակ, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի գործարքների պատմության իր տարբերակը։ Հիմնական ծրագրավորողները կոչ են արել ժամանակավոր դադարեցնել գործարքները՝ առաջացնելով կտրուկ վաճառք[57]։ Նորմալ աշխատանքը վերականգնվել է, երբ ցանցի մեծամասնությունը իջեցրել է բիթքոյնի ծրագրաշարի 0.7 տարբերակը[57]։ Mt. Gox բորսան կարճ ժամանակով դադարեցրել է բիթքոյնի ավանդները, և փոխարժեքը կարճ ժամանակով իջել է 23%-ով՝ մինչև 37 դոլար, մինչև հաջորդ ժամերին վերականգնվել է նախկին մակարդակը՝ մոտավորապես $48[58][59][60]: ԱՄՆ-ում Ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի ցանցը (FinCEN) սահմանել է կարգավորող ուղեցույցներ «ապակենտրոնացված վիրտուալ արժույթների» համար, ինչպիսին է բիթքոյնը՝ դասակարգելով ամերիկացի բիթքոյն մայնողներին, ովքեր վաճառում են իրենց ստեղծած բիթքոյնները որպես դրամական սպասարկման ձեռնարկություններ (կամ ԴԾԲ), որոնք կարող են ենթակա լինել գրանցման և այլ իրավական պարտավորությունների[61][62][63]։

Ապրիլին BitInstant-ը և Mt. Gox-ը կանգնած էր վճարումների մշակման ձգձգումների հետ՝ հզորության պակասի պատճառով, որի արդյունքում բիթքոյնի փոխարժեքը ընկել է 266-ից մինչև 76 դոլար[64][65]։ Այնուհետև վեց ժամվա ընթացքում վերադարձավ 160 դոլար։ Բիթքոյնն ավելի մեծ ճանաչում է ստացել, երբ OkCupid-ի և Foodler-ի նման ծառայությունները սկսել են այն ընդունել վճարման համար[66]։ 2013-ի ապրիլին Չիկագոյի համալսարանի իրավագիտության պրոֆեսոր Էրիկ Պոզները հայտարարել է, որ «իսկական Պոնզիի սխեման պահանջում է խարդախություն, բիթքոյնը, ընդհակառակը, ավելի շատ նման է կոլեկտիվ մոլորության»[67]։

2013թ. մայիսի 15-ին ԱՄՆ իշխանությունները կալանք են դրել Mt. Gox-ի հետ կապված հաշիվների վրա՝ պարզելով, որ այն ԱՄՆ-ում FinCEN-ում որպես դրամական փոխանցում չի գրանցվել[68][69]։

2013 թվականի մայիսի 17-ին զեկուցվել է, որ BitInstant-ը մշակել է բիթքոյն մուտքագրվող և դուրս բերվող գումարի մոտավորապես 30 տոկոսը, և միայն ապրիլին իրականացրել է 30,000 գործարք[70]։

2013 թվականի հունիսի 23-ին զեկուցվել է, որ ԱՄՆ Թմրամիջոցների դեմ պայքարի վարչությունը 11,02 բիթքոյն է ցուցակագրել որպես առգրավված ակտիվներ Միացյալ Նահանգների Արդարադատության նախարարության առգրավման ծանուցման մեջ՝ համաձայն 21 U.S.C. § 881-ի։ Սա առաջին դեպքն էր, երբ պետական ​​գործակալությունը բռնագրավել է բիթքոյնը[71][72]։

2013 թվականի հուլիսին Քենիայում սկսվել է մի նախագիծ, որը բիթքոյնը կապում էր M-Pesa-ի՝ բջջային վճարումների հանրաճանաչ համակարգի հետ, փորձի միջոցով, որը նախատեսված էր Աֆրիկայում նորարարական վճարումներ խթանելու համար[73]։ Նույն ամսվա ընթացքում Թաիլանդի արտարժույթի վարչարարության և քաղաքականության վարչությունը հայտարարել է, որ բիթքոյնը չունի որևէ իրավական դաշտ և, հետևաբար, անօրինական կլինի, ինչը փաստացի արգելել է առևտուրը երկրում բիթքոյնի բորսաներում[74][75]։

2013 թվականի օգոստոսի 6-ին Տեխասի Արևելյան շրջանի Հինգերորդ շրջանի դաշնային դատավոր Ամոս Մազանտը որոշել է, որ բիթքոյնները «արժույթ կամ փողի ձև» են (մասնավորապես արժեթղթեր, ինչպես սահմանված են Արժեթղթերի մասին դաշնային օրենքներով), և որպես այդպիսին ենթակա են դատարանի իրավասությանը[76][77], իսկ Գերմանիայի ֆինանսների նախարարությունը բիթքոյնները ներառել են «հաշվի միավոր» տերմինի տակ՝ ֆինանսական գործիք, թեև ոչ որպես էլեկտրոնային փող կամ գործառնական արժույթի դասակարգում, այնուամենայնիվ, ունի իրավական և հարկային հետևանքներ[78]։

2013 թվականի սեպտեմբերին Չինաստանի կառավարությունը արգելել է ֆինանսական հաստատություններին առևտուր անել բիթքոյնով` վախենալով փողերի լվացման վտանգից[79]։

2013 թվականի հոկտեմբերին ՀԴԲ-ն առգրավել է մոտավորապես 26,000 բիթքոյն Silk Road կայքից՝ ենթադրյալ սեփականատեր Ռոս Ուիլյամ Ուլբրիխտի ձերբակալության ժամանակ[80][81][82]։ Երկու ընկերություններ՝ Robocoin-ը և Bitcoiniacs-ը 2013 թվականի հոկտեմբերի 29-ին գործարկել են աշխարհում առաջին բիթքոյն բանկոմատը Վանկուվերում՝ թույլ տալով հաճախորդներին վաճառել կամ գնել բիթքոյն արժույթ քաղաքի կենտրոնում գտնվող սրճարանում[83][84][85]։ Չինական ինտերնետ հսկան՝ Baidu-ն, թույլատրել է կայքերի անվտանգության ծառայությունների հաճախորդներին վճարել բիթքոյններով[86]։

2013 թվականի նոյեմբերին Նիկոսիայի համալսարանը հայտարարել է, որ կընդունի բիթքոյնը՝ որպես ուսման վարձի վճար, իսկ համալսարանի գլխավոր ֆինանսական տնօրենն այն անվանել է «վաղվա ոսկի»[87]։ 2013 թվականի նոյեմբերի ընթացքում չինական բիթքոյնների բորսան՝ BTC China-ն, առաջ է անցել ճապոնական Mt. Gox-ից և Եվրոպայում գործող Bitstamp-ից՝ դառնալով բիթքոյնի առևտրի ամենամեծ բորսան ըստ առևտրի ծավալների[88]։

2013 թվականի դեկտեմբերին Overstock.com-ը հայտարարել է 2014 թվականի երկրորդ կեսին բիթքոյն ընդունելու պլանների մասին[89]։ 2013 թվականի դեկտեմբերի 5-ին Չինաստանի ազգային բանկը արգելել է չինական ֆինանսական հաստատություններին օգտագործել բիթքոյններ[90]։ Հայտարարությունից հետո բիթքոյնների արժեքն իջել է, և Baidu-ն այլևս չէր ընդունում բիթքոյններ որոշակի ծառայությունների համար[91][92]։ Իրական աշխարհի ապրանքներ ցանկացած վիրտուալ արժույթով գնելն անօրինական էր Չինաստանում առնվազն մինչև 2009 թվականը[93]։

2013 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Ալան Գրինսպենն բիթքոյնն անվանել է «պղպջակ»[94]։

2014[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի հունվարին Zynga-ն հայտարարել է, որ փորձարկում է բիթքոյնը իր յոթ խաղերում ներխաղային ակտիվներ գնելու համար[95]։ Նույն ամսին, The D Las Vegas Casino Hotel-ը և Golden Gate Hotel & Casino-ը հայտարարել են, որ իրենք նույնպես կսկսեն բիթքոյն ընդունել։ USA Today-ի հոդվածում ասվում էր նաև, որ արժույթը կընդունվի հինգ վայրերում, ներառյալ որոշ ռեստորաններ[96]։ Ցանցի արագությունը գերազանցել է 10 պետահաշ/վրկ-ը։ TigerDirect-ը և Overstock.com-ը սկսել են բիթքոյն ընդունել[97][98]։

Նույն ամսին ԱՄՆ-ի բիթքոյնների բորսայի օպերատոր Ռոբերտ Ֆայելլան, որը ավելի հայտնի է որպես Չարլի Շրեմ, ձերբակալվել է փողերի լվացման համար[99]։

2014 թվականի փետրվարի սկզբին բիթքոյնների ամենամեծ բորսաներից մեկը՝ Mt. Gox-ը, դադարեցրել է դուրսբերումները՝ պատճառաբանելով տեխնիկական խնդիրները[100][101]։ Ամսվա վերջում Mt. Gox-ը դիմել էր Ճապոնիայում սնանկության պաշտպանության հայց՝ 744,000 բիթքոյն գողանալու մասին տեղեկությունների ֆոնին[102]։ Դիմումից մի քանի ամիս առաջ Mt. Gox-ի հայտնիություն նվազել էր, քանի որ օգտվողները դժվարանում էին միջոցներ հանել[103]։

2014-ի հունիսին ցանցը գերազանցել է 100 պետահաշ/վրկ-ը[փա՞ստ]: 2014 թվականի հունիսի 18-ին հայտարարվել է, որ բիթքոյն վճարային ծառայություններ մատուցող BitPay-ը կդառնա Սանկտ Պետերբուրգի Bowl-ի նոր հովանավորը երկամյա գործարքի համաձայն, որը վերանվանվել է Բիթքոյն Սանկտ Պետերբուրգի գունդ։ Բիթքոյնը պետք է ընդունվեր խաղի տոմսերի և կոնցեսիոն վաճառքի համար՝ որպես հովանավորության մաս, իսկ հովանավորությունը նույնպես վճարվում էր բիթքոյն օգտագործելու համար[104]։

2014 թվականի հուլիսին Newegg-ը և Dell-ը սկսել են ընդունել բիթքոյն[105]։

2014 թվականի սեպտեմբերին TeraExchange ՍՊԸ-ն ԱՄՆ-ի ապրանքային ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովից «CFTC» հավանություն ստացավ՝ սկսելու բիթքոյնի գնի հիման վրա բորսայական փոխանակման ապրանքների ցուցակագրումը։ CFTC-ի փոխանակման արտադրանքի հաստատումն առաջին անգամն է, երբ ԱՄՆ կարգավորող գործակալությունը հաստատում է բիթքոյնի ֆինանսական արտադրանքը[106]։

2014 թվականի դեկտեմբերին Մայքրոսոֆթը սկսել է բիթքոյն ընդունել՝ Xbox խաղեր և Windows ծրագրեր գնելու համար[107]։

2014 թվականին թողարկվել են բիթքոյնին տոնող մի քանի թեթև երգեր, ինչպիսին է «Ode to Satoshi»-ն[108][109]։

2014 թվականին թողարկվել է «The Rise and Rise of Bitcoin» վավերագրական ֆիլմը, որը պարունակում է հարցազրույցներ բիթքոյնի օգտագործողների հետ, ինչպիսիք են համակարգչային ծրագրավորողը և թմրանյութ վաճառողը[110]։

2014 թվականի մարտի 13-ին Ուորեն Բաֆեթը բիթքոյնն անվանել է «միրաժ»[111]։

2015[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հունվարին Coinbase-ը հավաքել է 75 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ որպես C Series ֆինանսավորման փուլի մաս՝ ջարդելով բիթքոյն ընկերության նախորդ ռեկորդը։ Mt. Gox-ի փլուզումից մեկ տարի էլ չանցած, Միացյալ Թագավորության բորսան՝ Bitstamp-ը, հայտարարել է, որ իրենց փոխանակումը կհեռացվի ցանցից, մինչ նրանք կուսումնասիրեն հաքերը, որի արդյունքում գողացվել է մոտ 19000 բիթքոյն (այն ժամանակ մոտավորապես 5 միլիոն ԱՄՆ դոլարին համարժեք) իրենց դրամապանակից[112]։ Բորսան մի քանի օր անցանց է մնացել այն ենթադրությունների ֆոնին, որ հաճախորդները կորցրել են իրենց միջոցները։ Bitstamp-ը վերսկսել է առևտուրը հունվարի 9-ին՝ անվտանգության միջոցառումների ավելացումից և հաճախորդներին վստահեցնելուց հետո, որ իրենց հաշվի մնացորդները չեն փոփոխվի[113]։

2015 թվականի փետրվարին բիթքոյն ընդունող վաճառականների թիվը գերազանցեց 100 000-ը[114]։

2015 թվականին MAK-ը (Կիրառական արվեստի թանգարան, Վիեննա) դարձել է առաջին թանգարանը, որը ձեռք է բերել արվեստ բիթքոյնով, երբ գնել է վան դեն Դորպելի «Իրադարձությունների լսողներ» էկրանապահիչը[115][116]։

2015 թվականի սեպտեմբերին հայտարարվել է գրախոսվող Ledger ակադեմիական ամսագրի (ISSN 2379-5980) հիմնադրման մասին։ Այն ընդգրկում է կրիպտոարժույթների և հարակից տեխնոլոգիաների ուսումնասիրությունները և հրապարակված է Պիտսբուրգի համալսարանի կողմից[117]։ Ամսագիրը խրախուսում է հեղինակներին թվային կերպով ստորագրել ներկայացված փաստաթղթերի ֆայլի հեշը, որն այնուհետև կդրոշմվի բիթքոյնի բլոկչեյնում։ Հեղինակներին առաջարկվում է նաև անձնական բիթքոյնի հասցե ներառել իրենց թղթերի առաջին էջում[118][119]։

2015 թվականի հոկտեմբերին առաջարկ է ներկայացվել Յունիկոդ կոնսորցիումին՝ բիթքոյնի խորհրդանիշի համար կոդային կետ ավելացնելու վերաբերյալ[120]։

2016[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի հունվարին ցանցի փոխարժեքը գերազանցել է 1 էկզահաշ/վրկ[փա՞ստ]։

2016 թվականի մարտին Ճապոնիայի կաբինետը ճանաչել է վիրտուալ արժույթները, ինչպիսին է բիթքոյնը, որպես իրական փողի նման գործառույթ ունեցող[121]։ Bidorbuy-ը՝ հարավաֆրիկյան ամենամեծ առցանց շուկան, բիթքոյնով վճարումներ է սկսել ինչպես գնորդների, այնպես էլ վաճառողների համար[122]։

2016 թվականի հուլիսին հետազոտողները հրապարակել են մի փաստաթուղթ, որը ցույց էր տալիս, որ մինչև 2013 թվականի նոյեմբերին բիթքոյնների առևտուրն այլևս առաջնորդվում էր ոչ թե «մեղքի» գործողություններով, այլ օրինական ձեռնարկությունների կողմից[123]։

2016 թվականի հուլիսին ակտիվացել է CheckSequenceVerify փափուկ պատառաքաղը[124]։

2016 թվականի օգոստոսին բիթքոյնի խոշոր բորսան՝ Bitfinex-ը, կոտրվել է և գողացվել է գրեթե 120,000 BTC (մոտ 60 մլն դոլար)[125]։

2016 թվականի նոյեմբերին շվեյցարական երկաթուղային օպերատորը SBB (CFF) թարմացրել է իրենց բոլոր ավտոմատացված տոմսային մեքենաները, որպեսզի դրանցից բիթքոյն հնարավոր լինի գնել տոմսերի մեքենայի սկաների միջոցով՝ հեռախոսի հավելվածում բիթքոյնի հասցեն սկանավորելու համար[126]։

Բիթքոյնը տարեցտարի ավելի շատ ակադեմիական հետաքրքրություն է առաջացնում. Google Scholar-ի հրապարակված հոդվածների թիվը, որոնցում հիշատակվում է բիթքոյնը, աճել է 2009-ի 83-ից, 2012-ին հասնելով 424-ի, իսկ 2016-ին՝ 3580-ի։ Նաև Ledger ակադեմիական ամսագիրը հրապարակել է իր առաջին համարը։ Այն խմբագրել է Փիթեր Ռիզունը։

2017[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյն ընդունող ձեռնարկությունների թիվը շարունակում էր աճել։ 2017 թվականի հունվարին NHK-ն հայտնել է, որ Ճապոնիայում բիթքոյն ընդունող առցանց խանութների թիվը վերջին տարվա ընթացքում աճել է 4,6 անգամ[127]։ BitPay-ի գործադիր տնօրեն Սթիվեն Փեյրը հայտարարել է, որ ընկերության գործարքների տոկոսադրույքն աճել է 3 անգամ 2016 թվականի հունվարից մինչև 2017 թվականի փետրվարը, և բացատրել է, որ բիթքոյնի օգտագործումը աճում է B2B մատակարարման շղթայի վճարումներում[128]։

Բիթքոյնն ավելի շատ լեգիտիմություն է ձեռք բերում օրենսդիրների և ժառանգական ֆինանսական ընկերությունների շրջանում։ Օրինակ, Ճապոնիան օրենք է ընդունել բիթքոյնը որպես վճարման օրինական եղանակ ընդունելու մասին, իսկ Ռուսաստանը հայտարարել է, որ օրինականացնելու է կրիպտոարժույթների օգտագործումը, ինչպիսին բիթքոյնն է[129][130]։

Բորսայում առևտրի ծավալները շարունակում են աճել. 2017 թվականի մարտին ավարտվող 6-ամսյա ժամանակահատվածի համար մեքսիկական Bitso բորսան տեսել է առևտրի ծավալի 1500% աճ[փա՞ստ]: 2017 թվականի հունվարից մայիս ընկած ժամանակահատվածում Poloniex-ը տեսել է առցանց ակտիվ թրեյդերների ավելի քան 600% աճ և կանոնավոր կերպով մշակել է 640% ավելի շատ գործարքներ[131]։

2017 թվականի հունիսից բիթքոյնի խորհրդանիշը կոդավորված է Յունիկոդի 10.0 տարբերակում՝ U+20BF դիրքում՝ Արժույթի նշաններ բլոկում[132]։

Մինչև 2017 թվականի հուլիսը բիթքոյնի օգտատերերը կրիպտոարժույթի ընդհանուր կանոններ էին պահպանում[133]։ 2017 թվականի օգոստոսի 1-ին բիթքոյնը բաժանվել է երկու ածանցյալ թվային արժույթների՝ բիթքոյնի (BTC) շղթա՝ 1 ՄԲ բլոկի չափի սահմանաչափով և Bitcoin Cash (BCH) շղթա՝ 8 ՄԲ բլոկի չափի սահմանաչափով։ Պառակտումը կոչվում է Bitcoin Cash hard fork[134]:

2017 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Steam-ի ծրագրային ապահովման շուկան հայտարարել է, որ այլևս չի ընդունի բիթքոյնը որպես վճարում իր արտադրանքի համար՝ վկայակոչելով գործարքների դանդաղ արագությունը, գների անկայունությունը և գործարքների համար բարձր վճարները[135]։

2018[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի հունվարի 22-ին Հարավային Կորեան ընդունել է կանոնակարգ, որը պահանջում է բիթքոյնների բոլոր առևտրականներից բացահայտել իրենց ինքնությունը՝ այդպիսով արգելելով բիթքոյնների անանուն առևտուրը[136]։

2018 թվականի հունվարի 24-ին Stripe առցանց վճարային ընկերությունը հայտարարել է, որ աստիճանաբար կդադարեցնի բիթքոյնով վճարումների իր աջակցությունը մինչև 2018 թվականի ապրիլի վերջ՝ որպես պատճառ նշելով պահանջարկի անկումը, վճարների ավելացումը և գործարքների ավելի երկար ժամկետները[137]։

2018 թվականի հունվարի 25-ին Ջորջ Սորոսը բիթքոյնը որակել է որպես «պղպջակ»[138]։

2018 թվականի մայիսին Միացյալ Նահանգների արդարադատության նախարարությունը հետաքննել է բիթքոյնի թրեյդերներին՝ գների հնարավոր մանիպուլյացիայի համար՝ կենտրոնանալով այնպիսի պրակտիկաների վրա, ինչպիսիք են կեղծիքը և լվացման առևտուրը[139][140]։ Հետաքննությունը, որը ներառում էր առանցքային փոխանակումներ, ինչպիսիք են Bitstamp-ը, Coinbase-ը և Kraken-ը, հանգեցրել են կանչերի՝ ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովի կողմից, այն բանից հետո, երբ այս փոխանակումները չեն կատարել տեղեկատվության հարցումները[141]։

2018 թվականի հոկտեմբերին Նելսոն Սայերսը տեղադրել է 9 ոտնաչափ փչովի առնետ՝ ծածկված բիթքոյնի հղումներով և կոդով Դաշնային պահուստի դիմաց՝ որպես հարգանքի տուրք Սատոշի Նակամոտոյին և Նյու Յորքում բողոքի ցույցերի[142][143]։

2019[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2019-ի ումսկզբ բիթքոյնը վաճառվում էր 4000 դոլարից ցածր՝ կրիպտո-շուկայի համար ծանր տարուց հետո։ Նախկինում՝ հուլիսին, այն բարձրացել էր մինչև $12,000-ից մի փոքր ավելի[144]։

2020[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի հուլիսի 2-ին հնդկական 69 Shares ընկերությունը սկսել է գնանշել բիթքոյնների փոխանակման միջոցով վաճառվող ապրանքների մի շարք (ETP) Deutsche Boerse-ի Xetra առևտրային համակարգում[145]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Wiener Börse-ը թվարկել է իր առաջին 21 տիտղոսները, որոնք արտահայտված են բիթքոյնի նման կրիպտոարժույթներով, ներառյալ իրական ժամանակում գնանշումների և արժեթղթերի վճարման ծառայությունների[146]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Ֆրանկֆուրտի ֆոնդային բորսան իր Կարգավորվող շուկայում ընդունել է բիթքոյնի բորսայում վաճառվող առաջին թղթադրամի գնանշումը, որը կենտրոնացված կերպով մաքսազերծվել է Eurex-ի միջոցով[147][148]։

2020 թվականի հոկտեմբերին PayPal-ը հայտարարել է, որ թույլ կտա իր օգտատերերին գնել և վաճառել բիթքոյն իր հարթակում, սակայն ոչ ավանդադրել կամ հանել բիթքոյնները[149]։

2021[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի հունվարի 19-ին Իլոն Մասկը Twitter-ի իր պրոֆիլում տեղադրել է #Bitcoin բռնիչը՝ թվիթելով «Հետադարձ հայացքով, դա անխուսափելի էր», ինչի պատճառով գինը մեկ ժամում կարճ ժամանակով բարձրացավ մոտ 5000 դոլարով՝ մինչև 37299 դոլար[150]։ 2021 թվականի հունվարի 25-ին Microstrategy-ն հայտարարել է, որ շարունակում է գնել բիթքոյն և նույն օրվա դրությամբ ուներ 70,784 բիթքոյնի պաշարներ՝ 2,38 միլիարդ դոլար արժողությամբ[151]։ 2021 թվականի փետրվարի 8-ին Tesla-ի հայտարարությունը՝ 1,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի բիթքոյն գնելու մասին և բիթքոյնը որպես տրանսպորտային միջոցների վճարում սկսելու պլանի մասին, բիթքոյնի գինը հասցրել է 44,141 դոլարի[152]։ 2021 թվականի փետրվարի 18-ին Իլոն Մասկը հայտարարել է, որ «բիթքոյնին տիրապետելը միայն մի փոքր ավելի լավ էր, քան սովորական կանխիկ գումար պահելը, սակայն չնչին տարբերությամբ այն ավելի լավ ակտիվ է դարձել պահելու համար»[153]։ Թվային արժույթն ընդունելուց 49 օր հետո Tesla-ն փոխել է ընթացքը 2021 թվականի մայիսի 12-ին՝ ասելով, որ իրենք այլևս չեն ընդունի բիթքոյնը՝ մտավախությունների պատճառով, որ կրիպտոարժույթի «մայնինգը» նպաստում է հանածո վառելիքի սպառմանը և կլիմայի փոփոխությանը[154]։ Որոշման արդյունքում մայիսի 13-ին բիթքոյնի գինը իջավ մոտ 12%-ով[155]։ Հուլիսյան բիթքոյնի համաժողովի ժամանակ Մասկը առաջարկել է Tesla-ն, հավանաբար, կարող է օգնել բիթքոյնի մայնողներին անցնել վերականգնվող էներգիայի, ինչպես նաև նույն կոնֆերանսում հայտարարել է, որ եթե բիթքոյնի մայնինգը հասնի վերականգնվող էներգիայի օգտագործման 50 տոկոսից բարձր միտումների, «Tesla-ն կվերսկսի բիթքոյնի ընդունումը»։ Այս հայտարարությունից հետո բիթքոյնի գինը բարձրացել[156]։

2021 թվականի փետրվարից Շվեյցարիայի Ցուգ կանտոնը թույլ է տալիս հարկային վճարումներ կատարել բիթքոյնով և այլ կրիպտոարժույթներով[157]։

2021 թվականի հունիսի 1-ին Սալվադորի նախագահ Նայիբ Բուկելեն հայտարարել է բիթքոյնը որպես օրինական վճարման միջոց ընդունելու իր պլանների մասին։ Սա Սալվադորը կդարձներ աշխարհում առաջին երկիրը, որն արել է դա[158]։

2021 թվականի հունիսի 7-ին Միացյալ Նահանգների արդարադատության նախարարությունը վերադարձրել է 2,3 միլիոն դոլար արժողությամբ բիթքոյն, որը վճարել էր Colonial Pipeline-ի կողմից հանցավոր կիբեր խմբին կիբերանվտանգության փրկագնի դիմաց[159][160]։

2021 թվականի հունիսի 8-ին, նախագահի նախաձեռնությամբ, Սալվադորի Օրենսդիր ժողովի կառավարամետ պատգամավորները ընդունել են Բիթքոյնի մասին օրենքը, որպեսզի բիթքոյնը օրինական վճարում լինի երկրում ԱՄՆ դոլարի հետ մեկտեղ[161][162]։

2022[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականի ապրիլի 22-ին գինը կրկին իջել է $40,000-ից[163]։ Այն հետագայում իջել է մինչև $26,970-ի մայիսին Terra-Luna-ի և նրա քույր stablecoin-ի՝ UST-ի փլուզումից հետո, ի լրումն տեխնոլոգիական բաժնետոմսերի նվազմանը[164]։ Հունիսի 18-ին բիթքոյնը իջել է $18,000-ից ցածր՝ 2017-ի ամենաբարձր մակարդակից ցածր մակարդակով առևտուր իրականացնելու համար[165][166]։

2022 թվականի մայիսին, Վիքիպեդիայի խմբագիրների քվեարկությունից հետո, Վիքիմեդիա հիմնադրամը հայտարարել է, որ կդադարեցնի նվիրատվություններ ընդունել բիթքոյնով կամ այլ կրիպտոարժույթներով՝ բիթքոյնով ներդրումներ կատարելուց ութ տարի անց[167][168]։

2023[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023-ին բիթքոյնի վրա գործարկվեցին օրդինալները՝ չփոխարինելի նշանները (NFT)[169]։

Գները և արժեքի պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի հունվարի 4-ին բիթքոյնի գինը հասել է 1139,9 ԱՄՆ դոլարի (կիսալոգարիթմական գծապատկեր):

Այս աճին նպաստող գործոններից էին եվրոպական սուվերեն պարտքային ճգնաժամը, մասնավորապես՝ 2012-2013 թվականների Կիպրոսի ֆինանսական ճգնաժամը, FinCEN-ի հայտարարությունները, որոնք բարելավում էին արժույթի իրավական դիրքը, ինչպես նաև լրատվամիջոցների և ինտերնետի հետաքրքրության աճը[170][171][172][173]։

Մինչև 2013 թվականը բիթքոյնի գրեթե ամբողջ շուկան ներկայացվել էր ԱՄՆ դոլարով[174]։

Քանի որ բիթքոյնների ընդհանուր պաշարների շուկայական գնահատականը մոտեցել է 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլարին, որոշ մեկնաբաններ բիթքոյնի գներն որակել են որպես «փուչիկ»[175][176][177]։ 2013 թվականի ապրիլի սկզբին մեկ բիթքոյնի գինը 266 դոլարից իջել է մինչև 50 դոլար, այնուհետև բարձրացել մինչև 100 դոլար։ Երկու շաբաթվա ընթացքում՝ սկսած 2013 թվականի հունիսի վերջից, գինը անշեղորեն իջել է մինչև $70: Գինը սկսել է վերականգնվել՝ հոկտեմբերի 1-ին կրկին հասնելով 140 դոլարի։ Հոկտեմբերի 2-ին ՀԴԲ-ն «գրավել է Մետաքսի ճանապարհը»։ Այս առգրավումը հանգեցրել է 110 դոլարի արագ վթարի։ Գինը արագ վերականգնվել է՝ մի քանի շաբաթ անց վերադառնալով 200 դոլարի[178]։ Վերջին թողարկումը նոյեմբերի 3-ին $200-ից հասել է $900-ի նոյեմբերի 18-ին[179]։

Բիթքոյնի արժեքի պատմություն (համեմատություն ԱՄՆ դոլարի հետ)
Ամսաթիվ USD : 1 BTC Նշումներ
Հունվար 2009 – Մարտ 2010 հիմնականում ոչինչ Ոչ փոխանակումներ կամ շուկա․ օգտատերերը հիմնականում կրիպտոգրաֆիայի երկրպագուներ էին, որոնք բիթքոյններ էին ուղարկում հոբբի նպատակներով, որոնք ներկայացնում էին ցածր կամ ոչ մի արժեք։ 2010 թվականի մարտին «SmokeTooMuch» օգտատերը աճուրդի է հանել 10000 BTC 50 դոլարով (կուտակային), բայց գնորդ չի գտնվել[180]։
Մայիս 2010 $0,01-ից պակաս 2010 թվականի մայիսի 22-ին Լասլո Հանյեցը կատարել է առաջին գործարքն իրական աշխարհում՝ գնելով երկու պիցցա Ջեքսոնվիլում, Ֆլորիդա, 10,000 BTC-ով, գումար, որը կգերազանցեր 600 միլիոն դոլարը, եթե 2021 թվականի ապրիլին կատարվեր[181][182]։
Փետրվար 2011 – Ապրիլ 2011 $1.00 Բիթքոյնը համարժեք է ԱՄՆ դոլարին[183]։
Նոյեմբեր 2013 $350–$1,242 Գինը հոկտեմբերին $150-ից հասել է $200-ի նոյեմբերին՝ 2013 թվականի նոյեմբերի 29-ին հասնելով $1242-ի[184]։
Ապրիլ 2014 $340–$530Decrease 2012–2013 թվականների Կիպրոսի ֆինանսական ճգնաժամից ի վեր ամենացածր գինը գրանցվել է ապրիլի 11-ին ժամը 3:25[փա՞ստ]
2–3 Մարտ 2017 $1,290+ Գինը գերազանցել է 2013 թվականի նոյեմբերի առավելագույնը՝ 1242 դոլար, այնուհետև վաճառվել է 1290 դոլարից բարձր[185][186]։
20 Մայիս 2017 $2,000 Գինը հասել է նոր առավելագույնի՝ 2017 թվականի մայիսի 1-ին հասնելով $1,402.03-ի, իսկ 2017-ի մայիսի 11-ին ավելի քան $1,800-ին։ 2017 թվականի մայիսի 20-ին առաջին անգամ գինը գերազանցեց $2,000-ը[187]։
1 Սեպտեմբեր 2017 $5,014 Առաջին անգամ գինը անցել է 5000 դոլարը[փա՞ստ]
17–20 Նոյեմբեր 2017 $7,600-8,100 Համառոտ գերազանցել է $8004,59-ը։ Բիթքոյնի այս աճը կարող է կապված լինել 2017 թվականի Զիմբաբվեի պետական ​​հեղաշրջման հետ։ Բիթքոյնի մեկ բորսայում 1 բիթքոյնը գերազանցել է գրեթե 13,500 դոլարը՝ ընդամենը 2 անգամ ավելի քան միջազգային շուկայի արժեքը[188][189]։
15 Դեկտեմբեր 2017 $17,900 Արժեքը հասել է $17,900[190]։
17 Դեկտեմբեր 2017 $19,783 Գինը 24 ժամվա ընթացքում բարձրացել է 5%-ով, որի արժեքը 1824%-ով աճել է 2017 թվականի հունվարի 1-ից՝ հասնելով պատմական նոր առավելագույնին՝ $19,783.06[191]։
22 Դեկտեմբեր 2017 $13,800 Decrease Կորցրել է իր արժեքի մեկ երրորդը 24 ժամում՝ իջնելով $14,000-ից[192]։
5 Փետրվար 2018 $6,200 Decrease Գինը 16 օրում իջել է 50%-ով՝ իջնելով $7000-ից[193]։
31 Հոկտեմբեր 2018 $6,300 Բիթքոյնի 10-րդ տարեդարձին պատմականորեն ցածր տատանողականության ժամանակաշրջանում գինը կայուն պահպանվել է $6000-ից բարձր[194][195]։
7 Դեկտեմբեր 2018 $3,300 Decrease Գինը կարճ ժամանակով իջել է $3,300-ից ցածր, ինչը 76% անկում է նախորդ տարվա համեմատ և 15 ամսվա նվազագույնը[196]։
1 Հուլիս 2019 $10,599 Աճել է օրացուցային տարվա առավելագույն ցուցանիշը ՝ $10,599, տարվա սկզբին 3,869 դոլար հասնելուց հետո[144]։
16 Մարտ 2020 $5,000 Decrease 2020 թվականի սկզբին գները նվազել են 50%-ով, իսկ COVID-19 համաճարակի սկզբում ՝ 25%-ով 24 ժամվա ընթացքում[197]։
27 Հուլիս 2020 $10,944 Վերականգնված արժեքը կորցրել է COVID-ի հետ կապված իրավիճակի հետևանքով[198]։
30 Նոյեմբեր 2020 $19,850 Բիթքոյնի գինը հասել է նոր պատմական առավելագույնին՝ 19850,11 դոլար[199]։
8 Հունվար 2021 $41,973 Բիթքոյնը վաճառվել է մինչև 41,973 դոլարով[200]։
11 Հունվար 2021 $33,400 Decrease Գինը կարճ ժամանակով իջել է մինչև 26%, բայց կորուստները նվազեցրել մինչև 33,400 դոլարի շուրջ[201]։
8 Փետրվար 2021 $44,200 Բիթքոյնի գների աճը Իլոն Մասկի և Tesla-ի հայտարարություններից հետո բիթքոյնում ներդրումներ կատարելու մասին, ներառյալ վճարումների ընդունումը[202]։
16 Փետրվար 2021 $50,000 Բիթքոյնի գինը հասել է նոր պատմական առավելագույնին՝ $50,000[203]։
10 Ապրիլ 2021 $60,000 Բիթքոյնը վերադառնում է $60,000-ից ավելի, քանի որ Coinbase-ը պատրաստվում է հրապարակել ֆոնդային շուկայում[204]։
14 Ապրիլ 2021 $64,800 Բոլոր ժամանակների ամենաբարձր գինը՝ $64,800, հասել է 2021 թվականի ապրիլի 14-ին[205]։
19 Մայիս 2021 $30,000 Decrease Բիթքոյնի գինը մի պահ իջնում ​​է մինչև $30,000՝ հետևելով այն առաջարկություններին, որ Tesla-ն վաճառել է կամ վաճառելու է իր բիթքոյն պաշարները և Չինաստանի կառավարության նոր կանոնակարգերը՝ աջակցելու իրենց կրիպտոարժույթների ճնշումներին[206][207]։
2 Սեպտեմբեր 2021 $50,128 Բիթքոյնի գինը վերականգնվել է մինչև $50,000[փա՞ստ]։
17 Հոկտեմբեր 2021 $62,600 Բիթքոյնի գինը վերադարձավ իր բոլոր ժամանակների ամենաբարձր մակարդակին[208]։
20 Հոկտեմբեր 2021 $66,975 Բիթքոյնի գինը հասել է պատմության ամենաբարձր մակարդակին՝ գերազանցելով $66,000-ը[փա՞ստ]։
22 Հունվար 2022 $35,000 Decrease Բիթքոյնի գինն իջնում ​​է գրեթե 50%-ով բոլոր ժամանակների ամենաբարձր ցուցանիշներից՝ հասնելով $35,000-ից ցածր[209]։
12 Մայիս 2022 $25,401 Decrease Terra-LUNA-ի կործանումից հետո 2022 թվականի մայիսին Բիթքոյնը նահանջել է իր ամենացածր մակարդակը 2020 թվականի դեկտեմբերից ի վեր։ Առևտրականները կորզել են զեղչված բիթքոյնը՝ 30 հազար դոլարի շուրջ գինը բարձրացնելու համար[210]։
13 Հունիս 2022 $22,602 Decrease Բիթքոյնը իջեցել է մինչև 22601,69 դոլար, քանի որ Celsius Network-ը սառեցրել է դուրսբերումները և փոխանցումները՝ վկայակոչելով «ծայրահեղ» պայմանները[211][212]։
18 Հունիս 2022 $17,769 Decrease Բիթքոյնը իջել է 18,000 դոլարից ցածր՝ 2017-ի ամենաբարձր ցուցանիշներից ցածր մակարդակներով առևտուր իրականացնելու համար[165][166]։
27 Հունիս 2022 $20,700 Բիթքոյնը վաճառվում էր շուրջ 20700 դոլարով, քանի որ կրիպտոարժույթի հեջ-ֆոնդը Three Arrows Capital-ը չկատարեց բիթքոյնի վարկը և Բրիտանական Վիրջինյան կղզիների դատարանը կարգադրեց լուծարել[213][214]։
28 Նոյեմբեր 2022 $16,216 Decrease Բիթքոյնն անմիջապես հարված հասցրեց FTX-ի փլուզումից հետո՝ բորսայի ավելի քան մեկ միլիոն օգտատերերի ծախսելով միլիարդավոր դոլարների կուտակային կորուստներ։ Բիթքոյնը ընկել է երկու տարվա նվազագույնին
14 Հունվար 2023 $20,853 Բիթքոյնը երկու ամսվա ընթացքում առաջին անգամ բարձրացավ $20,000-ից[215]
21 Հունվար 2023 $23,199 Բիթքոյնը բարձրացել է 23,000 դոլարից՝ հասնելով 2022 թվականի օգոստոսից ի վեր ամենաբարձր մակարդակին[216][217]
16 Փետրվար 2023 $25,156 Բիթքոյնը ութ ամսվա ընթացքում առաջին անգամ բարձրացել է 25000 դոլարից[218]
10 Մարտ 2023 $20,000 Decrease Բիթքոյնը 2023 թվականի հունվարից ի վեր առաջին անգամ իջավ $20,000-ից[219]
17 Մարտ 2023 $26,868 Բիթքոյնը բարձրացել է մինչև 26,868,39 դոլար՝ գրանցելով իր լավագույն շաբաթական շահույթը 2021 թվականի հունվարից ի վեր[220]
1 Հունվար 2024 $45,001 Բիթքոյնը բարձրացել է մինչև 45,001,01 դոլար, իսկ բիթքոյնն աճել է 7%-ով մինչև 2024 թվականը[221]
13 Մարտ 2024 $73,664 Բիթքոյնը հասել է նոր ռեկորդային մակարդակի, քանի որ ԱՄՆ-ի բիթքոյն ETF-ները ռեկորդային ներհոսքեր են գրանցել[222]

Պատառաքաղներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատառաքաղը, որը վերաբերում է բլոկչեյնին, տարբեր կերպ է սահմանվում․ որպես բլոկչեյն, որը բաժանվում է երկու ուղիների առաջ, կամ որպես արձանագրության կանոնների փոփոխություն։ Բիթքոյնի ցանցում պատահական պատառաքաղները պարբերաբար տեղի են ունենում որպես մայնինգ գործընթացի մաս։ Դրանք տեղի են ունենում, երբ երկու մայնողներ բլոկ են գտնում ժամանակի նույն պահին։ Արդյունքում ցանցը կարճ ժամանակով ճեղքվում է։ Այս պատառաքաղը հետագայում լուծվում է ծրագրաշարի միջոցով, որն ավտոմատ կերպով ընտրում է ամենաերկար շղթան՝ դրանով իսկ որբացնելով ավելի կարճ շղթային ավելացված լրացուցիչ բլոկները (որոնք գցվել են ավելի երկար շղթայով)։

Մարտ 2013[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի մարտի 12-ին բիթքոյն մայնողը, որն աշխատում էր բիթքոյնի ծրագրաշարի 0.8.0 տարբերակով, ստեղծել է մեծ բլոկ, որը համարվում էր անվավեր 0.7 տարբերակում (երկու տարբերակների միջև չբացահայտված անհամապատասխանության պատճառով)։ Սա ստեղծել է պառակտում կամ «պատառաքաղ» բլոկչեյնում, քանի որ ծրագրաշարի վերջին տարբերակով համակարգիչներն ընդունել են անվավեր բլոկը և շարունակել կառուցել տարբերվող շղթայի վրա, մինչդեռ ծրագրաշարի հին տարբերակները մերժել են այն և շարունակել ընդլայնել բլոկչեյնը՝ առանց վնասված բլոկի։ Այս պառակտումը հանգեցրել է նրան, որ երկու առանձին գործարքների տեղեկամատյաններ ձևավորվել են առանց հստակ կոնսենսուսի, ինչը թույլ է տվել նույն միջոցները տարբեր կերպ ծախսել յուրաքանչյուր շղթայի վրա։ Ի պատասխան՝ Mt. Gox բորսան ժամանակավորապես դադարեցրել է բիթքոյնի ավանդները[223]։ Mt. Gox բորսայում փոխարժեքն իջել է 23%-ով՝ հասնելով $37-ի, բայց մեծ մասամբ բարձրացել է նախկին $48 մակարդակին[58][59]։

Մայնողները լուծել են պառակտումը` իջեցնելով 0.7 տարբերակի` դրանք վերականգնելով կանոնական բլոկչեյնի ուղու վրա։ Օգտատերերի ֆոնդերը հիմնականում անփոփոխ են մնացել և հասանելի էին, երբ վերականգնվել է ցանցի համաձայնությունը[224]։ Ցանցը հասել է կոնսենսուսի և պառակտումից մի քանի ժամ անց շարունակել է նորմալ աշխատել[225]։

Օգոստոս 2017[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օգոստոսին տեղի է ունեցել երկու նշանակալից պատառաքաղ։ Մեկը՝ Bitcoin Cash-ը, որը կոշտ պատառաքաղ է հիմնական շղթայից՝ ի տարբերություն մյուսի, որը փափուկ պատառաքաղ է՝ Segregated Witness-ի իրականացման համար։

Կարգավորման հարցեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի մարտի 18-ին Ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի ցանցը (կամ FinCEN-ը)՝ Միացյալ Նահանգների ֆինանսների նախարարության բյուրոն, զեկույց է հրապարակել կենտրոնացված և ապակենտրոնացված «վիրտուալ արժույթների» և դրանց իրավական կարգավիճակի վերաբերյալ «դրամական ծառայությունների բիզնեսում» և Բանկային գաղտնիքի մասին օրենքի կանոնակարգերը[63][69]։ Այն դասակարգել է թվային արժույթները և այլ թվային վճարային համակարգերը, ինչպիսիք են բիթքոյնը, որպես «վիրտուալ արժույթներ», քանի որ դրանք իրավական վճար չեն հանդիսանում որևէ ինքնիշխան իրավասության ներքո։ FinCEN-ը բիթքոյնից ամերիկացի օգտատերերին ազատել է օրինական պարտավորություններից՝ ասելով. «Վիրտուալ արժույթի օգտագործողը FinCEN-ի կանոնակարգերով ԴԾԲ չէ և հետևաբար ենթակա չէ ԴԾԲ-ի գրանցման, հաշվետվությունների և գրառումների պահպանման կանոնակարգերի»[69]։ Այնուամենայնիվ, այն հաստատել է, որ ամերիկյան կազմակերպությունները, որոնք ստեղծում են «վիրտուալ արժույթ», ինչպիսիք են բիթքոյնները, փողի հաղորդիչներ են կամ ԴԾԲ, եթե նրանք վաճառում են իրենց ստեղծած արժույթը ազգային արժույթով. իրական արժույթով կամ դրան համարժեք անձը զբաղված է այլ վայրի փոխանցումով և հանդիսանում է դրամական փոխանցում։ Սա հատկապես տարածվում է բիթքոյնի արժույթի «հանքափորների» վրա, ովքեր կարող են ստիպված լինել գրանցվել որպես ԴԾԲ և հետևել փողի հաղորդիչ լինելու իրավական պահանջներին, եթե նրանք վաճառում են իրենց ստեղծած բիթքոյնները ազգային արժույթով և գտնվում են Միացյալ Նահանգներում[61]։ Այն պահից, երբ FinCEN-ը թողարկել է այս ուղեցույցը, տասնյակ վիրտուալ արժույթի փոխանակիչներ և ադմինիստրատորներ գրանցվել են FinCEN-ում, և FinCEN-ը այդ կազմակերպություններից ստանում է կասկածելի գործունեության վերաբերյալ ավելի ու ավելի շատ հաշվետվություններ[226]։

Բացի այդ, FinCEN-ը պահանջել է կարգավորում ամերիկյան կազմակերպությունների նկատմամբ, որոնք կառավարում են բիթքոյնները վճարային պրոցեսորի կարգավորումներում կամ որպես փոխանակիչ. «Բացի այդ, անձը փոխանակող է և փող հաղորդող, եթե անձը ընդունում է նման ապակենտրոնացված փոխարկելի վիրտուալ արժույթը մեկ անձից և այն փոխանցում է մեկ այլ անձի՝ որպես արժույթի, միջոցների կամ այլ արժեքի ընդունման և փոխանցման մաս, որը փոխարինում է արժույթի համար»[62][63]։

Ամփոփելով, FinCEN-ի որոշումը կպահանջի բիթքոյն փոխանակումներից, որտեղ բիթքոյնները վաճառվում են ավանդական արժույթներով, բացահայտել խոշոր գործարքները և կասկածելի գործունեությունը, համապատասխանեն փողերի լվացման կանոններին և հավաքեն տեղեկատվություն իրենց հաճախորդների մասին, ինչպես դա պահանջում է ավանդական ֆինանսական հաստատությունները[69][227]։

FinCEN-ի տնօրեն Ջենիֆեր Շասկի Քալվերին ասել է. «Վիրտուալ արժույթները ենթակա են նույն կանոններին, ինչ մյուս արժույթները... Այստեղ կիրառվում են դրամական ծառայությունների բիզնեսի հիմնական կանոնները»[69]։

2012 թվականի հոկտեմբերին՝ Վիրտուալ արժույթի սխեմաներ իր ուսումնասիրության մեջ, Եվրոպական կենտրոնական բանկը եզրակացրել է, որ վիրտուալ արժույթների աճը կշարունակվի, և հաշվի առնելով արժույթների գների անկայունությունը, սերտ կարգավորման բացակայությունը և անանուն օգտագործողների կողմից անօրինական օգտագործման ռիսկը, Բանկը նախազգուշացրել է, որ ռիսկերը վերագնահատելու համար անհրաժեշտ կլինի զարգացումների պարբերական ուսումնասիրություն[228]։

2013 թվականին ԱՄՆ գանձապետարանը ընդլայնել է փողերի լվացման դեմ իր կանոնակարգերը՝ բիթքոյնով գործարքների վերամշակողների վրա[229][230]։

2013 թվականի հունիսին Բիթքոյն հիմնադրամի խորհրդի անդամ Ջոն Մատոնիսը գրել է Ֆորբսում, որ ստացել է նախազգուշական նամակ Կալիֆորնիայի ֆինանսական հաստատությունների դեպարտամենտից՝ հիմնադրամին մեղադրելով փողի չլիցենզավորված փոխանցման մեջ։ Մատոնիսը հերքել է, որ հիմնադրամը զբաղվում է փողի փոխանցմամբ և ասել է, որ ինքը այդ դեպքը դիտարկում է որպես «պետական ​​կարգավորող մարմիններին կրթելու հնարավորություն»[231]։

2013 թվականի հուլիսի վերջին Թվային ակտիվների փոխանցման մարմնի ստեղծման արդյունաբերական խումբը սկսել է ձևավորվել՝ սահմանելու լավագույն փորձը և ստանդարտները, աշխատելու կարգավորիչների և քաղաքականություն մշակողների հետ՝ արժույթի առկա պահանջները թվային արժույթի տեխնոլոգիաներին և բիզնես մոդելներին հարմարեցնելու և ռիսկերի կառավարումը զարգացնելու համար[232]։

2014 թվականին ԱՄՆ Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը վարչական հայց է ներկայացրել Էրիկ Տ. Վուրհիսի դեմ՝ Արժեթղթերի մասին օրենքի 5-րդ բաժինը խախտելու համար՝ բիթքոյնների դիմաց երկու բիթքոյն կայքերում չգրանցված տոկոսներ հրապարակայնորեն առաջարկելու համար[233]։

2017 թվականի դեկտեմբերին սկսել են առաջարկվել բիթքոյնի ֆյուչերսային պայմանագրեր, և ԱՄՆ Չիկագոյի խորհրդի ընտրանքների բորսան ամեն օր պաշտոնապես կարգավորում էր ֆյուչերսները[234][235]։ Մինչև 2019 թվականը բազմաթիվ առևտրային ընկերություններ ծառայություններ էին առաջարկում բիթքոյնի ֆյուչերսների շուրջ[236]։

Բիթքոյն ծորակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյնի ծորակը կայք կամ ծրագրային հավելված էր, որը բիթքոյնի տեսքով պարգևներ էր տրամադրում այցելուներին՝ վեբ կայքի նկարագրած captcha կամ առաջադրանք կատարելու դիմաց։ Եղել են նաև ծորակներ, որոնք տրամադրում են այլ կրիպտոարժույթներ։ Առաջին օրինակը կոչվում էր «Բիթքոյնի ծորակ» և մշակվել էր Գևին Անդրեսենի կողմից 2010 թվականին[237]։ Այն սկզբում տալիս էր հինգ բիթքոյն մեկ անձի համար։

Պարգևները տրամադրվում էին կանոնավոր ժամանակային ընդմիջումներով՝ որպես պարգևներ՝ պարզ առաջադրանքների կատարման համար, ինչպիսին է captcha-ի ավարտը, կամ որպես մրցանակներ պարզ խաղերից։ Բիթքոյնի գումարը սովորաբար տատանվում է ըստ բիթքոյնի կանխիկ արժեքի։ Որոշ ծորակներ ունեին նաև պատահական ավելի մեծ պարգևներ։ Մայնինգի վճարները նվազեցնելու համար ծորակները պահում էին այս փոքր անհատական ​​վճարումները իրենց սեփական մատյաններում, որոնք կցրվեին որպես ավելի մեծ վճարումներ օգտատերերի բիթքոյն հասցեին[238]։

Քանի որ բիթքոյնով գործարքներն անշրջելի են, և շատ ծորակներ են եղել, դրանք եղել են թիրախ հաքերների համար, ովքեր հետաքրքրված են գողության կամ շահագործման միջոցով բիթքոյններ ձեռք բերելով։ Գովազդը բիթքոյնի ծորակների հիմնական եկամտի աղբյուրն էր՝ կրիպտոարժույթի պոտենցիալ պարգևով, որը նախատեսված էր թրաֆիկը խթանելու համար։ Որոշ գովազդային ցանցեր նույնպես վճարել են անմիջապես բիթքոյնով։ Ծորակները սովորաբար ունեն ցածր շահույթի մարժա։ Որոշ ծորակներ նույնպես գումար են վաստակել՝ օգտագործելով օգտատիրոջ պրոցեսորը, կրիպտոարժույթները հետին պլանում մայնինգ անելով։

Գողություն և փոխանակման անջատումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյնները կարող են պահվել բիթքոյն կրիպտոարժույթի դրամապանակում։ Բիթքոյնի գողությունը փաստագրվել է բազմաթիվ առիթներով։ Այլ ժամանակներում բիթքոյնների փոխանակումները փակվել են՝ իրենց հետ տանելով իրենց հաճախորդների բիթքոյնները։ Wired-ի ուսումնասիրությունը, որը հրապարակվել է 2013 թվականի ապրիլին, ցույց է տվել, որ բիթքոյնի բորսաների 45 տոկոսը ավարտվում է փակման փուլում[239]։

2011 թվականի հունիսի 19-ին Mt. Gox բիթքոյն բորսայի անվտանգության խախտումը պատճառ է դարձել, որ բիթքոյնի անվանական գինը խաբեությամբ իջել է մինչև մեկ ցենտ Mt. Gox բորսայում, այն բանից հետո, երբ հաքերներն անօրինական կերպով օգտագործել են Mt. Gox-ի աուդիտորի վնասված համակարգիչը փոխանցելով մեծ քանակությամբ բիթքոյններ իրենց։ Նրանք օգտագործել են բորսայի ծրագրային ապահովումը՝ դրանք բոլորը անվանական վաճառելու համար՝ ցանկացած գնով ստեղծելով զանգվածային «խնդրանք» պատվեր[240][241][242][243][244][245]։ Մի քանի րոպեի ընթացքում գինը վերադարձել է օգտագործողի կողմից վաճառվող իր ճիշտ արժեքին։ Տուժել են ավելի քան 8,750,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք հաշիվներ[242]։

2011 թվականի հուլիսին Bitomat-ի օպերատորը, որը երրորդ խոշորագույն բիթքոյն բորսան է, հայտարարել է, որ կորցրել է մուտքը դեպի իր wallet.dat ֆայլը մոտ 17,000 բիթքոյններով (այն ժամանակ մոտավորապես 220,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք)։ Նա հայտարարել է, որ վաճառելու է ծառայությունը պակասող գումարի դիմաց՝ նպատակ ունենալով վաճառքից ստացված միջոցներն օգտագործել իր հաճախորդներին գումարը վերադարձնելու համար[246]։

2011 թվականի օգոստոսին MyBitcoin-ը, որն այժմ չգործող բիթքոյնով գործարքների պրոցեսորն է, հայտարարել է, որ այն կոտրվել է, ինչի պատճառով այն փակվել է՝ վճարելով հաճախորդների ավանդների 49%-ը՝ թողնելով ավելի քան 78,000 բիթքոյն (այն ժամանակ մոտավորապես 800,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք բիթքոյն)[247][248]։

2012-ի օգոստոսի սկզբին Սան Ֆրանցիսկոյի դատարան հայց է ներկայացվել ընդդեմ Bitcoinica-ի՝ բիթքոյնների առևտրի վայրի, ընկերությունից պահանջելով մոտ 460,000 ԱՄՆ դոլար։ Bitcoinica-ն երկու անգամ կոտրվել է 2012-ին, ինչը հանգեցրել է այն պնդումների, որ անցկացման վայրը անտեսել է հաճախորդների փողերի անվտանգությունը և խաբել նրանց դուրսբերման հարցումները[249][250]։

2012 թվականի օգոստոսի վերջին, Bitcoin Savings and Trust վերնագրով գործողությունը փակվել է սեփականատիրոջ կողմից՝ թողնելով շուրջ 5,6 միլիոն ԱՄՆ դոլար բիթքոյնի վրա հիմնված պարտքեր։ Դա հանգեցրել է պնդումների, որ գործողությունները Պոնզիի սխեմա էր[251][252][253]։ Հաղորդվում է, որ 2012 թվականի սեպտեմբերին ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը հետաքննություն էր սկսել այդ գործով[254]։

2012 թվականի սեպտեմբերին Bitfloor-ը՝ բիթքոյնների բորսան, նույնպես հայտնել է, որ կոտրվել է, և գողացվել է 24,000 բիթքոյն (մոտ 250,000 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ)[255][256]։ Արդյունքում Bitfloor-ը դադարեցրել է գործունեությունը։ Նույն ամսին Bitfloor-ը վերսկսել է աշխատանքը։ Դրա հիմնադիրն ասել է, որ գողության մասին հայտնել է ՀԴԲ-ին, և որ նախատեսում է հատուցել տուժածներին, թեև մարման ժամկետը պարզ չէ[257]։

2013 թվականի ապրիլի 3-ին Instawallet-ը՝ վեբ դրամապանակների մատակարարը, կոտրվել է, ինչի հետևանքով գողացվել է ավելի քան 35,000 բիթքոյն, որոնք այն ժամանակ գնահատվում էին 129,90 ԱՄՆ դոլար մեկ բիթքոյնի համար կամ ընդհանուր առմամբ մոտ 4,6 միլիոն դոլար[258][259]։ Արդյունքում Instawallet-ը դադարեցրել է գործունեությունը[258]։

2013 թվականի օգոստոսի 11-ին Բիթքոյն հիմնադրամը հայտարարել է, որ Անդրոիդ օպերացիոն համակարգի կեղծ պատահական թվերի գեներատորի սխալը օգտագործվել է հավելվածների կողմից ստեղծված դրամապանակներից գողանալու համար։ Ուղղումները տրամադրվել են 2013 թվականի օգոստոսի 13-ին[260]։

2013 թվականի հոկտեմբերին ավստրալական Inputs.io-ն՝ բիթքոյն դրամապանակների մատակարարը, ենթարկվել է հաքերային հարձակման՝ գողության պահին կորցնելով 4100 բիթքոյն, որի արժեքը գերազանցել է 1 միլիոն ավստրալիական դոլարը։ Ծառայությունը վարում էր TradeFortress օպերատորը։ Coinchat-ը՝ բիթքոյնի հետ կապված զրուցասենյակը, տիրացվել է նոր ադմինիստրատորի կողմից[261]։

2013 թվականի հոկտեմբերի 26-ին Հոնկոնգում տեղակայված բիթքոյնների առևտրային հարթակը, որը պատկանում էր Global Bond Limited-ին, անհետացավ 30 միլիոն յուանով (5 միլիոն ԱՄՆ դոլար) շուրջ 500 ներդրողներից[262]։

Mt. Gox-ը՝ ճապոնական բորսան, որը 2013-ին տնօրինում էր բիթքոյնների ողջ համաշխարհային տրաֆիկի 70%-ը, սնանկ է հայտարարվել 2014-ի փետրվարին, քանի որ անհասկանալի պատճառներով մոտ 390 միլիոն դոլար արժողությամբ բիթքոյններ բացակայում էին։ Գործադիր տնօրենն ի վերջո ձերբակալվել է և մեղադրվել յուրացման մեջ[263]։

2014 թվականի մարտի 3-ին Flexcoin-ը հայտարարել է, որ փակում է իր դռները նախորդ օրը տեղի ունեցած հաքերային հարձակման պատճառով[264][265][266]։ Հայտարարության մեջ, որը ժամանակին զբաղեցրել էր իրենց գլխավոր էջը, հայտարարել են, որ «Քանի որ Flexcoin-ը չունի ռեսուրսներ, ակտիվներ կամ այլ միջոցներ՝ այս կորստից [հաքից] վերադառնալու համար, մենք անմիջապես փակում ենք մեր դռները»[267]։ Օգտատերերն այլևս չեն կարող մուտք գործել կայք։

Չինական Bter կրիպտոարժույթի բորսան 2.1 միլիոն դոլար է կորցրել ԲԹՋ-ում 2015 թվականի փետրվարին։

Սլովենական Bitstamp բորսան 5,1 միլիոն դոլար արժողությամբ բիթքոյն է կորցրել 2015 թվականի հունվարին հարձակման հետևանքով։

ԱՄՆ-ում գործող Cryptsy բորսան սնանկ է հայտարարվել 2016 թվականի հունվարին՝ իբր 2014 թվականին հաքերային միջադեպի պատճառով։ Դատարանի կողմից նշանակված ստացողը ավելի ուշ պնդել է, որ Cryptsy-ի գործադիր տնօրենը 3,3 միլիոն դոլար է գողացել։

2016 թվականի օգոստոսին հաքերները Հոնկոնգում տեղակայված Bitfinex բորսայից գողացել են մոտ 72 միլիոն դոլարի բիթքոյն[268]։

2017 թվականի դեկտեմբերին հաքերները գողացել են 4700 բիթքոյն NiceHash հարթակից, որը թույլ էր տալիս օգտատերերին վաճառել հեշինգի հզորությունը[269]։ Գողացված բիթքոյնների արժեքն այն ժամանակ կազմում էր մոտ 80 միլիոն դոլար[270]։

2017 թվականի դեկտեմբերի 19-ին Յապյանը՝ ընկերությունը, որը պատկանում է Youbit կրիպտոարժույթի բորսան Հարավային Կորեայում, սնանկության հայց է ներկայացրել հաքերից հետո, որը երկրորդն էր վերջին ութ ամսվա ընթացքում[271]։

2022 թվականի նոյեմբերի 11-ին FTX-ը սնանկության դիմում է ներկայացրել՝ հաճախորդների միջոցներից մոտ 8 միլիարդ դոլար բացակայելու հետևանքով։

Հարկավորում և կարգավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականին Cryptocurrency Legal Advocacy Group-ը կարևորեց, որ հարկ վճարողները որոշեն, թե արդյոք հարկերը վճարվում են բիթքոյնի հետ կապված գործարքի համար, հիմնվելով «իրականացման իրադարձության» վրա, երբ հարկ վճարողը ծառայություն է մատուցել բիթքոյնի դիմաց, իրացման իրադարձությունը, ամենայն հավանականությամբ, տեղի է ունեցել, և ցանկացած շահույթ կամ կորուստ, հավանաբար, կհաշվարկվի՝ օգտագործելով մատուցվող ծառայության արդար շուկայական արժեքները[272]։

2013 թվականի օգոստոսին Գերմանիայի Ֆինանսների նախարարությունը բիթքոյնը բնութագրել է որպես հաշվապահական հաշվառման միավոր, որը կարող է օգտագործվել բազմակողմ քլիրինգային օղակներում և ենթակա է կապիտալի շահույթի հարկի, եթե այն պահվում է մեկ տարուց պակաս[78][273]։

2013 թվականի դեկտեմբերի 5-ին Չինաստանի Ազգային բանկը բիթքոյնի կարգավորման վերաբերյալ մամուլի հաղորդագրության մեջ հայտարարել է, որ թեև Չինաստանում անհատներին թույլատրվում է ազատ առևտուր անել և փոխանակել բիթքոյնները որպես ապրանք, չինական ֆինանսական բանկերին արգելվում է գործել բիթքոյններով կամ օգտագործել այն որպես օրինական վճարման արժույթ, և որ բիթքոյններով զբաղվող կազմակերպությունները պետք է հետևեն և զեկուցեն կասկածելի գործողությունների մասին՝ փողերի լվացումը կանխելու համար[274]։ Բիթքոյնի արժեքը տարբեր բորսաներում իջել է 11-ից 20 տոկոսով կանոնակարգման մասին հայտարարությունից հետո, նախքան նորից վերելք ապրելը[275]։

Բլոկչեյնի կամայական բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյինի բլոկչեյնը կարող է բեռնվել կամայական տվյալներով։ 2018 թվականին RWTH Աախենի համալսարանի և Գյոթեի համալսարանի հետազոտողները հայտնաբերել են բլոկչեյնին ավելացված 1600 ֆայլ, որոնցից 59-ը ներառում էր երեխաների շահագործման ապօրինի պատկերների, քաղաքականապես զգայուն բովանդակության կամ գաղտնիության խախտումների հղումներ․ «Մեր վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ որոշակի բովանդակություն, օրինակ՝ անօրինական պոռնոգրաֆիան, կարող է անօրինական դարձնել բլոկչեյնի զուտ տիրապետումը»[276]։

Ինտերպոլը նաև ահազանգ է ուղարկել 2015 թվականին՝ ասելով, որ «բլոկչեյնի ձևավորումը նշանակում է, որ կա չարամիտ ծրագրերի ներարկման և մշտական ​​տեղակայման հավանականություն՝ առանց այս տվյալների ջնջման մեթոդների»[277]։

Ծանոթգրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Jerry Brito; Andrea Castillo (2013). «Bitcoin: A Primer for Policymakers» (PDF). Mercatus Center. George Mason University. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  2. ↑ A History of Bitcoin. Monetary Economics: International Financial Flows, Financial Crises, Regulation & Supervision eJournal. Social Science Research Network (SSRN). Accessed 8 January 2018.
  3. ↑ Chaum, David (1983). «Blind Signatures for Untraceable Payments» (PDF). Advances in Cryptology. Vol. 82. էջեր 199–203. doi:10.1007/978-1-4757-0602-4_18. ISBN 978-1-4757-0604-8.
  4. ↑ Chaum, David; Fiat, Amos; Naor, Moni. Untraceable Electronic Cash (PDF). Lecture Notes in Computer Science. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 22-ին.
  5. ↑ Chaum, David; Brands, Stefan (1999 թ․ հունվարի 4). «'Minting' electronic cash». IEEE Spectrum special issue on electronic money, February 1997. IEEE. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  6. ↑ Narayanan, Arvind; Bonneau, Joseph; Felten, Edward; Miller, Andrew; Goldfeder, Steven (2016). Bitcoin and Cryptocurrency Technologies: A Comprehensive Introduction. Princeton and Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-17169-2.
  7. ↑ Szabo, Nick (2008 թ․ դեկտեմբերի 27). «Bit Gold». Unenumerated. Blogspot. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Tsorsch, Florian; Scheuermann, Bjorn (2015 թ․ մայիսի 15). «Bitcoin and Beyond: A Technical Survey of Decentralized Digital Currencies» (PDF). Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 24-ին.
  9. ↑ «Reusable Proofs of Work». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  10. ↑ «ICANN Lookup».
  11. ↑ Finley, Klint (2018 թ․ հոկտեմբերի 31). «After 10 Years, Bitcoin Has Changed Everything—And Nothing». Wired. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Wallace, Benjamin (2011 թ․ նոյեմբերի 23). «The Rise and Fall of Bitcoin». Wired. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  13. ↑ «Bitcoin P2P e-cash paper». 2008 թ․ հոկտեմբերի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  14. ↑ «Satoshi's posts to Cryptography mailing list». Mail-archive.com. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 26-ին.
  15. ↑ «Block 0 – Bitcoin Block Explorer». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 Davis, Joshua (2011 թ․ հոկտեմբերի 10). «The Crypto-Currency». The New Yorker. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 16-ին.
  17. ↑ Elliott, Francis; Duncan, Gary (2009 թ․ հունվարի 3). «Chancellor Alistair Darling on brink of second bailout for banks». The Times. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 27-ին.
  18. ↑ Pagliery, Jose (2014). Bitcoin: And the Future of Money (անգլերեն). Triumph Books. ISBN 9781629370361. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 20-ին.
  19. ↑ Nakamoto, Satoshi (2009 թ․ հունվարի 9). «Bitcoin v0.1 released». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  20. ↑ «SourceForge.net: Bitcoin». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  21. ↑ Peterson, Andrea (2014 թ․ հունվարի 3). «Hal Finney received the first Bitcoin transaction. Here's how he describes it». The Washington Post.
  22. ↑ Popper, Nathaniel (2014 թ․ օգոստոսի 30). «Hal Finney, Cryptographer and Bitcoin Pioneer, Dies at 58». The New York Times. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  23. ↑ Naeem, Hassan. «Who Owns the World's Biggest Bitcoin Wallet?». Service is Online. Zohaib. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 8-ին.
  24. ↑ Bosker, Bianca (2013 թ․ ապրիլի 16). «Gavin Andresen, Bitcoin Architect: Meet The Man Bringing You Bitcoin (And Getting Paid In It)». The Huffington Post. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 «Satoshi Nakamoto is (probably) Nick Szabo». LikeInAMirror. WordPress. 2013 թ․ դեկտեմբեր. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  26. ↑ Weisenthal, Joe (2013 թ․ մայիսի 19). «Here's The Problem With The New Theory That A Japanese Math Professor Is The Inventor Of Bitcoin». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 19-ին.
  27. ↑ Sridharan, Vasudevan (2013 թ․ դեկտեմբերի 16). «Bitcoin Inventor Satoshi Nakamoto is Anonymous-style Cell from Europe». International Business Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  28. ↑ Nakamoto, Satoshi (2008 թ․ հոկտեմբերի 31). «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  29. ↑ Penenberg, Adam (2011 թ․ հոկտեմբերի 11). «The Bitcoin Crypto-Currency Mystery Reopened». FastCompany. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 16-ին.
  30. ↑ Greenfield, Rebecca (2011 թ․ հոկտեմբերի 11). «The Race to Unmask Bitcoin's Inventor(s)». The Atlantic. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 16-ին.
  31. ↑ «I Think I Know Who Satoshi Is». YouTube TheTedNelson Channel. 2013 թ․ մայիսի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 14-ին.
  32. ↑ John Markoff (2013 թ․ նոյեմբերի 23). «Study Suggests Link Between Dread Pirate Roberts and Satoshi Nakamoto». The New York Times.
  33. ↑ Trammell, Dustin D. «I Am Not Satoshi». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  34. ↑ Wile, Rob. «Researchers Retract Claim Of Link Between Alleged Silk Road Mastermind And Founder Of Bitcoin». Business Week. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  35. ↑ «Newsweek Thinks It Found the Real "Satoshi Nakamoto" ... and His Name Is Satoshi Nakamoto». slate.com. 2014 թ․ մարտի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 29-ին.
  36. ↑ Leah McGrath Goodman (2014 թ․ մարտի 6). «The Face Behind Bitcoin». Newsweek. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 6-ին.
  37. ↑ Greenberg, Andy (2014 թ․ մարտի 6). «Bitcoin Community Responds To Satoshi Nakamoto's 'Uncovering' With Disbelief, Anger, Fascination». Forbes.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 3-ին.
  38. ↑ Nakamoto, Andrew O’Hagan on the many lives of Satoshi (2016 թ․ հունիսի 30). «The Satoshi Affair». London Review of Books. 38 (13): 7–28. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 3-ին.
  39. ↑ «Latest Satoshi Nakamoto Candidate Buying Bitcoin No Matter What». Bloomberg News. 2020 թ․ հունիսի 2.
  40. ↑ Becker, Ben (2019 թ․ նոյեմբերի 1). «Bitcoin history tied to Jacksonville; why the government may fear cryptocurrencies' potential». Action News JAX. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 23-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 Sawyer, Matt (2013 թ․ փետրվարի 26). «The Beginners Guide To Bitcoin – Everything You Need To Know». Monetarism. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  42. ↑ 42,0 42,1 «Vulnerability Summary for CVE-2010-5139». National Vulnerability Database. 2012 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 22-ին.
  43. ↑ Nakamoto, Satoshi. «[bitcoin-list] Alert  – we are investigating a problem» (Mailing list). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  44. ↑ Lam, Eric; Leatherby, Lauren (2018 թ․ հոկտեմբերի 3). «From Pizza To Lambos: Charting Bitcoin's First Decade». Bloomberg. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
  45. ↑ Espinoza, Javier (2014 թ․ սեպտեմբերի 22). «Is It Time to Invest in Bitcoin? Cryptocurrencies Are Highly Volatile, but Some Say They Are Worth It». The Wall Street Journal. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 28-ին.
  46. ↑ Rainey Reitman (2011 թ․ հունվարի 20). «Bitcoin – a Step Toward Censorship-Resistant Digital Currency». Electronic Frontier Foundation. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  47. ↑ EFF said they "generally don't endorse any type of product or service."«EFF and Bitcoin | Electronic Frontier Foundation». Eff.org. 2011 թ․ հունիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  48. ↑ Cindy Cohn; Peter Eckersley; Rainey Reitman & Seth Schoen (2013 թ․ մայիսի 17). «EFF Will Accept Bitcoins to Support Digital Liberty». Electronic Frontier Foundation. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  49. ↑ Greenberg, Andy (2011 թ․ հունիսի 14). «WikiLeaks Asks For Anonymous Bitcoin Donations». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 22-ին.
  50. ↑ Toepfer, Susan (2012 թ․ հունվարի 16). «'The Good Wife' Season 3, Episode 13, 'Bitcoin for Dummies': TV Recap». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 12-ին.
  51. ↑ Browdie, Brian (2012 թ․ սեպտեմբերի 11). «BitPay Signs 1,000 Merchants to Accept Bitcoin Payments». American Banker. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 12-ին.
  52. ↑ Skelton, Andy (2012 թ․ նոյեմբերի 15). «Pay Another Way: Bitcoin». WordPress. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 24-ին.
  53. ↑ Ludwig, Sean (2013 թ․ փետրվարի 8). «Y Combinator-backed Coinbase now selling over $1M Bitcoin per month». VentureBeat. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին.
  54. ↑ Mandalia, Ravi (2013 թ․ փետրվարի 22). «The Internet Archive Starts Accepting Bitcoin Donations». Parity News. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
  55. ↑ Stross, Charles (2013). Neptune's Brood (First ed.). New York: Penguin Group USA. ISBN 978-0-425-25677-0. «It's theft-proof too – for each bitcoin is cryptographically signed by the mind of its owner.»
  56. ↑ «Crib Sheet: Neptune's Brood – Charlie's Diary». www.antipope.org. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. «I wrote Neptune's Brood in 2011. Bitcoin was obscure back then, and I figured had just enough name recognition to be a useful term for an interstellar currency: it'd clue people in that it was a networked digital currency.»
  57. ↑ 57,0 57,1 Lee, Timothy (2013 թ․ մարտի 11). «Major glitch in Bitcoin network sparks sell-off; price temporarily falls 23%». arstechnica.com. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 15-ին.
  58. ↑ 58,0 58,1 Lee, Timothy (2013 թ․ մարտի 12). «Major glitch in Bitcoin network sparks sell-off; price temporarily falls 23%». Ars Technica. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 14-ին.
  59. ↑ 59,0 59,1 Blagdon, Jeff (2013 թ․ մարտի 12). «Technical problems cause Bitcoin to plummet from record high, Mt. Gox suspends deposits». The Verge. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 21-ին.
  60. ↑ «Bitcoin Charts». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 9-ին.
  61. ↑ 61,0 61,1 Lee, Timothy (2013 թ․ մարտի 20). «US regulator Bitcoin Exchanges Must Comply With Money Laundering Laws». Ars Technica. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 14-ին. «Bitcoin miners must also register if they trade in their earnings for dollars.»
  62. ↑ 62,0 62,1 «US govt clarifies virtual currency regulatory position». Finextra. 2013 թ․ մարտի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 «Application of FinCEN's Regulations to Persons Administering, Exchanging, or Using Virtual Currencies» (PDF). Department of the Treasury Financial Crimes Enforcement Network. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 19-ին.
  64. ↑ Roose, Kevin (8 April 2013) «Inside the Bitcoin Bubble: BitInstant's CEO – Daily Intelligencer». 2013 թ․ ապրիլի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին.. Nymag.com. Retrieved on 20 April 2013.
  65. ↑ «Bitcoin Exchange Rate». Bitcoinscharts.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  66. ↑ Van Sack, Jessica (2013 թ․ մայիսի 27). «Why Bitcoin makes cents». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  67. ↑ Posner, Eric (2013 թ․ ապրիլի 11). «Fool's Gold: Bitcoin is a Ponzi scheme—the Internet's favorite currency will collapse». Slate. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 1-ին.
  68. ↑ Dillet, Romain. «Feds Seize Assets From Mt. Gox's Dwolla Account, Accuse It Of Violating Money Transfer Regulations». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 15-ին.
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 69,3 69,4 Berson, Susan A. (2013). «Some basic rules for using 'bitcoin' as virtual money». American Bar Association. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 26-ին.
  70. ↑ Taylor, Colleen (2013 թ․ մայիսի 17). «With $1.5M Led By Winklevoss Capital, BitInstant Aims To Be The Go-To Site To Buy And Sell Bitcoins». TechCrunch. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 20-ին.
  71. ↑ Null, Christopher (2013 թ․ հունիսի 24). «Trouble with Bitcoin as the government muscles in». PCWorld (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 1-ին.
  72. ↑ Sampson, Tim (2013). «U.S. government makes its first-ever Bitcoin seizure». The Daily Dot. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  73. ↑ Jeremy Kirk (2013 թ․ հուլիսի 11). «In Kenya, Bitcoin linked to popular mobile payment system». Cio.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  74. ↑ Andrew Trotman (2013 թ․ հուլիսի 30). «Virtual currency Bitcoin not welcome in Thailand in possible setback to mainstream ambitions». The Daily Telegraph. London. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  75. ↑ Maierbrugger, Arno (2013 թ․ հուլիսի 30). «Thailand first country to ban digital currency Bitcoin». Inside Investor. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  76. ↑ Farivar, Cyrus (2013 թ․ օգոստոսի 7). «Federal judge: Bitcoin, "a currency," can be regulated under American law». Ars Technica. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  77. ↑ «Securities and Exchange Commission v. Shavers et al, 4:13-cv-00416 (E.D.Tex.)». Docket Alarm, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  78. ↑ 78,0 78,1 Vaishampayan, Saumya (2013 թ․ օգոստոսի 19). «Bitcoins are private money in Germany». Marketwatch. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  79. ↑ Ruwitch, John; Sweeney, Pete (2013 թ․ դեկտեմբերի 5). «China bars banks from bitcoin transactions». Reuters (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  80. ↑ «After Silk Road seizure, FBI Bitcoin wallet identified and pranked». ZDNet. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 5-ին.
  81. ↑ «Silkroad Seized Coins». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  82. ↑ Hill, Kashmir. «The FBI's Plan For The Millions Worth Of Bitcoins Seized From Silk Road». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 2-ին.
  83. ↑ «World's first Bitcoin ATM goes live in Vancouver Tuesday». CBC. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  84. ↑ «Vancouver to host world's first Bitcoin ATM». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 27-ին.
  85. ↑ «The world's first Bitcoin ATM is coming to Canada next week». The Verge. 2013 թ․ հոկտեմբերի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  86. ↑ Kapur, Saranya (2013 թ․ հոկտեմբերի 15). «China's Google Is Now Accepting Bitcoin». businessinsider.com. Business Insider, Inc. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  87. ↑ «Cypriot University to Accept Bitcoin Payments». abc News. 2013 թ․ նոյեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  88. ↑ Natasha Lomas (2013 թ․ նոյեմբերի 18). «As Chinese Investors Pile Into Bitcoin, China's Oldest Exchange, BTC China, Raises $5M From Lightspeed». TechCrunch. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 10-ին.
  89. ↑ Dante D'Orazio (2013 թ․ դեկտեմբերի 21). «Online retailer Overstock.com plans to accept Bitcoin payments next year». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 5-ին.
  90. ↑ Kelion, Leo (2013 թ․ դեկտեմբերի 18). «Bitcoin sinks after China restricts yuan exchanges». bbc.com. BBC. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  91. ↑ «China bans banks from bitcoin transactions». The Sydney Morning Herald. Reuters. 2013 թ․ դեկտեմբերի 6. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  92. ↑ «Baidu Stops Accepting Bitcoins After China Ban». Bloomberg. New York. 2013 թ․ դեկտեմբերի 7. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  93. ↑ «China bars use of virtual money for trading in real goods». English.mofcom.gov.cn. 2009 թ․ հունիսի 29. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 10-ին.
  94. ↑ Kearns, Jeff (2013 թ․ դեկտեմբերի 4). «Greenspan Says Bitcoin a Bubble Without Intrinsic Currency Value». bloomberg.com. Bloomberg LP. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
  95. ↑ Carl Franzen (2014 թ․ հունվարի 4). «Zynga tests Bitcoin payments for seven online games». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 5-ին.
  96. ↑ Trejos, Nancy. «Las Vegas casinos adopt new form of currency: Bitcoins». USA Today. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 21-ին.
  97. ↑ Jane McEntegart (2014 թ․ հունվարի 26). «TigerDirect is Now Accepting Bitcoin As Payment». Tom's hardware. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  98. ↑ Vaishampayan, Saumya (2014 թ․ հունվարի 9). «Bitcoin now accepted on Overstock.com through VC-backed Coinbase». marketwatch.com. Wall Street Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 10-ին.
  99. ↑ «US makes Bitcoin exchange arrests after Silk Road closure». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2014 թ․ հունվարի 27. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  100. ↑ «MtGox gives bankruptcy details». bbc.com. BBC. 2014 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 13-ին.
  101. ↑ Biggs, John (2014 թ․ փետրվարի 10). «What's Going On With Bitcoin Exchange Mt. Gox?». TechCrunch. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 26-ին.
  102. ↑ «MtGox bitcoin exchange files for bankruptcy». bbc.com. BBC. 2014 թ․ փետրվարի 28. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 18-ին.
  103. ↑ Swan, Noelle (2014 թ․ փետրվարի 28). «MtGox bankruptcy: Bitcoin insiders saw problems with the exchange for months». csmonitor.com. The Christian Science Monitor. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 18-ին.
  104. ↑ Casey, Michael J. (2014 թ․ հունիսի 18). «BitPay to Sponsor St. Petersburg Bowl in First Major Bitcoin Sports Deal». The Wall Street Journal. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 18-ին.
  105. ↑ Flacy, Mike (2014 թ․ հուլիսի 19). «Dell, Newegg Start Accepting Bitcoin as Payment». Digital Trends. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  106. ↑ Callaway, Claudia; Greebel, Evan; Moriarity, Kathleen; Xethalis, Gregory; Kim, Diana. «First Bitcoin Swap Proposed». The National Law Review. Katten Muchin Rosenman LLP. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  107. ↑ Warren, Tom (2014 թ․ դեկտեմբերի 11). «Microsoft now accepts Bitcoin to buy Xbox games and Windows apps».
  108. ↑ «Ode to Satoshi». YouTube. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  109. ↑ Paul Vigna (2014 թ․ փետրվարի 18). «BitBeat: Mt. Gox's Pyrrhic Victory». Money Beat. The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. «'Ode to Satoshi' is a bluegrass-style song with an old-timey feel that mixes references to Satoshi Nakamoto and blockchains (and, ahem, 'the fall of old Mt. Gox') with mandolin-picking and harmonicas.»
  110. ↑ Kenigsberg, Ben (2014 թ․ հոկտեմբերի 2). «Financial Wild West». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 8-ին.
  111. ↑ Crippen, Alex (2014 թ․ մարտի 14). «Bitcoin? Here's what Warren Buffett is saying». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 11-ին.
  112. ↑ Srivastava, Shivam (2015 թ․ հունվարի 6). «Bitcoin exchange Bitstamp suspends service after security breach». reuters.com. Reuters. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 24-ին.
  113. ↑ Novak, Marja (2015 թ․ հունվարի 9). «Bitcoin exchange Bitstamp says to resume trading on Friday». reuters.com. Reuters. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 24-ին.
  114. ↑ Cuthbertson, Anthony (2015 թ․ փետրվարի 4). «Bitcoin now accepted by 100,000 merchants worldwide». International Business Times. IBTimes Co., Ltd. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  115. ↑ «Object DS 443 of the MAK Collection Online». sammlung.mak.at. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  116. ↑ Ghorashi, Hannah (2015 թ․ ապրիլի 24). «MAK Vienna Becomes First Museum to Use Bitcoin to Acquire Art, a Harm van den Dorpel». www.artnews.com. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  117. ↑ «Introducing Ledger, the First Bitcoin-Only Academic Journal». Motherboard. 2015 թ․ սեպտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 10-ին.
  118. ↑ «Editorial Policies». ledgerjournal.org. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 10-ին.
  119. ↑ «How to Write and Format an Article for Ledger» (PDF). Ledger. 2015. doi:10.5195/LEDGER.2015.1 (inactive 2024 թ․ հունվարի 31). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ DOI inactive as of 2024 (link)
  120. ↑ Shirriff, Ken (2015 թ․ հոկտեմբերի 2). «Proposal for addition of bitcoin sign» (PDF). unicode.org. Unicode. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  121. ↑ «Japan OKs recognizing virtual currencies as similar to real money». 2016 թ․ մարտի 4.
  122. ↑ «Activating and Using Bitcoin as a Payment Option». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 15-ին.
  123. ↑ Tasca, Paolo; Liu, Shaowen; Hayes, Adam (2016 թ․ հուլիսի 1), The Evolution of the Bitcoin Economy: Extracting and Analyzing the Network of Payment Relationships, էջ 36, SSRN 2808762, «By November, 2013, the amount of inflows attributable to "sin" entities had shrunk significantly to just 3% or less of total transactions.»
  124. ↑ Antonopoulos, Andreas (2017). Mastering Bitcoin: Programming the Open Blockchain (2nd ed.). O'Reilly Media. ISBN 978-1491954386. «BIP-68 and BIP-112 were activated in May 2016 as a soft fork upgrade to the consensus rules.»
  125. ↑ Coppola, Frances (2016 թ․ օգոստոսի 6). «Theft And Mayhem In The Bitcoin World». Forbes. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  126. ↑ «SBB: Make quick and easy purchases with Bitcoin». Վերցված է 2021 թ․ մարտի 21-ին.
  127. ↑ «ビットコイン 利用可能店舗が１年で４．６倍に». 2017 թ․ հունվարի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 9-ին.
  128. ↑ «The Bitcoin Fee Market». 2017 թ․ մարտի 7. «our transaction growth of nearly 3x [...] Many of the businesses we've signed up over the years have started using BitPay for B2B supply chain payments.»
  129. ↑ Kharpal, Arjun. «Bitcoin value rises over $1 billion as Japan, Russia move to legitimize cryptocurrency».
  130. ↑ Colibasanu, Antonia. «Here's why Russia is opening the door to cryptocurrencies».
  131. ↑ «Industry Growth and Its Effect on Poloniex». 2017 թ․ մայիսի 16.
  132. ↑ «Unicode 10.0.0». Unicode Consortium. 2017 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 20-ին.
  133. ↑ Popper, Nathaniel (2017 թ․ հուլիսի 25). «Some Bitcoin Backers Are Defecting to Create a Rival Currency». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 28-ին.
  134. ↑ Smith, Jake (2017 թ․ օգոստոսի 11). «The Bitcoin Cash Hard Fork Will Show Us Which Coin Is Best». Fortune. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 13-ին.
  135. ↑ Liao, Shannon (2016 թ․ դեկտեմբերի 6). «Steam no longer accepting bitcoin due to 'high fees and volatility'». The Verge. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  136. ↑ «Bitcoin price latest: Cryptocurrency plunges as traders in South Korea forced to identify themselves». The Independent. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 1-ին.
  137. ↑ «Stripe to ditch Bitcoin payment support». BBC. 2018 թ․ հունվարի 24. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 25-ին.
  138. ↑ Porzecanski, Katia (2018 թ․ հունվարի 25). «George Soros: Bitcoin is a bubble, Trump is a 'danger to the world'». Globe and Mail. Bloomberg News. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 7-ին.
  139. ↑ Dean, James (2018 թ․ մայիսի 25). «Bitcoin investigation to focus on British traders, US officials examine manipulation of cryptocurrency prices». The Times. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 25-ին.
  140. ↑ Cornish, Chloe (2018 թ․ մայիսի 24). «Bitcoin slips again on reports of US DoJ investigation». Financial Times. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 24-ին.
  141. ↑ Rubin, Gabriel T.; Michaels, Dave; Osipovich, Alexander (2018 թ․ հունիսի 8). «U.S. regulators demand trading data from bitcoin exchanges in manipulation probe». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 9-ին. (subscription required)
  142. ↑ Kelleher, Kevin. «Why Someone Put a Giant, Inflatable Bitcoin Rat on Wall Street, Facing the Federal Reserve Bank». Fortune. Fortune Magazine.
  143. ↑ Noto, Anthony (2018 թ․ հոկտեմբերի 12). «Bitcoin review: Crypto hacking gets worse, UAE plans new ICO rules». New York Business Journal.
  144. ↑ 144,0 144,1 «Bitcoin Price Chart and Tables | Finance Reference». www.in2013dollars.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 19-ին.
  145. ↑ «21Shares Bitcoin ETP launches on Deutsche Boerse». 2020 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  146. ↑ «21Shares brings first crypto-currency products on Bitcoin and Ethereum to the official market». 2020 թ․ սեպտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  147. ↑ «21Shares launches first short bitcoin ETP on Xetra». 2020 թ․ սեպտեմբերի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  148. ↑ «First Short Bitcoin ETP of 21Shares on Xetra». Deutsche Börse Cash Market. 2020 թ․ սեպտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  149. ↑ Wilson, Anna Irrera (2020 թ․ նոյեմբերի 6). «PayPal to open up network to cryptocurrencies». Reuters.
  150. ↑ Ryan Browne (2021 թ․ հունվարի 29). «Bitcoin spikes 20% after Elon Musk adds #bitcoin to his Twitter bio». CNBC. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 2-ին.
  151. ↑ Will Daniel (2021 թ․ հունվարի 26). «Crypto miner Marathon Patent Group pours $150 million into bitcoin as the token pulls back from record highs». Business Insider. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 1-ին.
  152. ↑ Yun Li (2021 թ․ փետրվարի 8). «Bitcoin surges above $44,000 to record after Elon Musk's Tesla buys $1.5 billion worth». CNBC. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 9-ին.
  153. ↑ «Elon Musk says bitcoin is slightly better than holding cash». The Economic Times. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 19-ին.
  154. ↑ «Tesla will no longer accept Bitcoin over climate concerns, says Musk». BBC News. 2021 թ․ մայիսի 13. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 13-ին.
  155. ↑ Iyengar, Rish (2021 թ․ մայիսի 13). «Bitcoin drops around 12% after Elon Musk tweets that Tesla will not accept it as payment». CNN. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 13-ին.
  156. ↑ «Elon Musk Says Tesla Likely to Accept Bitcoin Again». Gizmodo. 2021 թ․ հուլիսի 22. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 22-ին.
  157. ↑ «Canton Zug accepts crypto currency payments».
  158. ↑ «El Salvador looks to become the world's first country to adopt bitcoin as legal tender». CNBC. 2021 թ․ հունիսի 5.
  159. ↑ Wilkie, Amanda Macias, Christina (2021 թ․ հունիսի 7). «U.S. recovers $2.3 million in bitcoin paid in the Colonial Pipeline ransom». CNBC (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 27-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  160. ↑ Bing, Christopher; Menn, Joseph; Lynch, Sarah N.; Bing, Christopher; Lynch, Sarah N. (2021 թ․ հունիսի 8). «U.S. seizes $2.3 mln in bitcoin paid to Colonial Pipeline hackers». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  161. ↑ «Bitcoin: El Salvador makes cryptocurrency legal tender». BBC. 2021 թ․ հունիսի 9. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 9-ին.
  162. ↑ Webber, Jude; Szalay, Eva (2021 թ․ հունիսի 9). «El Salvador becomes first country to adopt bitcoin as legal tender». Financial Times. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 9-ին.
  163. ↑ «Experts Say Bitcoin Could Hit $100,000 In 2022. Here's What Investors Should Know». Time (ամերիկյան անգլերեն). 2021 թ․ նոյեմբերի 22. ISSN 0040-781X. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 25-ին.
  164. ↑ «Bitcoin falls to lowest in 16 months, giving up 2021 gains». The Economic Times. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 15-ին.
  165. ↑ 165,0 165,1 «Bitcoin Is Crashing. Where It Might Be Headed Next». Barron's. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 18-ին.
  166. ↑ 166,0 166,1 «Bitcoin slumps below key $20,000 threshold». Financial Times. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 18-ին.
  167. ↑ Binder, Matt (2022 թ․ մայիսի 1). «Wikipedia will no longer accept cryptocurrency donations. Here's why». Mashable (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  168. ↑ Dent, S. (2022 թ․ մայիսի 2). «The Wikimedia Foundation won't accept crypto donations anymore». Engadget. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  169. ↑ Behrendt, Philipp (2023). «Taxation of the New Age: New Guidance for the World of Digital Assets». Journal of Tax Practice & Procedure. 25: 47 – via HeinOnline.
  170. ↑ Traverse, Nick (2013 թ․ ապրիլի 3). «Bitcoin's Meteoric Rise». The New Yorker. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին.
  171. ↑ Bustillos, Maria (2013 թ․ ապրիլի 2). «The Bitcoin Boom». The New Yorker. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 13-ին.
  172. ↑ Seward, Zachary (2013 թ․ մարտի 28). «Bitcoin, up 152% this month, soaring 57% this week». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 9-ին.
  173. ↑ «A Bit expensive». The Economist. 2013 թ․ մարտի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 5-ին.
  174. ↑ (en) Bitcoin Charts (price) Արխիվացված 2 Փետրվար 2011 Wayback Machine
  175. ↑ Estes, Adam (2013 թ․ մարտի 28). «Bitcoin is now a billion dollar industry». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  176. ↑ Salmon, Felix. «The Bitcoin Bubble and the Future of Currency». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 9-ին.
  177. ↑ Ro, Sam (2013 թ․ ապրիլի 3). «Art Cashin: The Bitcoin Bubble». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 9-ին.
  178. ↑ «Bitcoin value drops after FBI shuts Silk Road drugs site». BBC News. 2013 թ․ հոկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  179. ↑ «Mt. Gox graph». Bitcoinity.org. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  180. ↑ Vigna, Paul; Casey, Michael J. (2015 թ․ հունվարի 27). The age of cryptocurrency : how bitcoin and digital money are challenging the global economic order. New York: St. Martin's Press. էջեր 79. ISBN 9781250065636.
  181. ↑ «Why Bitcoin Matters». 2016 թ․ հունվարի 2. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 4-ին.
  182. ↑ Merchant, Brian (2013 թ․ մարտի 26). «This Pizza Cost $750,000». Motherboard. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 13-ին.
  183. ↑ Leos Literak. «Bitcoin dosáhl parity s dolarem». Abclinuxu.cz. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  184. ↑ «Bitcoin worth almost as much as gold». CNN.com. 2013 թ․ նոյեմբերի 29. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 24-ին.
  185. ↑ «Bitcoin is now worth more than an ounce of gold for the first time ever». Marketwatch.com. 2017 թ․ մարտի 2. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 2-ին.
  186. ↑ «Bitcoin price exceeds gold for first time ever». CNN.com. 2017 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 9-ին.
  187. ↑ «Bitcoin crosses $1,800 for the first time adding $3 billion in market cap in just four days». 2017 թ․ մայիսի 11.
  188. ↑ Robert Brand, Brian Latham, and Godfrey Marawanyika (2017 թ․ նոյեմբերի 15). «Zimbabwe Doesn't Have Its Own Currency and Bitcoin Is Surging». Bloomberg L.P. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  189. ↑ Riley, Charles. «Bitcoin costs as much as $13,000 in Zimbabwe». CNNMoney. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  190. ↑ Kelly, Jemima (2017 թ․ դեկտեմբերի 15). «Bitcoin hits new record high as warnings grow louder». Reuters. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  191. ↑ «Bitcoin Hits a New Record High, But Stops Short of $20,000». Fortune. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  192. ↑ Shane, Daniel (2017 թ․ դեկտեմբերի 22). «Bitcoin lost a third of its value in 24 hours». CNN. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
  193. ↑ Cheng, Evelyn (2018 թ․ փետրվարի 5). «Bitcoin continues to tumble, hitting its lowest point since November». CNBC. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 5-ին.
  194. ↑ Martin, Shane (2018 թ․ հոկտեմբերի 31). «Bitcoin is 10 years old today — here's a look back at its crazy history». BI. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 3-ին.(չաշխատող հղում)
  195. ↑ Lee, Justina (2018 թ․ հոկտեմբերի 30). «Bitcoin Is Now the Least Volatile Since Late 2016». Bloomberg. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  196. ↑ Rooney, Kate (2018 թ․ դեկտեմբերի 7). «Bitcoin price pain continues as the cryptocurrency plummets to a 15-month low». CNBC. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  197. ↑ Roberts, Daniel (2020 թ․ մարտի 16). «Bitcoin is crashing even more than stocks due to coronavirus closures». Yahoo. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 13-ին.
  198. ↑ Saad, Amena; Ossinger, Joanna (2020 թ․ հուլիսի 27). «Bitcoin Rides to Year High on Back of Gold Rally, Dollar Slump». Bloomberg. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  199. ↑ Popper, Nathaniel (2020 թ․ նոյեմբերի 30). «Bitcoin Hits New Record, This Time With Less Talk of a Bubble». The New York Times. New York Times. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  200. ↑ Browne, Ryan (2021 թ․ հունվարի 8). «Bitcoin hits fresh record high near $42,000, climbing 40% so far this year». CNBC (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 8-ին.
  201. ↑ Gordon, Amanda (2021 թ․ հունվարի 11). «Mike Novogratz Is Sticking With Crypto and His Bitcoin Tattoo #4Life». Bloomberg. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 11-ին.
  202. ↑ «Tesla buys $1.5 billion in bitcoin, plans to accept it as payment». CNBC (անգլերեն). 2021 թ․ փետրվարի 8. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 8-ին.
  203. ↑ «Bitcoin Trades Above $50,000 for First Time». WSJ (անգլերեն). 2021 թ․ փետրվարի 16. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 16-ին.
  204. ↑ «Bitcoin is back above $60,000 as Coinbase gets ready for public debut». CNN (անգլերեն). 2021 թ․ ապրիլի 12. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 16-ին.
  205. ↑ «Bitcoin price nears $63k all-time high: Here's why». CNET (անգլերեն). 2021 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  206. ↑ «Bitcoin plunges 30% to $30,000 at one point in wild session, recovers somewhat to $38,000». CNBC (անգլերեն). 2021 թ․ մայիսի 19. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 19-ին.
  207. ↑ Pound, Jesse (2021 թ․ մայիսի 19). «The crypto collapse: Here's what's behind bitcoin's sudden drop». CNBC (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 10-ին.
  208. ↑ «Bitcoin price nears $63,000 all-time high: Here's why». Cnet (անգլերեն). 2021 թ․ հոկտեմբերի 18. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  209. ↑ Ostroff, Caitlin (2022 թ․ հունվարի 21). «Bitcoin Price Falls Below $35,000 in Tandem With Stock Selloff». The Wall Street Journal. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 24-ին.
  210. ↑ Browne, Ryan (2022 թ․ մայիսի 12). «More than $200 billion erased from entire crypto market in a day as sell-off intensifies». CNBC (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 23-ին.
  211. ↑ «Bears Feast Ahead of FOMC: Unusual Option Activity Strikes Again». TheStreet. 2022 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 13-ին.
  212. ↑ «Bitcoin plummets to lowest level since December 2020 as crypto lender Celsius 'pauses' withdrawals». Sky News. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 13-ին.
  213. ↑ «Crypto hedge fund Three Arrows Capital in default on $665 million loan». The Washington Post. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 28-ին.
  214. ↑ «Crypto hedge fund Three Arrows Capital plunges into liquidation». Sky News. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 29-ին.
  215. ↑ «Bitcoin climbs above $20,000 first time in over two months». Reuters. 2023 թ․ հունվարի 14. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  216. ↑ «Bitcoin rises 2.3% to $23,199». Reuters. 2023 թ․ հունվարի 21. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 23-ին.
  217. ↑ «Bitcoin price near $23,000 as it shrugs off Genesis bankruptcy». Yahoo! Finance. 2023 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 23-ին.
  218. ↑ Dave, Anushree. «Bitcoin briefly soars to $25,000, an 8-month high». MarketWatch. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 16-ին.
  219. ↑ «Bitcoin Set for Worst Week Since FTX Crash on Regulation, Rates». Bloomberg News. 2023 թ․ մարտի 10. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  220. ↑ «Crypto rallies into weekend, bitcoin posts its best week since early 2021». CNBC. 2023 թ․ մարտի 17. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 17-ին.
  221. ↑ «Bitcoin surges 7% to start 2024». Fortune. 2024 թ․ հունվարի 2. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 2-ին.
  222. ↑ «Bitcoin Tops $73,000 to Hit New Record On Insatiable ETF Demand». Bloomberg News. 2024 թ․ մարտի 13. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 14-ին.
  223. ↑ Karpeles, Mark. «Bitcoin blockchain issue – bitcoin deposits temporarily suspended». Mt. Gox. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 12-ին.
  224. ↑ «11/12 March 2013 Chain Fork Information». Bitcoin Project. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 12-ին.
  225. ↑ «Bitcoin software bug has been rapidly resolved». ecurrency. 2013 թ․ մարտի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 31-ին.
  226. ↑ «Remarks From Under Secretary of Terrorism and Financial Intelligence David S. Cohen on 'Addressing the Illicit Finance Risks of Virtual Currency'». United States Department of the Treasury. 2014 թ․ մարտի 18.
  227. ↑ Faiola, Anthony; Farnam, T.W. (2013 թ․ ապրիլի 4). «The rise of the bitcoin: Virtual gold or cyber-bubble?». The Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  228. ↑ «Virtual Currency Schemes» (PDF). European Central Bank. 2012 թ․ հոկտեմբեր. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
  229. ↑ «Bitcoin, the nationless electronic cash beloved by hackers, bursts into financial mainstream». Fox News. 2013 թ․ ապրիլի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 7-ին.. Fox News (11 April 2013). Retrieved on 20 April 2013.
  230. ↑ «Bitcoin Currency, Hackers Make Money, Investing in Bitcoins, Scams – AARP». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 22-ին.. Blog.aarp.org (19 March 2013). Retrieved on 20 April 2013.
  231. ↑ Coldewey, Devin (2013 թ․ հունիսի 24). «Bitcoin losing shine after hitting the spotlight». NBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  232. ↑ Tsukayama, Hayley (2013 թ․ հուլիսի 30). «Bitcoin, others set up standards group». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 31-ին.
  233. ↑ Casey, Brian (2014 թ․ հուլիսի 23). «Bitcoin – Is Anyone In Charge?». The National Law Review. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  234. ↑ Bloomberg (2017 թ․ դեկտեմբերի 12). «Winklevoss Twins Say Futures Are Just the Beginning for Bitcoin». Fortune. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 12-ին.
  235. ↑ Urban, Rob; Russo, Camila (2017 թ․ դեկտեմբերի 9). «Bitcoin Futures Trading Brings Crypto Into Mainstream». Bloomberg. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 12-ին.
  236. ↑ Leising, Matthew (2019 թ․ սեպտեմբերի 6). «Bitcoin Futures on ICE Grow Nearer With Custody Warehouse Start». Bloomberg. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
  237. ↑ Lee, Timothy B. (2014 թ․ հունվարի 3). «Five years of Bitcoin in one post». The Washington Post (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 15-ին.
  238. ↑ Jason Mick (2011 թ․ հունիսի 12). «Cracking the Bitcoin: Digging Into a $131M USD Virtual Currency». Daily Tech. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  239. ↑ «Study: 45 percent of Bitcoin exchanges end up closing». Wired UK. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 28-ին. «© Condé Nast UK 2013» Wired.co.uk (26 April 2013).
  240. ↑ Karpeles, Mark (2011 թ․ հունիսի 30). «Clarification of Mt Gox Compromised Accounts and Major Bitcoin Sell-Off». Tibanne Co. Ltd. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 10-ին.
  241. ↑ «Bitcoin Report Volume 8 – (FLASHCRASH)». YouTube BitcoinChannel. 2011 թ․ հունիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին.
  242. ↑ 242,0 242,1 Mick, Jason (2011 թ․ հունիսի 19). «Inside the Mega-Hack of Bitcoin: the Full Story». DailyTech. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  243. ↑ Lee, Timothy B. (19 June 2011) «Bitcoin prices plummet on hacked exchange». 2011 թ․ հունիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 14-ին., Ars Technica
  244. ↑ Karpeles, Mark (20 June 2011) Huge Bitcoin sell off due to a compromised account – rollback, Mt.Gox Support Արխիվացված 20 Հունիս 2011 WebCite
  245. ↑ Chirgwin, Richard (2011 թ․ հունիսի 19). «Bitcoin collapses on malicious trade – Mt Gox scrambling to raise the Titanic». The Register. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 14-ին.
  246. ↑ Dotson, Kyt (1 August 2011) «Third Largest Bitcoin Exchange Bitomat Lost Their Wallet, Over 17,000 Bitcoins Missing». 2011 թ․ օգոստոս. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.. SiliconAngle
  247. ↑ Jeffries, Adrianne (8 August 2011) «MyBitcoin Spokesman Finally Comes Forward: "What Did You Think We Did After the Hack? We Got Shitfaced"». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.. BetaBeat
  248. ↑ Jeffries, Adrianne (19 August 2011) «Search for Owners of MyBitcoin Loses Steam». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 4-ին.. BetaBeat
  249. ↑ Geuss, Megan (12 August 2012) «Bitcoinica users sue for $460k in lost bitcoins». 2012 թ․ օգոստոսի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին.. Ars Technica
  250. ↑ Peck, Morgen (15 August 2012) «First Bitcoin Lawsuit Filed In San Francisco». 2012 թ․ օգոստոսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 14-ին.. IEEE Spectrum
  251. ↑ Jeffries, Adrianne (2012 թ․ օգոստոսի 27). «Suspected multi-million dollar Bitcoin pyramid scheme shuts down, investors revolt». The Verge. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 21-ին.
  252. ↑ Mick, Jason (2012 թ․ օգոստոսի 28). «"Pirateat40" Makes Off $5.6M USD in BitCoins From Pyramid Scheme». DailyTech. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  253. ↑ Mott, Nathaniel (2012 թ․ օգոստոսի 31). «Bitcoin: How a Virtual Currency Became Real with a $5.6M Fraud». PandoDaily. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  254. ↑ Foxton, Willard (2 September 2012) «Bitcoin 'Pirate' scandal: SEC steps in amid allegations that the whole thing was a Ponzi scheme». The Daily Telegraph. London. 2012 թ․ սեպտեմբերի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 14-ին.. The Telegraph
  255. ↑ «Bitcoin theft causes Bitfloor exchange to go offline». BBC News. 2012 թ․ սեպտեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 27-ին.
  256. ↑ Goddard, Louis (2012 թ․ սեպտեմբերի 5). «Bitcoin exchange BitFloor suspends operations after $250,000 theft». The Verge. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 11-ին.
  257. ↑ Chirgwin, Richard (2012 թ․ սեպտեմբերի 25). «Bitcoin exchange back online after hack». PC World. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 14-ին.
  258. ↑ 258,0 258,1 Cutler, Kim-Mai (2013 թ․ ապրիլի 3). «Another Bitcoin Wallet Service, Instawallet, Suffers Attack, Shuts Down Until Further Notice». TechCrunch. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 12-ին.
  259. ↑ «Transaction details for bitcoins stolen from Instawallet». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.. Blockchain.info (3 April 2013). Retrieved 20 April 2013.
  260. ↑ Chirgwin, Richard (2013 թ․ օգոստոսի 12). «Android bug batters Bitcoin wallets / Old flaw, new problem». The Register. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 17-ին. ● Original Bitcoin announcement: «Android Security Vulnerability». bitcoin.org. 2013 թ․ օգոստոսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  261. ↑ «Australian Bitcoin bank hacked». The Sydney Morning Herald. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 9-ին.. Retrieved 9 November 2013.
  262. ↑ «Hong Kong Bitcoin Trading Platform Vanishes with millions». ZDNet. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  263. ↑ «Ex-boss of MtGox bitcoin exchange arrested in Japan over lost $390m». The Guardian. 2015 թ․ օգոստոսի 1.
  264. ↑ «Flexcoin – flexing Bitcoins to their limit». malwareZero. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 9-ին.
  265. ↑ «Bitcoin bank Flexcoin shuts down after theft». Reuters. 2014 թ․ մարտի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 9-ին.
  266. ↑ «Bitcoin bank Flexcoin pulls plug after cyber-robbers nick $610,000». The Register. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 9-ին.
  267. ↑ «Flexcoin homepage». Flexcoin. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 9-ին.
  268. ↑ «All Bitfinex clients to share 36% loss of assets following exchange hack». The Guardian. 2016 թ․ օգոստոսի 7.
  269. ↑ «NiceHash». www.facebook.com (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  270. ↑ «Millions 'stolen' in NiceHash Bitcoin heist». BBC News. 2017 թ․ դեկտեմբերի 8. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  271. ↑ «A South Korean cryptocurrency exchange files for bankruptcy after hack, says users will get 75% of assets for now». CNBC. 2017 թ․ դեկտեմբերի 19.
  272. ↑ Stewart, David D.; Soong Johnston, Stephanie D. (2012 թ․ հոկտեմբերի 29). «2012 TNT 209-4 News Analysis: Virtual Currency: A New Worry for Tax Administrators?». Tax Notes Today. 2012 TNT 209-4.
  273. ↑ Nestler, Franz (2013 թ․ օգոստոսի 16). «Deutschland erkennt Bitcoins als privates Geld an (Germany recognizes Bitcoin as private money)». Frankfurter Allgemeine Zeitung. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  274. ↑ 2013-12-05, 中国人民银行等五部委发布《关于防范比特币风险的通知》, People's Bank of China Արխիվացված 22 Հունվար 2014 Wayback Machine
  275. ↑ 2013-12-06, China bans banks from bitcoin transactions, The Sydney Morning Herald Արխիվացված 23 Մարտ 2014 Wayback Machine
  276. ↑ Roman Matzutt; Jens Hiller; Martin Henze; Jan Henrik Ziegeldorf; Dirk Mullmann; Oliver Hohlfeld; Klaus Wehrle (2018). «A Quantitative Analysis of the Impact of Arbitrary Blockchain Content on Bitcoin» (PDF). Financial Cryptography and Data Security 2018. էջեր 6–8.
  277. ↑ «INTERPOL cyber research identifies malware threat to virtual currencies». Interpol. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 25-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բիթքոյնի_պատմությունը&oldid=9953979» էջից