Ֆլամանդական ադամանդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաքապետարանները համարվում են «Ֆլամանդական ադամանդի» մաս:
Ֆլամանդական ադամանդն ունի քաղաքային տարածվածության բարձր աստիճան:

Ֆլամանդական ադամանդ, Բելգիայի չորս խոշոր քաղաքների ցանցի ֆլամանդական անվանում, որոնցից երեքը գտնվում են Ֆլանդրիայի կենտրոնական նահանգներում, ինչպես նաեւ Բրյուսելի մայրաքաղաքային շրջանում[1]:Այն բաղկացած է չորս անկյուններից, որոնք կազմում են վերացական ադամանդի ձևի չորս անկյուններ՝ Բրյուսել, Գենտ, Անտվերպեն և Լյովեն[2]։

2007 թվականին այդ տարածքում ապրում էր մոտ 5 միլիոն մարդ, իսկ բնակչության խտությունը կազմում էր մոտ 820 մարդ մեկ քառակուսի կիլոմետրի համար[3], որոնք կազմում էին երկրի ընդհանուր բնակչության մոտավորապես 47% - ը ( մոտ 10,5 միլիոն մարդ)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ֆլամանդական ադամանդը» տարածաշրջանային կառավարման հայեցակարգ է, որը պաշտոնապես չի ճանաչվել Բելգիայի կենտրոնական իշխանության կողմից, դաշնային կառավարությունը, որը չի ճանաչում Բելգիայում գտնվող ոչ մի բազմակենտրոն ագլոմերացիա, որը կհատի տարածաշրջանային սահմանները և կներառի Բրյուսելը որպես իր մաս։ Բելգիայի մյուս խոշոր մայրաքաղաքները, որոնք գտնվում են երկրի մայրաքաղաքի հարաբերական հարևանությամբ (Բրյուսելի շուրջ մոտ 50 քառակուսի մետր շառավղով (31 մղոն)) գտնվում են տարածաշրջանային իշխանությունների բացառիկ իրավասության ներքո։ Այս ինքնավար իշխանությունները կարող են իրենց հայեցողությամբ ներառել կամ բացառել Բրյուսելը։ Այսպիսով, 1990-ականներին Ֆլամանդիայի ինքնավար կառավարությունը մշակեց Վլաամսե Ռուիտի կամ «ֆլամանդական ադամանդի» աշխարհագրական և սոցիալ-տնտեսական հայեցակարգը։ Ֆրանսախոս անալոգը Վալոնիայի եռանկյունին է («Վալոնյան եռանկյունի»), որը բաղկացած է Բրյուսելից և վալոնյան երեք մայրաքաղաքներից, մասնավորապես ՝ Մոնսից, Շառլերոյից և Նամուրից[4][5]։

Դինամիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտվերպենից Բրյուսել հեռավորությունը մոտավորապես 51 կմ է (32 մղոն)։ Մեխելեն քաղաքը գտնվում է քաղաքի կենտրոնում, իսկ Բրյուսելին ավելի մոտ է վիլվորդե արդյունաբերական շրջանը։ Քանի որ Անտվերպենի նավահանգիստը տարածվում է դեպի հյուսիս, Այն վաղուց ճանաչվել է որպես Հյուսիս–հարավ կարևոր քաղաքային և արդյունաբերական առանցք։ Անտվերպեն-Բրյուսել-Գենտ խոշոր քաղաքների արևմտյան եռանկյունաձև գոտին ներառում է Լոկերեն քաղաքները, որոնք գտնվում են Սինտ Նիկլաասից արևմուտք, Դենդերմոնդը ՝ Ալստից հյուսիս, ինչպես նաև բում Վիլեբրուկ արդյունաբերական գոտին և, ընդհանուր առմամբ, փոքր-ինչ պակաս ուրբանիզացված են։ Այն կարող է ճիշտ լինել նաև Անտվերպեն – Բրյուսել – Լյովեն փոքր Արևելյան եռանկյունու համար, որը ներառում է Լիր քաղաքը։

Անունը կապված է ռոմբուսի երկրաչափական ձևի հետ, որը համապատասխանում է չորս քաղաքների և հարակից մետրոյի թաղամասերի գտնվելու վայրին, որոնք, Բելգիայում, առավել քաղաքաշինված, արդյունաբերական և բարգավաճող քաղաքներից են[6]։ Քաղաքն ամուր տնտեսական կապեր ունի Նիդեռլանդների Ռանդստադ և Գերմանիայի Ռեյն Ռուր մայրաքաղաքային շրջանների հետ[7]։ Նրա ավելի քան հարյուր կիլոմետր երկարությամբ ծայրամասային տարածքը գերազանցում է Ֆլանդրիան, կապում է միջազգային և համաշխարհային տնտեսության հետ[7]։

Համեմատաբար խոշոր մետրոպոլիայի տարածքներում տնտեսական գործունեությունը տարբերվում է միմյանցից, հիմնականում կենտրոնանում է Անտվերպենի արդյունաբերության վրա, հիմնականում իր խոշոր նավահանգստի, այլ ոչ թե Բելգիայի մայրաքաղաք Բրյուսելում վարչական գործունեության և Եվրամիության և ՆԱՏՕ-ի համար նրա գործառույթների վրա։ Չնայած այն հանգամանքին, որ գտնվում է ադամանդի շրջանի կենտրոնում և նրա հիմնական Հյուսիս–հարավ արդյունաբերական առանցքի վրա, Մեխելենը քաղաքային սահմաններում ունի երկու արդյունաբերական գոտի, Այն նաև համարվում է ծայրամասային քաղաք ՝ Այդ քաղաքներ եկող բազմաթիվ ուղևորների պատճառով։

Բացառությամբ Լիմբուրգի Հասելտի համալսարանի, ֆլամանդական բոլոր համալսարանները տեղակայված են մարզային կամ ազգային մայրաքաղաքներում ՝ Ռոմբուսի յուրաքանչյուր անկյունում, Մինչդեռ Մեխելենը կարևոր դեր է խաղում բարձրագույն կրթության այլ տեսակների շնորհիվ։ Լյուվենի կաթոլիկ համալսարանը, չնայած հեռավոր մասնաճյուղ է, որոշ բակալավրիատների առաջարկում է Կորտրեյկի ուսման առաջին մի քանի տարիները[8], բարձրագույն կրթություն ստանալու համար Գենտի համալսարանը ամենամոտն է Արևմտյան Ֆլանդրիա նահանգում[9],քանի որ այն գտնվում է Ֆլամանդական ադամանդից դուրս։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Note: The Flemish government has no authority on economical matters in the Brussels Capital Region, which with nearby Flemish municipalities (with industrial areas in the directions of the Brussels airport, which is located in Flanders, and of or at the small cities of Vilvoorde and Asse) (de Vries, 2002, p. 139), forms one of the major economic metropolitan areas of the 'Flemish' Diamond'.

    Association of a fraction of the Walloon Region with the Brussels metropolitan area, by some sources, was contested by others. See e.g.:

    • Vandenbussche, Barbara. «Waals-Vlaamse transfers in kaart gebracht ('Wallonian-Flemish transferts mapped')» (Dutch). DeWereldMorgen.be (news site), Brussels region, Belgium. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 4-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
    • Cantillon, Bea; De Blust, Seppe; Van den Heede, Aaron (2010 թ․ հուլիս). «2.1. Vlaams en Randstedelijk, de draagkracht van de sociale zekerheid». De geografie van de sociale zekerheid in België (Dutch). University of Antwerp. էջ 2. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 4-ին. «De Vlaamse ruit wordt in dit bericht gedefinieerd vanuit een economisch-geografische realiteit. De Vlaamse ruit wordt gevormd door het gebied tussen de steden Brussel, Antwerpen, Gent en Leuven en hun forensen. Waals Brabant hoort zo grotendeels bij de Vlaamse ruit. ('The Flemish Diamond is in this message defined from an economical-geographical reality. The Flemish Diamond is formed by the area between the cities of Brussels, Antwerp, Ghent, Leuven and their commuter suburbs. As such, Walloon Brabant for a large part belongs to the Flemish Diamond.')»{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
    • Mouton, Alain, ed. (2010 թ․ օգոստոսի 20). «Kritiek op CSB-studie over Vlaams-Waalse transfers». Trends Weekly (Dutch). Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 4-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
      Herman Deweerdt (AK-VSZ Արխիվացված 27 Նոյեմբեր 2020 Wayback Machine): Het is zeker waar dat de Vlaamse ruit een centrum van economische activiteit is en dus een zeer belangrijke basis vormt voor de financiering van de sociale zekerheid, [m]aar voor de gelegenheid Brussel weglaten en er Waals-Brabant bijvoegen om dan te beweren dat het centrum van het land de rest financiert, is niet correct. ('Surely the Flemish Diamond is a centre of economic activity and thus forms a base for social security financing, but for that occasion omitting Brussels and adding Walloon Brabant, for then posing that the country's centre is financing the remainder, is not correct.')
  2. Wintjes, René; Cobbenhagen, Jan (1999 թ․ դեկտեմբեր). «Flanders Language Valley; Industrial Districts and Localized Technological Change» (PDF). MERIT, University of Maastricht, the Netherlands: 5. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 2-ին. «the economic and scientific core of Flanders: 'Vlaamse Ruit' (Gent, Antwerpen, Brussel, Leuven)» {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  3. Meijers, Evert J. (2007). Synergy in Polycentric Urban Regions: Complementarity, Organising Capacity and Critical Mass (անգլերեն). IOS Press. էջ 54. ISBN 9781586037246.
  4. Cattan, Nadine (2007). Cities and Networks in Europe: A Critical Approach of Polycentrism. ISBN 9782742009251.
  5. «Uitgelicht: Kosmopolis naar wens». Brusselnieuws (Brussel Deze Week). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  6. Cantillon, Bea; De Blust, Seppe; Van den Heede, Aaron (2010 թ․ հուլիս). «2.1. Vlaams en Randstedelijk, de draagkracht van de sociale zekerheid». De geografie van de sociale zekerheid in België (Report) (Dutch). University of Antwerp. էջ 2. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 4-ին. «Een inwoner van het Vlaams Gewest verdient met een gemiddeld inkomen [...](een welvaartsindex van 106) beduidend meer dan een inwoner van het Waals Gewest ([...] 93,45) of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ([...] 85,53). [...] Voor de steden Gent, Antwerpen, Brussel en Leuven strekt dit hoger gemiddeld inkomen van de randgemeentes zich uit over heel de Vlaamse ruit. ('An inhabitant of the Flemish Region earns with an average income [...] (a prosperity index of 106) significantly more than an inhabitant of the Walloon Region ([...] 93,45) or the Brussels Capital Region ([...] 85,53). [...] For the cities of Ghent, Antwerp, Brussels and Leuven this higher average income of the suburbs spreads over the entire Flemish Diamond.') [Base: Belgium is 100]»{{cite report}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. 7,0 7,1 Vanhaverbeke, Wim (1998). «An economic analysis of the Flemish Diamond». European Planning Studies. 6 (4): 425–442. doi:10.1080/09654319808720472. «Empirical evidence shows that the economic relations of the Diamond with its immediate environment (100–150 km) are very important for the latter and that the Diamond plays the role of a gateway to the European and global economy for regions in the immediate environment. Finally, there is strong empirical evidence that there exist intensive economic transactions between the Flemish Diamond, the Randstad and the Rhine-Ruhr Metropolitan Region that go way beyond their share in the GDP.»
  8. Note:The campus at Kortrijk, offers the first two years in a number of disciplines, for some of which also a third year was announced in 2011. For higher levels or for other disciplines, one must go to a university outside the province – the parent at Leuven being one of the most remote in Flanders. See:
  9. Note: Universities relatively near the westernmost part of the West Flemish province, can also be found at Lille, France, but offer no courses in the standard language of Flanders.