Գուանախուատո (նահանգ)

Գուանախուատո; իսպ.՝ Guanajuato
Դրոշ	Զինանշան
;	;
Երկիր	Մեքսիկա
Մասն է	Էլ Բախիո
Կարգավիճակ	նահանգ
Մտնում է	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վարչկենտրոն	Գուանախուատո
ԲԾՄ	2072 մետր
Օրենսդրական մարմին	Congress of Guanajuato?
Բնակչություն (2012)	5․486․372
Տարածք	30 607 կմ²
Բարձրություն ծովի մ-ից՝; - Բարձրագույն կետ	; 3110 մ
Հիմնադրված է	1823 թ.
Սահմանակցում է	Սան Լուիս, Կերետարո, Խալիսկո, Սակատեկաս և Միչոական
Ժամային գոտի	UTC-6
ISO 3166-2 կոդ	MX-GUA
Փոստային ինդեքսներ	36-38
Ինտերնետ-դոմեն	.mx
	Պաշտոնական կայք
	Գուանախուատո Վիքիպահեստում

Գուանախուատո (իսպ.՝ Guanajuato, (Իսպաներեն արտասանություն՝ [gwanaˈxwato]), պաշտոնական անվանումը՝ Գուանախուատոյի ազատ և ինքնիշխան նահանգ (իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Guanajuato), Մեքսիկայի 31 նահանգներից մեկն է, Դաշնային օկրուգի հետ միասին համալրում են Մեքսիկայի վարչական կազմը։ Նահանգն ունի 46 համայնք, մայրաքաղաքն է Գուանախուատոն, ամենամեծ քաղաքը՝ Լեոնը։

Տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գուանախուատո նահանգը գտնվում է հյուսիս-կենտրոնական Մեքսիկայում։ Սահմանակից է արևմուտքում Խալիսկոյին, հյուսիս-արևմուտքում՝ Սակատեկասին, հյուսիսում՝ Սան Լուիսին, արևելքում՝ Կերետարոյին, հարավում՝ Միչոականին։ Զբաղեցնում է 30,608 կմ² տարածք։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայետանո դե Վալենսիանո, Գուանախուատո քաղաք

2010 թվականին նահագնի բնակչությունը կազմել է 5 486 372 մարդ (6-րդը երկրում)^[2]։ Բնակչության 67 % -ը բնակվում է քաղաքներում, մնացածը՝ գյուղական բնակավայրերում։ Բնակչության 96 % -ը կաթոլիկ է։ Գուանախուատոն Մեքսիկայի 6-րդ ամենախիտ բնակեցված նահագն է։

Խոշոր քաղաքներ

Լեոն - 1 436 733 մարդ
Իրապուատո - 529 379 մարդ
Ցելայա - 468 064 մարդ
Սալամանկա - 260 759 մարդ
Սիլաո - 172 984 մարդ
Գուանախուատո (քաղաք) - 171 623 մարդ
Սան Ֆրանցիսկո դել Ռինկոն - 126 278 մարդ

Հնդկացիական բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գուանախուատոյում հնդացիական լեզուների տիրապետման մակարդակը ցածր է։ Հնդկացի բնակչությունը կազմում է 10 347 մարդ կամ նահանգի բնակչության 2,6 %-ը։ Ամենատարածված հնդկացիական լեզուներից են չիչիմեկա-խոնասը, օտոմին, նաուատլը։ Չիչիմեկա-խոնաս և օտոմի էթնիկ խմբերը կենտրոնացած են Բալես դել Սուր շրջանում։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգը գտնվում է աշխահագրորեն բարեխառն գոտում, Գուանախուատոն գտնվում է գրեթե հավասարաչափ հեռավորության վրա Խաղաղ օվկիանոսից և Մեքսիկական ծոցից, մոտ է Մեխիկոյին, Գվադալախարային, Մոնթերեյին։ Նահանգով են անցնում մի շարք կարևոր ճանապարհներ, որոնք կապում են երկրի շրջանները միմյանց հետ։ 2008 թվականին նահանգում ՀՆԱ-ն կազմել է 204 000 000 ամերիկյան դոլար (427 503 000 000 պեսո)։ 2003-2008 թվականներին տնտեսական աճը կազմել է 1,06%։ Գուանախուատոյի տնտեսությունն զբաղեցնում է երկրում 6-րդ տեղը Մեխիկոյի, Նուևո Լեոնի, Խալիսկոյի և Վերակրուսի տնտեսություններից հետո։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգում գործում են շուրջ 4 600 նախնական դպրոցներ, 1 400 միջնակարգ դպրոցներ, 650 բարձրագույն դպրոցներ, 125 բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, որոնք տրամադրում են բակալավրի աստիճան։ Ըստ 2005 թվականի տվյալների՝ 15 ամյա բնակչության 12,1 % -ը անգրագետ է^[3]։

Գուանախուատոյի համալսարան, գլխավոր մասնաշենք

Հիմնական բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները

Universidad de Guanajuato
Universidad de León (UDL)
Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey (ITESM)
Universidad De La Salle Bajío
Politécnico de Guanajuato
Universidad de Celaya
Instituto Politécnico Nacional (IPN)
Universidad Pedagógica Nacional (UPN
Instituto Tecnológico Superior de Irapuato (ITESI)
Universidad Tecnológica de Salamanca

Գուանախուատոյի բուսական և կենդանական աշխարհ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գուանախուատոյի բուսական և կենդանական աշխարհ

Dasypodidae	Felis concolor	Tamiasciurus	Vulpes	Coragyps atratus

Psittacidae	Crotalus durissus	Tayassuidae	Odocoileus virginianus	Lynx rufus

Acer saccharinum	Opuntia ficus-indica	Echinocactus grusonii	Cylindropuntia imbricata	Pinus ponderosa

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «ENOE». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.
↑ «Número de habitantes» [Number of inhabitants] (Spanish). Mexico: INEGI. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Infraestructura Social y de Comunicaciones» [Social infrastructrure and communications]. Enciclopedia de los Municipios de México Estado de Guanajuato (Spanish). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. 2005. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

(Իսպաներեն) (անգլերեն) (Ֆրանսերեն) Կառավարական պորտալ
(Իսպաներեն) Youtube պաշտոնական կայքը
(Իսպաներեն) Ֆեյսբուքի պաշտոնական կայքը
(Իսպաներեն) Twitter-ի պաշտոնական կայքը
Պաշտոնական ֆինանսական կայք Արխիվացված 2008-06-20 Wayback Machine
(Իսպաներեն) Գուանախուատո քաղաք Գուանախուատո քաղաքի ուղեցույց

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուանախուատո (նահանգ)» հոդվածին։

[1] «ENOE». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.

[numerohab-2] «Número de habitantes» [Number of inhabitants] (Spanish). Mexico: INEGI. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[infraes-3] «Infraestructura Social y de Comunicaciones» [Social infrastructrure and communications]. Enciclopedia de los Municipios de México Estado de Guanajuato (Spanish). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. 2005. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[1]

[2]

[3]