Էրոտոկրիտոս

Էրոտոկրիտոս; հուն․՝ Ερωτόκριτος
	Էրոտոկրիտոսն ու Արեթուսան։ Նկարի հեղինակ՝ Թեոֆիլոս Խաձիմիհայիլ
Հեղինակ	Vitsentzos Kornaros?
Տեսակ	բանաստեղծություն
Ժանր	սիրային
Թեմա	սիրային հարաբերություններ
Բնօրինակ լեզու	Հունարեն
Ստեղծման տարեթիվ	1640 թվական
Երկիր	Հունաստան
Հրատարակման տարեթիվ	17-րդ դար
	Erotokritos Վիքիպահեստում

«Էրոտոկրիտոս» (հուն․՝ Ερωτόκριτος), չափածո վեպ, 17-րդ դարի վենետիկյան վերածննդի շրջանի հունական գրականության գլուխգործոցը։ Գրվել է մոտավորապես 1640 թվականին՝ հույն գրող Վիցենձոս Կորնարոսի կողմից Կրետեում՝ Հերակլիոն քաղաքում։

Այն իրենից ներկայացնում է չափածո վեպ։ Այստեղ համատեղված են ասպետական և ժողովրդական էպոսի հատկանիշները։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Էրոտոկրիտոս»-ի սիրաբանության ստեղծման համար նախահիմք է ծառայել ֆրանսիացի գրող Պյեր դը լա Սիպեդի «Փարիզ և Վիեննա» վեպը, որը այդ շրջանում չափազանց հայտնի է եղել ամբողջ Եվրոպայում։

Վեպի իրադարձությունները շարադրված է ազատ ոճով՝ հունարեն լեզվի արևելակրետական բարբառով։ Այս վեպի շնորհիվ Վիցենձոս Կորնարոսը դարձել է նոր շրջանի հունական գրականության ամենահայտնի դեմքերից մեկը։ «Փարիզ և Վիեննա»-ն Կորնարոսի կողմից օգտագործվել է, միայն որպես նախահիմք։ Հեղինակը ստեղծագործությունը հարմարեցրել է հունական ազգային ավանդույթների և ժողովրդական խոսքի առանձնահատկություններին։ Ստեղծագործությունն առաջին անգամ հրատարակվել է 1713 թվականին Իտալիայում՝ Վենետիկում։ Հունաստանում առաջին անգամ հրատարակվել է Հերակալիոն քաղաքում։

19-րդ դարում «Էրոտոկրիտոս»-ը ոգեշնչել է հույն հայտնի գրող Սոլոմոս Դիոնիսոսին իր գրական գործունեության մեջ։ Այն նաև զգալի ազդեցություն է ունեցել բանաստեղծներ Կոստիս Պալամասի, Կոստաս Կրիստալիսի և Յորգոս Սեֆերիսի ստեղծագործությունների վրա։

1987 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն ընդունել է որոշում առ այն, որ «Էրոտոկրիտոս»-ը պետք է դասվի համաշխարհային մշակույթի երեք հարյուր գլուխգործոցների շարքին։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլաու Ն.Գ. «Հույն նոր գրականության համառոտ բառարան» — Մոսկվա, Ռուսաստան. «Լիբրոկոմ», 2010. — 296 էջ — ISBN 978-5-397-01373-4
Չերնիշեվա Տ.Ն. Հունական գրականությունը 17-րդ դարում // Համաշխարհային գրականության պատմություն — Մ.: Գիտություն, 1983—1994. — հ. 4. — 1987. — էջ 335—339.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էրոտոկրիտոս» հոդվածին։