Jump to content

Սերգեյ Ամիրխանյան (հասարակական գործիչ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Ամիրխանյան
Ծնվել է1923
ԾննդավայրՍռիգեղ, Ղազախի գավառ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է1982
Մահվան վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս
Լենինի շքանշան Փառքի երրորդ աստիճանի շքանշան «Խիզախության համար» մեդալ (ԽՍՀՄ) և «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ

Սերգեյ (Սերյոժա) Շաքարի Ամիրխանյան (1923, Սռիգեղ, Ղազախի գավառ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - 1982, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), քիմիական արդյունաբերության հայ խորհրդային աշխատող։ Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1960 թվականին)[1]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) մասնակից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերգեյ Շաքարի Ամիրխանյանը ծնվել է 1923 թվականին Իջևանի շրջանի Սարիգյուղ գյուղում (այժմ՝ Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզում)՝ աշխատավոր գյուղացու ընտանիքում[2]։ Նրա հայրը երկար տարիներ եղել է սևագործ, իսկ 1930 թվականին դարձել է տեղի կոլտնտեսության ստեղծողներից մեկը, որտեղ հետագայում աշխատել է[3][4]։

Սերգեյ Ամիրխանյանը 7-ամյա միջնակարգ կրթություն է ստացել։ Դեռ դպրոցական տարիներին հետաքրքրվել է քիմիայով։ Ամիրխանյանն իր աշխատանքային գործունեությունը սկսել է տասնյոթ տարեկանում` 1940 թվականից մինչև 1942 թվականի դեկտեմբերը Ամիրխանյանն աշխատել է Իջևան քաղաքի հրշեջ պահպանությունում[5]։ Եղել է Կենտրոնական կոմիտեի անդամ (ՀԼԿԵՄ)։

1942 թվականին, խորհրդա-գերմանական պատերազմի («Հայրենական մեծ պատերազմ») սկսվելուց հետո Սերգեյ Ամիրխանյանը զորակոչվել է բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի շարքերը։ Գործող բանակում եղել է 1942 թվականի դեկտեմբերից[6]։ Մինչև 1943 թվականը ծառայել է Հյուսիս-Կովկասյան ճակատում՝ 19-րդ առանձին զենիթային հրետանային դիվիզիոնի կազմում։ Վիրավորվել էր 1943 թվականի հուլիսին՝ Մոլդավանկա գյուղի վրա հարձակման ժամանակ։ Ապաքինմամբ ծառայել է Մերձբալթյան 3-րդ ռազմաճակատում՝ 53-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում։ 1944 թվականի հուլիսին գերմանական պաշտպանության ժամանակ Ամիրխանյանը վիրավորվել էր ձախ ոտքից։ Հետագայում ծառայել է 229-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում` եղել է 811-րդ հրաձգային գնդի 1-ին գնդացրային վաշտի բաժանմունքի հրամանատար։ Գերմանացի զավթիչների դեմ մարտերում կրտսեր սերժանտ Ամիրխանյանը ծանր վիրավորում է ստացել, սակայն չի թողել ռազմի դաշտը, ինչի համար 1944 թվականի սեպտեմբերի 4-ին պարգևատրվել է «Խիզախության համար» մեդալով։

1944 թվականի սեպտեմբերի 17-ին մասնակցել է Վալգա քաղաքի գրավմանը։ Գետն արագացնելու ժամանակ սպանվել է դասակի հրամանատարը։ Աջ ոտքի վիրավորում ստացած Ամիրխանյանն իր վրա է վերցրել հրամանատարությունը և մարտնչել։ 1945 թվականի փետրվարին Ամիրխանյանը տեղափոխվել էր ԽՍՀՄ ներքին զորքերի կազմ` եղել է 57-րդ հրաձգային դիվիզիայի 371-րդ հրաձգային գնդի բաժանմունքի հրամանատար։ Ամիրխանյանը մասնակցել է Տարտու քաղաքի մերձակա մեծ գյուղում երեք զինվորներից բաղկացած հետախուզական խմբի աշխատանքներին։ Չորս օր դիտարկումներից հետո, ֆաշիստական համազգեստ հագած, խումբը ներխուժել է հակառակորդի շտաբ, որը գտնվում էր գյուղի ալրաղացի գործարանում[7]։ 1945 թվականի հուլիսի 11-ին սերժանտ Ամիրխանյանը պարգևատրվեց Փառքի 3-րդ աստիճանի շքանշանով։ Սերգեյ Ամիրխանյանը զորացրվել է Քյոնիգսբերգի ազատ արձակման ժամանակ[8]։

Զորացրվելուց հետո Սերգեյ Ամիրխանյանը վերադարձել է հայրենիք, որտեղ անցել է շրջխորհրդի գործկոմների հրահանգիչների դասընթացները։ Ամիրխանյանը նշանակվել է Իջևանի շրջխորհրդի գործկոմի հրահանգիչ, որից հետո եղել է ակումբի մասսայականը։ 1948 թվականին Ամիրխանյանը տեղափոխվել է Երևան և աշխատանքի է տեղավորվել ԽՍՀՄ քիմիական արդյունաբերության նախարարության Երևանի Կիրովի անվան քիմիական կոմբինատում։ Շուտով նա նշանակվել է 1-10 արտադրամասի ապարատուրա[6]։ Այդ ընթացքում արտադրության մեջ ներդրվեցին Ամիրխանյանի ռացիոնալիզատորական առաջարկները։ Նա առաջարկել է սառեցման համակարգի ներդրում չորացնող սարքի համար, քանի որ սարքից դուրս եկող շերտը հեշտությամբ ենթարկվել է արտաքին ազդեցության[9]։ Իսկ սարքի ռիթմիկ աշխատանքը վերականգնելու համար նա առաջարկել է փոխել լուծույթի կազմի մեջ մտնող նյութերի՝ նորմայի համաձայն սահմանված խտությունը, ինչը հանգեցրել է դրական արդյունքի[10]։

1951 թվականին Ամիրխանյանը, ով մեծ հաջողությունների է հասել սոցիալիստական մրցումներում, նշանակվել է Երևանի քիմիական կոմբինատի 30-30 Ա արտադրամասի սարքավորումների բրիգադիր[6]։ Այս արտադրամասը զբաղվում էր էմուլսիոն պոլիմերիզացիայով, ինչի արդյունքում քլորոպրենը վերածվում էր կաթնահյութի[11]։ Ամիրխանյանի 12 աշխատակիցներից բաղկացած բրիգադը սպասարկել է շերտի և այլ սարքավորումների արտադրության մեքենան[12]։ Առաջին բրիգադը Հայկական ԽՍՀ-ում մասնակցել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադի կոչման մրցմանը[8]։ Ամիրխանյանի առաջարկով բրիգադի սարքավարներն անցել են մի քանի ապարատների սպասարկմանը[13]։ Բրիգադի հաջողվել է բարելավել մեքենայացման տեխնոլոգիական գործընթացների, բարձրացնել արտադրողականությունը ազատելու բարձր որակի արտադրանք։ Նա արժանացել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադի կոչմանը[12]։ 1960 թվականի մայիսի 27-ից 30-ը Ամիրխանյանը մասնակցել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադների և հարվածային գործիքների մրցումների առաջամարտիկների համամիութենական խորհրդակցությանը[14]։

ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության 1960 թվականի մայիսի 28-ի հրամանագրով ականավոր արտադրական հաջողությունների, կոմունիստական աշխատանքի բրիգադների և հարվածային գործիքների մրցումների կազմակերպման գործում ցուցաբերած նախաձեռնության համար Սերգեյ Շաքարի Ամիրխանյանին[Ն 1] շնորհվել է Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում' Լենինի շքանշանի և «Մանգաղ և Մուրճ» ոսկե մեդալի շնորհմամբ[15]։

Սերգեյ Ամիրխանյանը նույնպես ակտիվ հասարակական աշխատանք էր տանում։ Նա ԽՄԿԿ-ի XXII համագումարի պատվիրակն էր[16]։

Սերգեյ շաքարի Ամիրխանյանը մահացել է 1982 թվականի նոյեմբերի 11-ին Երևանում։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրում նշված է «Սերյոժա» անունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 667. — 688 с.
  2. ↑ «Амирхонян Сергей Шакарович». Память народа. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  3. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 8
  4. ↑ Меликян, 1962, էջ 14
  5. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 8—9
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 9
  7. ↑ Меликян, 1962, էջ 12—13
  8. ↑ 8,0 8,1 Хечумян, 1960, էջ 1
  9. ↑ Меликян, 1962, էջ 21—22
  10. ↑ Меликян, 1962, էջ 23—24
  11. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 9—10
  12. ↑ 12,0 12,1 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 10
  13. ↑ Меликян, 1962, էջ 27—28
  14. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 7
  15. ↑ 15,0 15,1 Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Социалистического Труда новаторам производства, передовикам соревнования за звание бригад и ударников коммунистического труда» от 28 мая 1960 года // Ведомости Верховного Совета СССР. — 1960. — № 21 (1005). — С. 283—285. Архивировано из первоисточника 28 Հոկտեմբերի 2014.
  16. ↑ XXII съезд Коммунистической Партии Советского Союза. Стенографический отчет. — М.: Госолитиздат, 1962. — Т. 3. — С. 368. — 592 с.
  17. ↑  Սերգեյ Ամիրխանյան (հասարակական գործիչ) «Երկրի հերոսներ» կայքում

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Меликян Э. Г. Так приходит счастье = Այսպես է գալիս երջանկությունը. — Ер.: Айпетрат, 1962. — 39 с. — (Герои наших дней).
  • Саакян В. М., Геворкян В. А. Амирханян Серёжа Шакарович // Герои Социалистического Труда Армении = Հայաստանի սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1960. — С. 7—10. — 325 с.
  • Хечумян В. Гражданин будущего = Ապագայի քաղաքացին // Авангард : орган ЦК ЛКСМ Армении. — 1960. — № 74 (5949). — С. 1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերգեյ_Ամիրխանյան_(հասարակական_գործիչ)&oldid=9788900» էջից