Jump to content

Հորաս Ման

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հորաս Ման
 
Կուսակցություն՝ Վիգերի կուսակցություն
Կրթություն՝ Բրաունի համալսարան և Litchfield Law School?
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, փաստաբան և գրող
Ծննդյան օր մայիսի 4, 1796(1796-05-04)[1][2]
Ծննդավայր Franklin, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Վախճանի օր օգոստոսի 2, 1859(1859-08-02)[1][2] (63 տարեկան)
Վախճանի վայր Yellow Springs, Greene County, Օհայո, ԱՄՆ
Թաղված Ռոդ Այլենդ
Քաղաքացիություն  ԱՄՆ
Մայր Rebecca Mann?[3]
Ամուսին Mary Tyler Mann?
Զավակներ Horace Mann Junior?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Հորաս Ման (անգլ.՝ Horace Mann, մայիսի 4, 1796(1796-05-04)[1][2], Franklin, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - օգոստոսի 2, 1859(1859-08-02)[1][2], Yellow Springs, Greene County, Օհայո, ԱՄՆ), ամերիկացի մանկավարժ, քաղաքագետ և կրթական բարեփոխիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հորաս Մանը 1827-1833 թվականներին եղել է Մասաչուսեթսի պալատի ներկայացուցիչների անդամ, իսկ 1834-1837 թվականներին ծառայել է Մասաչուսեթսի նահանգի Սենատում։ Մանը 1848 թվականին եղել է Մասաչուսեթս նահանգի կրթական խորհրդի քարտուղարի պաշտոնում[4]։ Այն հիմնադրման օրվանից նա ընտրվել է ԱՄՆ պալատի ներկայացուցիչ։ 1852 թվականի սեպտեմբերին առաջադրվել է Ազատ երկիր կուսակցության կողմից Մասաչուսեթսի նահանգապետի պաշտոնում, բայց նույն օրը ընտրվել է Օհայոյի նորաստեղծ Անտիոք քոլեջի նախագահ[4]։ Գրողը հաստատել է.

Ընդհանուր կրթությունը հանդիսանում է անկառավարելի երեխաներին կարգապահ, խելամիտ և ողջամիտ երկրի քաղաքացիներ դաստիարակելու լավագույն միջոցը։
- Խորաս Ման

: Մանի հանրային դպրոցների մասսայական ստեղծման գաղափարը հավանության է արժանացել արդիականացնողների և հատկապես Վիգերի կուսակցության կողմից, որի անդամն էր նա[5]։ Մանկավարժը ձևակերպել է միջնակարգ կրթության սկզբունքները աշխարհիկ դպրոցներում՝ տարբեր ծագմամբ երեխաների ազատ հասարակության ոգով։ Նահանգների մեծ մասն ընդունել է կրթական համակարգի որոշ տարբերակներ, որոնք ստեղծվել են Մանի կողմից Մասաչուսեթսում։ Ընդունվել է նաև ավագ դպրոցի ծրագիր, որը պատրաստում էր պրոֆեսիոնալ ուսուցիչներ[6]։ Որոշ պատմաբան մանկավարժներ համարվել են ավագ դպրոց ժամանակակից հայեցակարգի հիմնադիր։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորաս Մանը մահացել է 1859 թվականի ամռանը՝ որովայնային տիֆից։

Գործեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1850 թվական, Բոստոն Horace Mann (1853). «A Few Thoughts for a Young Man: A Lecture, Delivered Before the Boston Mercantile Library ...». Ticknor, Reed and Fields. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  • 1851 թվական, Ստրկություն, Նամակներ և ելույթներ անգլ.՝ Slavery: Letters and Speeches
  • 1853 թվական, Կնոջ լիազորությունները և պարտականությունները անգլ.՝ Powers and Duties of Woman
  • 1861 թվական, Քարոզներ անգլ.՝ Sermons
  • 1869 թվական, Քեմբրիջ Հորացի Մանի կյանքը և ամբողջական գործերը անգլ.՝ Life and Complete Works of Horace Mann
  • 1869 թվական, Mann, Horace (1867). «Thoughts selected from the writings of Horace Mann». Boston : H.B. Fuller. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  • Գործ հանրային դպրոցների համար անգլ.՝ The Case for Public Schools
  • Խորաս ՄանMann, Horace (1867). «Life and Works of Horace Mann» (անգլերեն). Walker, Fuller. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին. իր երկրորդ կնոջ՝ Մերի Փիբոդի Մանի նախաբանով։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Զախոս Իոաննիս ռուս.՝ Захос, Иоаннис

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Cremin L. A. Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 GeneaStar
  3. Geni(բազմ․) — 2006.
  4. 4,0 4,1 «Horace Mann». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին. {{cite web}}: Text "Biography & Facts" ignored (օգնություն)
  5. Sugg, Redding S. (1978). «Motherteacher : the feminization of American education». University Press of Virginia. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  6. Glenn, Myra C. (1984). «Campaigns against corporal punishment : prisoners, sailors, women, and children in antebellum America». State University of New York Press. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Այս հոդվածը պարունակում է տեքստ, որը վերցված է (թարգմանված) Բրիտանական հանրագիտարան (11-րդ հրատարակություն) տասնմեկերորդ հրատարակությունից, որն անցել է հանրային սեփականության։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հորաս Ման» հոդվածին։